SözcükTürleri

Sıfat ve sıfatsız arasındaki fark, bir kelimenin cümlede sıfat olarak kullanılıp kullanılmadığına bağlıdır. Sıfat, isimlerin veya diğer sıfatların önüne gelerek onları miktar, sıra, konum, renk, biçim gibi çeşitli yönlerden tanımlayan, tarif eden kelimelerdir. Sıfatsız ise, sıfat içermeyen bir durumu ifade eder. Örneğin, "adam" kelimesi sıfatsız bir kelimedir. Özetle, sıfat cümlede isim veya diğer sıfatları niteleyen kelimeler iken, sıfatsız sıfat içermeyen durumları ifade eder.

Yanlış kelimesi fiil değil, fiil kökenli bir sıfattır. Fiil kökenli sıfatlar, genellikle eylemlere yönelik bir nitelik belirtirken kullanılır ve kelimenin kökü genellikle fiil olarak kullanılan eylemdir. Yanlış kelimesi, birçok farklı bağlama uygun bir şekilde kullanılabilir.

Işıklı kelimesi türemiş bir kelimedir. Türemiş kelimeler, kök ya da gövdelere yapım eki getirilerek oluşturulan yeni sözcüklerdir. "Işık" kelimesine "-lı" yapım eki getirilerek "ışıklı" kelimesi oluşturulmuştur.

Geçiş ve bağlantı ifadeleri, cümleler arasında bağlantı kurarak yazıların daha akıcı olmasını sağlar. Bazı geçiş ve bağlantı ifadeleri: Ama, fakat, lakin, ancak. Ne var ki. Bununla birlikte. Çünkü. Yalnız. Buna rağmen. Bağlaçlar, cümleleri veya cümle içindeki kelimeleri birbirine bağlayan sözcüklerdir.

İkinci tekil kişi, "sen" zamirini karşılayan birimdir. Ayrıca, çekimli fiillerde, fiili karşılayan oluş ve kılışın teklik ikinci şahıs (dinleyen) tarafından gerçekleştirildiğini gösteren ek olarak da kullanılır. İkinci tekil şahıs ekleri: -n; -sIn / -sUn.

Evet, "Türk" kelimesi sıfat olarak da kullanılabilir. "Türk" kelimesi, ister isim ister sıfat olarak kullanılsın, özel isim olduğu için büyük harfle başlar. Örnekler: Türk müziği; Türk kültürü; Türk mutfağı.

Ek olan "-ki"nin bazı örnekleri: Sıfat yapan "-ki". İlgi zamiri "-ki". Bağlaç olan "ki" ise ayrı yazılır. Ayrıca, "belki", "çünkü", "halbuki", "mademki", "meğerki", "oysaki", "sanki" gibi kelimeler de bitişik yazılır.

Fiilimsiler, isim-fiil ekleri almasına rağmen, bir varlığın veya kavramın kalıcı adı olma eğilimi gösterdiklerinde kalıplaşırlar. Kalıplaşmış fiilimsilere örnek olarak, "sarma" kelimesi verilebilir; eğer "Ablam çok güzel sarma yapar." cümlesindeki gibi bir yemeğin adı olacak şekilde kullanılırsa, artık fiilimsi özelliklerini kaybederek kalıplaşmış ad olarak kabul edilir. Ayrıca, "tiyatro salonuna yiyecek ve içecek getirmek yasak" veya "kasabanın girişinde büyük bir çağlayan vardı" gibi cümlelerde yer alan kelimeler de fiilimsi olma özelliğini yitirerek kalıplaşmış isim haline gelirler.

Mehtap kelimesi özel isimdir. Mehtap, bir kız ismi olarak kullanılmaktadır.

"Hangisini çantama koydun" cümlesindeki zamir, "hangisi" kelimesidir. Bu kelime, isimlerin yerini soru yoluyla tutan bir soru zamiridir. Örnek cümleler: - "Şunları çantana koy" (işaret zamiri). - "Onu çantama koymuştum" (kişi zamiri).

