Tekerleme

"Bülbül kafeste" ifadesi, genellikle "Bülbül Kafeste" adlı çocuk oyununda kullanılır. Bu oyun, öğrencilerin el ele tutuşarak bir çember oluşturduğu ve bir oyuncunun bülbülü temsil ederek çemberin dışına çıkmaya çalıştığı bir oyundur. Oyun zamanı: - Okul etkinlikleri: Genellikle okul günlerinde, özellikle beden eğitimi veya oyun saatlerinde oynanır. - Sosyal etkinlikler: Aile toplantıları veya arkadaş buluşmaları gibi sosyal ortamlarda da oynanabilir. Özel bir zaman: - Belirli bir gün veya saat: Genellikle belirli bir gün veya saatle sınırlı değildir, ancak çocukların boş zamanlarında veya yetişkinlerin sosyal etkinliklerinde oynanabilir.

Karpuz Adam şarkısında geçen "burnu uzun" ifadesi, bir tekerleme olarak kullanılmıştır ve gerçek bir nedeni yoktur.

Su şişesi tekerlemesi şu şekildedir: > Şiş şişeyi şişlemiş, şişe de keşişe kış demiş. Bu tekerlemenin bir anlamı yoktur; o, bir tekerlemedir. Ayrıca, şu köşe yaz köşesi, şu köşe kış köşesi, ortada su şişesi şeklinde bir tekerleme daha vardır.

İneklerin dağa kaçmasının birkaç nedeni olabilir: Doğum sancıları: Kastamonu'da, doğum sancıları başlayan ineklerin dağa kaçarak dağda doğum yaptıkları gözlemlenmiştir. Doğal içgüdü: 1942 yılında Manisa'nın Saruhanlı ilçesinde, bir ineğin hamile iken köyden kaçıp ormanda yavruladığı ve bu durumun zamanla bir yabani inek kolonisinin oluşmasına yol açtığı belirtilmiştir. Ayrıca, Konuşanlar adlı programda geçen bir hikayede, ineğin hasta olduğu ve bu yüzden dağa çıktığı anlatılmaktadır.

"Gökten Üç Elma Düştü", yönetmen Raşit Çelikezer'in ilk uzun metraj filmi olup, üç farklı karakterin hikayesini anlatır. Yalnız yaşayan, asker emeklisi Recep; Küçüklüğünden beri görmediği torunu Ali; Aynı binada yaşayan fahişe Nilgün. Bu üç kişinin arasındaki çatışmalar ve yakınlaşmalar, yaşadıkları binanın dışındaki ilişkiler filmin eksenini oluşturur. Yönetmen, filmi "Gökten Üç Elma Düştü" diyerek masalsı bir anlatımla anlatmaya çalıştığını ifade etmiştir.

Fış Fış Kayıkçı tekerlemesi, genellikle çocuk oyunu olarak oynanır ve iki kişinin karşılıklı oturup el ele tutuşarak birbirlerini çekmesiyle yapılır. Tekerlemenin sözleri şu şekildedir: > Fış fış kayıkçı, kayıkçının küreği, Hop hop eder yüreği, Akşama fincan böreği, Sabaha bayram çöreği, Bizim evde et var, Bir yaramaz kedi var, Kedi eti yerse, Annem beni döverse, Vay başıma gelenler!. Bu tekerleme, kürek çekme hareketini taklit etmeyi ve ritmik bir oyun oynamayı içerir.

3'ler çarpım tablosu tekerlemesi şu şekilde söylenebilir: 1 × 3 = 3, sınıfımızı yenmek güç. 2 × 3 = 6, derslerden alırız hep artı. 3 × 3 = 9, biz çok okuruz. 4 × 3 = 12, en çalışkan sınıf bizimki. 5 × 3 = 15, hepimiz olduk kardeş. 6 × 3 = 18, sınıfımız çok temiz. 7 × 3 = 21, teneffüs bitti derse gir. 8 × 3 = 24, sınıfın kapısını ört. 9 × 3 = 27, öğretmen, hep böyle çalışın, dedi. 10 × 3 = 30, zil çaldı mı sınıfta yokuz. Bu tekerlemeler, çarpım tablosunu ezberlemek için eğlenceli bir yöntem olarak kullanılabilir.

