OrganikBileşikler

Çap Yayınları 12. sınıf kimya 2. fasikül, "Organik Bileşikler" konusunu anlatmaktadır. Bu fasikülde ele alınan bazı alt konular şunlardır: Basit formül ve molekül formülü: Aralarındaki farkın irdelenmesi. Karbon elementinin genel özellikleri ve allotropları: Karbonun bağ yapma özelliklerinin incelenmesi. Moleküllerin Lewis yapıları: Molekül geometrilerinin tahmin edilmesi. Başlıca organik bileşikler: Alkanlar, alkenler, alkoller, eterler, karbonil bileşikleri, karboksilik asitler ve aromatik bileşikler. Ayrıca, fasikülde yeni nesil sorular ve ÖSYM çıkmış sınav sorularına da yer verilmektedir.

Vinil, doymamış organik bir kök olarak tanımlanır ve formülü CH2=CH= şeklindedir.

Organik bileşikler, temel olarak karbon (C) atomu içeren ve genellikle karbon-hidrojen (C-H) bağları taşıyan bileşiklerdir. Başlıca organik bileşikler şunlardır: 1. Karbonhidratlar: Enerji kaynağı olarak kullanılır, monosakkaritler, disakkaritler ve polisakkaritleri içerir. 2. Lipitler (Yağlar): Enerji depolar, hücre zarının yapısını oluşturur ve hormonların üretimine katılır. 3. Proteinler: Amino asitlerden oluşur, enzim, hormon ve yapısal bileşenler olarak işlev görür. 4. Nükleik Asitler: Genetik bilginin depolanması ve iletilmesinden sorumludur, DNA ve RNA'yı içerir. 5. Vitaminler: Metabolik süreçleri düzenler.

Alkenler suda çözünmezler.

İzo heptan (2-metilhekzan) yanıcı bir maddedir.

Organik bileşiklerin 4 ana grubu şunlardır: karbonhidratlar, lipitler, proteinler ve nükleik asitler.

10 tane benzimidazol adı bulunamadı. Ancak, benzimidazol içeren bazı maddeler şunlardır: Fungusitler: Benomil, karbendazim (MBC), tiabendazol, tiofanat, tiofanat-metil ve fuberidazol. Antihelmintik ilaçlar: Albendazol, mebendazol, triklabendazol. Proton pompası inhibitörleri (antasitler): Omeprazol, lansoprazol, pantoprazol, rabeprazol, tenatoprazol. Diğer farmasötik ilaçlar: Galeteron, mavatrep, dovitinib, etonitazen. Benzimidazol ayrıca, Ciba AG tarafından 1950'lerin ortasında keşfedilen sentetik opioidlerin yapısında da bulunur.

Siklohekzon ve siklohekzanon aynı bileşik değildir, ancak siklohekzanon kimyasal olarak siklohekzonun bir türevi olarak kabul edilebilir. Siklohekzanon, kimyasal formülü C6H10O olan, altı karbonlu bir halkadan oluşan ve keton grubuna ait bir organik bileşiktir. Siklohekzon ise, siklohekzanonun oksidasyonu ile elde edilen bir bileşiktir ve daha çok kimyasal hammadde olarak kullanılır.

Ester yapısı, genel formülü RCOOR' olan organik bileşiklerdir. Esterler, karboksilik asit ve alkol arasındaki esterleşme reaksiyonu sonucu oluşur. Esterlerin temel özellikleri arasında hoş meyvemsi koku ve düşük kaynama noktası bulunur.

Düzgün dört yüzlü (tetrahedral) moleküller, merkez atom etrafında dört bağ yapmış elektron çifti bulunduğunda oluşur. Bazı örnekler: - Metan (CH4). - Ksenon tetroksit (XeO4), perklorat iyonu (ClO4-), sülfat iyonu (SO4−2), fosfat iyonu (PO4−3). - Tiazil triflorür (SNF3).

