Helva, farklı kültürlerde çeşitli anlamlar taşır: İslam kültüründe helva, üç aylar olarak bilinen Hicrî Recep, Şaban, Ramazan aylarının ilk gününde yapılır ve komşulara dağıtılır. Osmanlı geleneğinde helva, sevinç, keder, bilim, kültür, şiir, şarkı, nükte ve kutlamalar gibi birçok özel günde önemli bir yere sahiptir. Türk kültüründe helva, doğum, ölüm, askere gidiş, hac dönüşü gibi olaylarla ilişkilendirilir ve bu tür durumlarda eş, dost ve akrabalarla paylaşılır. Orta Asya Türk geleneklerinde helva, göçebe bozkır kültürünün bir ürünüdür ve yapılması pratik, muhafazası kolay bir tatlıdır. Arap kültüründe helva, tatlıların genel bir ismi olarak kullanılır. Helva, ayrıca esnaf lonca sisteminde geçiş törenlerine eşlik eden bir tatlı olarak da fütüvvet geleneğinin bir parçasıdır.