Mırnav Mırnav İki Kedi tekerlemesi şu şekilde söylenir: 1. Mırnav mırnav iki kedi (işaret parmaklar karşılıklı hareket ettirilir). 2. Biri çıkmış üst odaya (işaret parmağıyla yukarı çıkma hareketi yapılır). 3. Biri inmiş alt odaya (diğer elin işaret parmağıyla aşağı inme hareketi yapılır). 4. Biraz sonra buluşmuşlar (parmaklar buluşturulur). 5. Mırıl mırıl konuşmuşlar (parmaklar hareket ettirilir). 6. -Ben bir fare yakaladım (sağ elin işaret parmağı hareket ettirilir). 7. -Ben tabakları yaladım (sol elin işaret parmağı hareket ettirilir). 8. Aman demişler çok yorulduk (bir kez el şıklatılır). 9. İşte orda bir koltuk (koltuk vb. gösterilir). 10. Hemen koşmuşlar oraya (makara sarma hareketi yapılır). 11. Uyumuşlar doya doya (uyuma hareketi yapılır). 12. Ev sahibi çıkagelmiş, 13. Kalkın miskin kediler demiş.

Evet, "Y" harfi ile başlayan tekerlemeler vardır. İşte bazı örnekler: Yakası yağlı Yaşar, yağcının yanındaki yağdan yalnız yaldızlı yaş yazısını çıkardı. Yalancıoğlu yalıncık Yayla Dağı’nın yahnisini yağsız yiyebilirse de Yayla Dağı’nın yağlı yoğurdundan, Yüksekova’nın yusyumru yumurta yumurtlayan tavuklarından, bir de yörük ayranıyla yufkasından asla vazgeçemez. Yalvaçlı yelpazeli Yıldız, yirmi yoksul yörükle yumurtalarını yükledi. Yitik yerleri yollarda yorgunluktan, uykusuzluktan yıkıla yıkıla yürüyerek yangın yörelerinden sonra yakalayabildiler. Yoksul yoğurtçu yol bilir Yozgatlı, yoksulluktan yobaz yolcuya yolunmuş yorganını sattı. Yuvarlak Yusuf, yumurtalı yusufçukları yukarı yurttaki yuvalarında yumruklarıyla yumrukladı. Yüce yürekli yüzbaşı yüzüklüğe yürüyüşte yünlü yüreğe yüz vermedi. Yıldırım Yılmaz, yıkadığı yılanlarıyla yıldırım yıkıcıları yıldırdı. Yeni yelpazeli Yekta, yerli yekpare yeleğine yedi yeni yemeni yerleştirdi.

Portakalı Soydum tekerlemesi, okul öncesi çocuklar için şu şekilde söylenebilir: > Portakalı soydum, Baş ucuma koydum. Ben bir yalan uydurdum. Duma duma dum, Kırmızı mum. Ben dedemin sakalına kondurdum. Dolapta pekmez, Yala yala bitmez. Ayşecik cik cik cik, Fatmacık cık cık cık. Sen bu oyundan çık.

Bezirgan Başı tekerlemesi, "Aç Kapıyı Bezirgan Başı" olarak da bilinir. Tekerlemenin sözleri: > Aç kapıyı bezirgan başı, bezirgan başı Kapı hakkı ne verirsin, ne verirsin Arkamdaki yadigar olsun, yadigar olsun Bir sıçan, iki sıçan, üçüncüsünde kapan. Bu tekerleme, genellikle çocukların oynadığı bir oyunun parçası olarak bilinir.

Türkçe'deki en uzun tekerleme şu şekildedir: > "Şu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler. Bu tarlaya da bi şinik kekere mekere ekmişler. Şu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuk, bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğa demiş ki; 'ben bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum' demiş. Öteki tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsukta; ben de; 'bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum' demiş." Bu tekerlemeyi Zeki Müren, Halit Kıvanç'ın sunduğu "Sarmaşık" adlı programda seslendirmiştir.

"Denizde Dalga Hoşgeldin Abla" ifadesi, bir tekerleme olarak bilinmektedir. Bu tekerlemenin tamamı şu şekildedir: > Denizde dalga, hoşgeldin abla, Eteğini topla, rahat otur abla, Etek buliz, İngiliz turist.

