Noktalamaİşaretleri

Denden işareti (") aşağıdaki durumlarda kullanılır: 1. Yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için. 2. Akademik yazılarda ve teknik belgelerde, önemli kavramları ve ifadeleri vurgulamak için. 3. Reklam ve pazarlamada, ürünlerin özelliklerini ve faydalarını öne çıkarmak için. Ayrıca, denden işareti bilgisayar klavyesinde shift+2 tuşlarına aynı anda basılarak da yapılabilir.

“Bu şirin bebek tüm evi neşeye boğmuş” cümlesine ünlem işareti ( ! ) gelir.

"Alo"dan sonra ünlem işareti (!) kullanılabilir. Ünlem işareti, çağrı, emir, hitap ve yasaklama bildiren cümlelerde konur.

Anlam gücünü artırmak için kullanılan bazı noktalama işaretleri: Virgül (,). Noktalı virgül (;). İki nokta (:). Üç nokta (...). Ünlem işareti (!).

Denden işareti ve tırnak işareti farklı noktalama işaretleridir. Tırnak işareti, başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözleri belirtmek için kullanılır. Denden işareti ise bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için onların yerine kullanılır.

Tırnak içinde nokta kullanımı şu durumlarda gerçekleşir: 1. Alıntı cümlelerinden sonra: Tırnak içindeki alıntı cümlesinin sonuna nokta konur. 2. Konuşma çizgisinden sonraki alıntıda: Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinin sonuna da nokta eklenir. 3. Tek tırnak içinde: Tırnak içinde yer alan bir başka alıntıyı belirtmek için tek tırnak işareti (' ') kullanılır ve bu durumda da nokta tek tırnak içinde yer alır.

Çift tırnak içinde tek tırnak işareti kullanımı, yeniden tırnak içine alınması gereken durumlarda gerçekleşir. Örnek: "Annem kardeşime 'Neden öğretmenine 'Annemler veli toplantısına katılamayacak.' dedin?' diye sordu.".

Küçük harfle başlayan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Türk Dil Kurumu (TDK), noktalama işaretlerinde bazı değişiklikler yapmıştır: 1. Tarihlerin Yazılışı: TDK, tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için noktanın kullanılmasını önermektedir. Örneğin, doğru yazım şekli "29.5.1453" şeklindedir. 2. Saat ve Dakika Gösterimi: Saat ve dakika gösteren sayıları ayırmak için virgül değil, noktalı virgül kullanılması tavsiye edilmektedir. Örneğin, "Tren 09.15’te kalktı" şeklinde yazılmalıdır. 3. Matematikte Kullanım: TDK, matematikte çarpma işareti yerine noktanın kullanılmasını kararlaştırmıştır. Örneğin, "4.5=20" şeklinde yazılmalıdır. 4. Bibliyografik Künyeler: Kitap, dergi vb. künyelerin sonuna nokta konulması kuralı kaldırılmıştır. Bu tür durumlarda iki nokta işareti kullanılmalıdır, örneğin "Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK Yayınları, Ankara, 1960" şeklinde yazılmalıdır.

Ünlem ve önemli not ifadeleri, kullanım bağlamına göre farklı işlevlere sahiptir: 1. Ünlem: Duygu, heyecan veya seslenişleri ifade etmek için kullanılan kelimelerdir. 2. Önemli not: Dikkat çekmek, vurgu yapmak veya ek bilgi vermek için kullanılan bir ifadedir.

Üst parantez işareti (:) değiştirmez, ancak genellikle listeleri, alıntıları veya örnekleri göstermek için kullanılır.

Tanzimat döneminde noktalama işaretleri, yazının daha kolay anlaşılmasını sağlamak amacıyla kullanılmıştır. Bu dönemde kullanılan bazı noktalama işaretleri ve kullanım şekilleri şunlardır: 1. Nokta (.): Anlamca tamamlanmış cümlelerin sonunda kullanılır. 2. Virgül (,): Eş görevli sözcük ve söz öbeklerinin aralarında kullanılır. 3. İki Nokta (:): Bir cümlede açıklama yapılacaksa açıklamaya başlamadan hemen önce kullanılır. 4. Kesme İşareti (‘)’: Özel isimlere gelen çekim eklerinin ayrılmasında kullanılır. Bu işaretler, yazının okunmasını kolaylaştırır ve anlam karışıklığına düşülmesine engel olur.