Limonda bulunan bazı kimyasal maddeler şunlardır: Sitrik asit: Limonun içeriğinde yüksek oranda bulunan organik bir asittir. Malik asit: Birçok meyvede bulunan bir başka organik bileşiktir. Askorbik asit (C vitamini): Suda çözünen doğal bir vitamindir ve antioksidan özelliklere sahiptir. Karbonhidratlar: Lifler ve glikoz, fruktoz, sükroz gibi basit şekerlerden oluşur. Flavonoidler: Hesperidin, diosmin ve eriocitrin gibi antioksidanlar içerir. Ayrıca, limon kabuğu uçucu yağ ve çeşitli mineraller (potasyum, kalsiyum, fosfor, magnezyum vb.) açısından da zengindir.

Organik moleküllerde S (kükürt) ve P (fosfor) içeren bileşikler arasında proteinler ve nükleik asitler bulunur.

Evet, kloroform ve triklorometan aynı maddeyi ifade eder. Kloroform (CHCl3), triklorometan olarak da bilinir.

Fonksiyonel gruplar, kimya alanında organik bileşiklerin özelliklerini belirleyen spesifik atom gruplarıdır. Bazı yaygın fonksiyonel gruplar ve özellikleri şunlardır: 1. Alkol (–OH): Hidrojen yerine bir hidroksil grubu içerir, su ile çözünürlük sağlar ve asidik-bazik özellikler gösterebilir. 2. Aldehit (–CHO): Karbon atomunun bir hidrojen atomu ve bir oksijen atomu ile bağlı olduğu gruptur, oksidasyona uğrayarak asidik bileşiklere dönüşebilir. 3. Keton (C=O): Karbon atomunun çift bağ ile oksijen atomuna bağlandığı ve bu karbon atomunun iki farklı alkil grubu ile bağlandığı yapıyı ifade eder. 4. Karboksilik Asit (–COOH): Asidik özellik gösterir ve birçok biyolojik molekülün yapı taşlarındandır. 5. Amin (–NH₂): Azot atomunun iki hidrojen atomu ile bağlandığı yapıdır, bazik özellik gösterir ve proteinlerin yapı taşlarını oluşturur. 6. Ester (–COO–): Karboksilik asit ile alkol arasındaki bir reaksiyon sonucu oluşur, hoş kokulu maddelere neden olabilir. 7. Eter (–O–): Oksijen atomu ile iki alkil grubu arasında bağ kurulmasıyla oluşur, kimyasal olarak kararlı olup çözücü olarak kullanılır.

İzo ve n-bütil arasındaki fark, moleküler yapılarında ve karbon atomlarının düzenlenme şeklindedir. - n-bütil, düz bir zincir halinde düzenlenmiş dört karbon atomu ve on hidrojen atomundan oluşur. - İzo-bütil ise, tek dallı bir karbon zinciri içerir ve ikinci karbon atomunda bir metil grubuyla bağlanır. Bu farklılıklar, fiziksel ve kimyasal özelliklerinde de farklılıklara yol açar.

Aromatik aldehitler, aldehit (-CHO) grubunun aromatik halkaya doğrudan bağlı olduğu bileşiklerdir. Bazı önemli aromatik aldehitler: Benzaldehit. Vanilin. Sinnamaldehit. Aromatik aldehitler, Tollens ayracı ile tepkime verir, ancak Fehling ayracı ile tepkime vermez.

Alkinler ve alkenil arasındaki fark, alkenil gruplarının alkenlerden bir hidrojen atomunun kopmasıyla oluşması ve organik bileşiklerde dal olarak bulunmalarıdır. Alkinler, karbon zincirinde en az bir tane üçlü kovalent bağ bulunan doymamış hidrokarbonlardır. Alkenil gruplarının IUPAC adı, türedikleri alkenin adının sonuna “-il” son eki konularak bulunur.

Naftalinde pi bağları bulunur.

Neoheksanın (2,2-dimetilbütanın) açık formülü: CH3C(CH3)2CH2CH3.

Primer alkol, hidroksil (-OH) grubunun bağlı olduğu karbon (C) atomunun iki hidrojen (H) atomu içerdiği alkol türüdür.