Evet, "z" harfi ile başlayan tekerlemeler vardır. İşte bazı örnekler: Zararlı zarif Zahit, zamkçı zavallı zabite zambaklarda zalimlik etti. Zerzevatçının sepetini sıska sülük, tatsız, tuzsuz, sert sırtlı biri zigzaglar çizen tazı gibi taşıyordu. Zıpır, zıpzıpçı, zımbacı, zıvanasız zirzopla zırıl zırıl zırlayarak zırvaladılar. Zihni, zihnini Zeki’nin zikzak çizen zevzek züğürt sözleriyle uzun uzun zorladı. Ziyankâr Ziya, zibidi Zihni’yle Zincirlikuyu’da Zileli Ziba’nın ziyafetine kondular. Ayrıca, "Z Harfi ile Başlayan Tekerlemeler" başlıklı bir liste m5bilisim.com sitesinde bulunabilir.

Evet, "Üşüdüm üşüdüm, daldan elma düşürdüm, elmamı yediler, bana cüce dediler" bir tekerlemedir. Tekerleme, ölçülü ve kafiyeli sözlerden oluşur ve genellikle masal, öykü veya halk tiyatrosu gibi edebi türlerde kullanılır.

Uzun tekerleme örneklerinden bazıları şunlardır: Şu yoğurdu nane ile birlikte sarımsaklasak da mı saklasak, nane ile sarımsaklamasak da mı saklasak? Kara kızın kısa kayışını kasışına kızmayışına şaşmamışsın da, kuru kazın kızıp kayısı kazışına şaşmış kalmışsın. Bir pirinci birinci buluşta bir inci gibi birbirine bağlayıp, Perlepe berberi bastıbacak Bedri ile beraber Balıkesir pazarına parasız giden bu paytak budala, babası topal Badi'den biberli bir papara yedi. Uzakta bir kuş konmuş dala, dala konmuş kuş bakmış balığa, balık zıplamış suya, su karışmış çamura. Şu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler. Ayrıca, Zeki Müren'in okuduğu Türkçe'deki en uzun tekerleme olarak bilinen şu tekerleme de örnek olarak verilebilir: > Şu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuk, bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğa demiş ki; "ben bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum" demiş. Tekerleme örnekleri için boenstitu.com ve tgrthaber.com gibi siteler de ziyaret edilebilir.

3x3'ün kaç ettiği tekerleme olarak şu şekilde ifade edilebilir: "Üç kere üç, dokuz eder, Tekerleme böyle biter."

"Portakalı soydum, başucuma koydum, ben bir yalan uydurdum, duma duma dum, kırmızı mum" tekerlemesi bilinen bir yazara veya kişiye ait değildir, çünkü Türk edebiyatında ilk tekerleme örneklerine 11. yüzyıldan itibaren rastlansa da, bu tekerlemenin ilk ortaya çıkış tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Tekerleme, çocuk oyunlarında ve masalların başında, ortasında veya sonunda söylenir.

1. sınıf için bazı tekerleme örnekleri: Leylek Leylek Havada: Leylek leylek havada, Yumurtası tavada, Gel bizim hayata, Hayat kapısı kitli, Leyleğin başı bitli. Portakalı Soydum: Portakalı soydum, Başucuma koydum. Ben bir yalan uydurdum, Duma duma dum. Yağ Yağ Yağmur: Yağ yağ yağmur, Teknede hamur, Bahçede çamur, Ver Allah’ım ver, Sicim gibi yağmur. Küçük Dostum Gelsene: Küçük dostum gelsene, Ellerini versene, Ellerimizle şap şap, Ayaklarımızla rap rap, Bir şöyle, bir böyle, Dans edelim seninle. Bir İki Üç: Bir iki üç, Söylemesi güç, Sana verdim bir elma, Adını koydum Fatma, Hop hop hop, Bir büyük altın top.

Evet, Ğ harfi ile tekerlemeler vardır. İşte bazı örnekler: Dağı dağı sağlar, bağı bağlar bağlar, yağı yağlar, dağlar soğan soğana ağlar. Sen ağa ben ağa, bu ineği kim sağa?. Ciğerleri çiğ çiğ boğazlayan, çığırtkan düğümlenen boğazını öğütçü papağana soğuk yoğurtla ağlaya ağlaya bağlaya bağlaya dağlaya dağlaya açtırdı. Tekerlemeler, diksiyon gelişimi için önemlidir ve seslerin doğru telaffuzuna yardımcı olur.