Kısaltmalara gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz çünkü kısaltmanın yazılışına değil, okunuşuna göre ek getirilir.

Kesme işareti ve tırnak işareti farklı işlevlere sahip noktalama işaretleridir: 1. Kesme işareti (') özel isimlere getirilen çekim eklerini ayırmak için kullanılır. 2. Tırnak işareti (" ") ise başka bir kişiden veya yazılı bir kaynaktan olduğu gibi aktarılan sözleri belirtmek için kullanılır.

Konuşma işareti (uzun çizgi) ile ilgili cümleler: 1. Diyalog Cümleleri: - "Çok sevdiğim sınıf hocam dün okulda olmadığım için şöyle dedi: — Dün neden okula gelmedin, bir şey mi oldu?". - "Annesi oğlu Ali’ye şöyle seslendi: — Kalk oğlum, yatağını toparla, elini yüzünü yıka ve sofraya otur". 2. Tiyatro ve Senaryo Cümleleri: - "Karagöz – Yar bana bir eğlence, yar bana bir eğlence gerek. Hacivat - Geliyorum Karagözüm patlama". 3. Anlatı Cümleleri: - "Bulut susuzluktan kuruyan ağaca bakarak: — Üzme kendini, artık yağışlar başlayacak".

Çeviride noktalama işaretleri, kaynak dildeki kurallara göre yapılır. İngilizce'de yaygın kullanılan bazı noktalama işaretleri ve kullanımları şunlardır: 1. Nokta (.). 2. Soru İşareti (?). 3. Ünlem İşareti (!). 4. Virgül (,). 5. İki Nokta (:). 6. Tırnak İşaretleri (“”). Diğer noktalama işaretleri ve kullanımları için ilgili dilin gramer kurallarına başvurulmalıdır.

İki nokta (:) işareti çeşitli amaçlarla kullanılır: 1. Açıklama veya örnek verilecek cümlenin sonuna konur: Bu kullanım, bir önceki cümlenin ardından gelen örneklerin veya açıklamaların belirtileceğini gösterir. 2. Karşılıklı konuşmalarda konuşan kişiyi belirtmek için kullanılır: Diyaloglarda, kimin konuştuğunu belirtmek amacıyla iki nokta işareti kullanılır. 3. Edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna konur: Yazar, bir konuşmayı belirtmeden önce iki nokta işareti kullanır. 4. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: Matematiksel ifadelerde iki nokta, bir sayının başka bir sayıya bölündüğünü gösterir. 5. İnternet adreslerinde kullanılır: Genel ağ (internet) adreslerinde, protokol kısmı ile asıl adresi ayırmak için iki nokta işareti kullanılır.

Virgül (,) yazılı iletişimde çeşitli işlevlere sahiptir: 1. Eş görevli sözcük ve sözcük gruplarını ayırmak için kullanılır. 2. Sıralı cümleleri ayırmak için kullanılır. 3. Hitap ve seslenme ifadelerinden sonra kullanılır. 4. Ara söz ve ara cümleleri başında ve sonunda ayırmak için kullanılır. 5. Ondalık bölümü ayırmak için sayılarda kullanılır. 6. Tırnak işareti içine alınmamış alıntı cümlelerden sonra kullanılır. 7. Yer ve zaman belirtmede, tarihi yıldan ayırmak için kullanılır.

Yazı yazarken 17 tane noktalama işareti vardır. Bunlar: 1. Nokta (.); 2. Virgül (,); 3. Noktalı virgül (;); 4. İki nokta (:); 5. Üç nokta (…); 6. Soru işareti (?); 7. Ünlem işareti (!); 8. Kesme işareti (‘); 9. Tırnak işareti (“); 10. Tek tırnak işareti (‘’); 11. Eğik çizgi (/); 12. Ters eğik çizgi (\); 13. Uzun çizgi (—); 14. Kısa çizgi (-); 15. Yay ayraç (); 16. Köşeli ayraç; 17. Denden işareti.

Uzun çizgi yerine konuşma çizgisi kullanılabilir.