Görev bakımından adlar, anlamlarına ve cümledeki görevlerine göre farklı türlere ayrılır. Anlamlarına göre adlar: Özel adlar: Benzerleri bulunmayan, tek olan varlıkları karşılar. Tür adları: Aynı türden olan varlık ve kavramlara verilen ortak adlardır. Somut adlar: Duyu organlarıyla algılanabilen varlıkları ifade eder. Soyut adlar: Duyu organlarıyla algılanamayan kavramları ifade eder. Cümledeki görevlerine göre adlar: Özne: Yalın hâlde kullanıldığında cümle içerisinde özne olarak görev yapar. Belirtili nesne: Belirtme durum ekini (-i hali) kullanırsa belirtili nesne olarak görev yapar. Dolaylı tümleç: Yönelme, bulunma ve ayrılma durum eklerini (-e, -de, -den) kullanırsa cümlede dolaylı tümleç görevini alır. Yüklem: Ek eylem alırsa yüklem görevinde bulunur.

Edat (ilgeç) ile edat öbeği arasındaki fark şu şekildedir: Edat: Tek başına bir anlam ifade etmeyen, ancak cümlede kullanıldığında önceki kelimeyle bağ kurarak anlam kazanan sözcüklerdir. Edat Öbeği: Edatların diğer kelimelerle birleşerek oluşturduğu söz öbekleridir. Edatlar cümleden çıkarılınca cümlenin anlamında eksiklik, daralma veya bozulma olur. Edat öbekleri ise, edatların diğer kelimelerle birleşmesiyle oluştuğu için, edatların tek başına anlam ifade etmemesi ve cümlede bağ kurması özelliğini korur.

İsim ve isim soylu sözcükler arasındaki fark, sözcüklerin işlev ve özelliklerinde yatmaktadır. İsim (ad), varlıkları, kavramları, duyguları karşılayan sözcüklerdir. İsim soylu sözcükler ise isim dışında sıfat, zamir, zarf, edat, bağlaç ve ünlem gibi sözcük türlerini ifade eder. Fiiller, sonlarına “-mek/-mak” ekini alabilirken isimler bu ekleri alamaz.

Evet, basit isimler köktür. Basit isimler, herhangi bir yapım eki almamış, kök hâlinde bulunan isimlerdir. Örnekler: un; sıra; kına; ağaç; saat.

Belirtisiz isim tamlamasına bazı örnekler: Meslek isimleri: edebiyat öğretmeni, diş hekimi. Özel isimler: İstanbul Otogarı, Ankara Üniversitesi. Yemek isimleri: mercimek çorbası, çoban salatası. Tekil kelimelerle kurulan tamlamalar: mezuniyet projesi, ödeme planı. Çoğul kelimelerle kurulan tamlamalar: duvar kağıtları, sokak çocukları. Belirtisiz isim tamlamasında tamlayan ek almaz, tamlanan ise "-i" iyelik ekini alır.

Tekil ve cins isimler arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Cins isimler, aynı türden olan canlı, cansız tüm varlık ve kavramları karşılar. Tekil isimler, yalnızca bir tane var olan nesneleri veya varlıkları ifade eder. Bir cins isim, tekil veya çoğul bir şekilde kullanılabilir.

Dudak uyumuna uymayan bazı kelimeler: Eski Anadolu Türkçesinde: alma > elma; ana > anne; ḳanġı > hangi; ḳarındaş > kardeş. Türkiye Türkçesinde: -gil, -ken, -leyin, -mtırak, -yor ekleri; -daş (-taş) eki bazı kelimelerde; bitişik yazılan birleşik kelimeler. Ayrıca, yabancı kökenli kelimelerin büyük bir kısmı dudak uyumuna girmez: radyo, müzik, atom, ozon, psikoloji, mühim, muzır, otobüs, masör, doktor.

TYT ve AYT sınavlarında sözcük türleri ile ilgili kaç soru çıktığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, sözcük türleri ile ilgili çıkmış sorulara aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: yksedebiyat.org. dogrutercihler.com. klasikhoca.com.

"Dünyalar" kelimesi çoğul bir isimdir. Çünkü "-lar/-ler" çokluk ekini almıştır. Tekil isimler ise yalnızca bir varlığı ifade eder ve çokluk eki almaz.

Ki bağlacı ile ilgili bazı kelimeler: Kalıplaşmış kelimeler: Belki, çünkü, hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki. Açıklama cümlelerinde kullanılan kelimeler: Bir şey biliyor ki, konuşuyor. Soru cümlelerinde kullanılan kelimeler: Sınavı kazanabilir miyim ki, bu adama güvenilmez ki. Özneyle veya tümleçlerle ilgili açıklama yapılan cümleler: Ben ki hep sizin için çalıştım. Ayrıca, "ki" bağlacı, cümlelerde "ama, fakat, yalnız, ancak" gibi zıtlık bildiren bağlaçlarla birlikte de kullanılabilir.