Nietzsche

Friedrich Nietzsche'nin okunması gereken bir yazar olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Felsefi Derinlik: Nietzsche, geleneksel Avrupa ahlakı ve dininin yanı sıra moderniteyle bağlantılı felsefi fikirlere yönelik tavizsiz eleştirileriyle tanınır. 2. Bireyselliğe Etkisi: Düşünceleri, Martin Heidegger, Jacques Derrida, Michel Foucault gibi birçok filozof ve yazarın gelişimine katkıda bulunmuştur. 3. Otobiyografik Eserler: "Otobiyografik Yazılar ve Notlar" gibi kitapları, yazarın yaşamına ve iç dünyasına dair önemli ayrıntılar sunar, bu da okuyucuların Nietzsche'yi daha yakından tanımalarına olanak tanır.

"İnsanca, Pek İnsanca" kitabı, Friedrich Nietzsche'nin insanın kendini aşma ve yükseltme arzusunu ele aldığı bir eserdir. Kitapta, ahlak, sanat, aşk, toplum, din, bilgi, güzellik gibi insana ait hemen hemen her konu işlenmiş ve bu kavramlar Nietzsche'nin sıra dışı bakış açısıyla sunulmuştur. Ayrıca, ebedi dönüş kavramı da kitapta yer almakta olup, bu kavram hayatın sonsuz bir döngü olduğunu ve her anın sonsuz tekrarlanacağını savunur.

Friedrich Nietzsche'nin en çok dinlenen kitabı, "Böyle Söyledi Zerdüşt" olarak kabul edilmektedir.

“Yalnızlığına kaç, dostum!” sözü, Friedrich Wilhelm Nietzsche'ye aittir.

"Böyle Buyurdu Zerdüşt" kitabı, Friedrich Nietzsche'nin felsefi düşüncelerini ve insanlığa dair görüşlerini içerir. Eser, şu konuları ele alır: 1. Üstinsan (Übermensch): İnsanın mevcut haliyle yetinmemesi, sınırlarını aşarak daha üstün bir varoluş düzeyine ulaşması gerektiği. 2. Tanrı'nın Ölümü: Batı toplumunda Tanrı inancı ve dini değerlerin Aydınlanma ile birlikte yıkılması, geleneksel ahlaki değerlerin çöküşü. 3. Sonsuz Dönüş: Evrenin döngüsel olması ve her şeyin sonsuz bir tekrar içinde yaşanması fikri. Zerdüşt karakteri, insanlara birey olmayı, kendi değerlerini yaratmayı ve eski ahlaki yapıların ötesine geçmeyi öğretir.

İşte Friedrich Nietzsche'nin bazı aforizmaları: 1. "Yaşama karşı sorumluluğumuz daha yücesini yaratmaktır. Daha alçağını değil". 2. "Eylem ve vicdan genellikle uyuşmazlar. Eylem, ağaçtan ham meyveleri toplamak isterken, vicdan onları gereğinden çok olgunlaşmaya bırakır, ta ki yere dökülüp ezilinceye kadar". 3. "Aşk ve nefret kör değillerdir; ama kendileriyle birlikte taşıdıkları ateş yüzünden kör olmuşlardır". 4. "İnsan, diğer insanlardan hiçbir şey istememeye, onlara hep vermeye alıştığı zaman, elinde olmadan soylu davranır". 5. "Gür ırmaklar kendileriyle birlikte birçok çakıl ve çalı çırpıyı da sürükler; güçlü ruhlar da birçok aptal ve mankafayı". 6. "Ümit en son kötülüktür, çünkü işkenceyi uzatır". 7. "Ruh, hayatın bağrına saplanan hayattır". 8. "İnançlar, hakikat düşmanları olarak, yalanlardan daha tehlikelidir".

Friedrich Nietzsche, Torino'da bir sabah, atını kırbaçlayan bir faytoncu gördüğünde ağlamaya başladı. Filozof, atın kulağına bir şeyler fısıldayarak, insanların diğer canlılara yaptığı zulümden dolayı tüm insanlık adına ondan özür diledi. Nietzsche, bu olaydan sonra akıl sağlığını tamamen yitirdi ve bir daha eski haline geri dönemedi.

"Son İnsan" ifadesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Friedrich Nietzsche'nin "Böyle Buyurdu Zerdüşt" eserinde: "Son İnsan" kavramı, insanlığın evrim sürecindeki en yüksek potansiyelini kaybetmiş, sıradanlaşmış ve kendine yeterli hale gelmiş bir tiplemeyi ifade eder. 2. Mary Shelley'nin "Son İnsan" romanında: Bu eserde "Son İnsan", insanlığın yok oluşunu ele alan ilk büyük roman olarak tanımlanır.

Rashomon ve Nietzsche arasındaki ilişki, hakikatin göreceliliği kavramı üzerinden kurulabilir. Rashomon, Akira Kurosawa'nın yönettiği ve dört farklı perspektiften anlatılan bir cinayet olayını konu alan filmdir. Ayrıca, Nietzsche'nin Ahlakın Soykütüğü adlı eserinde, ahlakı farklı perspektifler üzerinden ele alması, Rashomon filmindeki gibi, ahlaki değerlerin sürekli olarak yapıbozuma uğramasına yol açar.

Nietzsche'ye göre insan, üç ana evreden geçen bir varlıktır: sürü insanı, özgür insan ve üst insan. 1. Sürü İnsanı: Toplumun moral değerlerine sıkı sıkıya bağlı, özgürlüğün farkında olmayan ve ahlaki kalıpları sorgusuz kabul eden insandır. 2. Özgür İnsan: Sürüden ayrılmış, ahlaki kalıpları sorgulayan ve kendi yolunu arayan kişidir. 3. Üst İnsan: Nietzsche'nin ideal insan tipidir.

Üst insanın özellikleri genellikle sosyal, entelektüel ve duygusal açıdan olgun, gelişmiş ve bilgili bir bireyi tanımlamak için kullanılır. Bu özellikler arasında şunlar yer alır: 1. Bilgili ve eğitimli olmak: Geniş bir bilgi birikimine ve eğitim seviyesine sahip olmak. 2. Empati ve anlayış: Başkalarının duygularını anlayabilme ve empati yapabilme yeteneği. 3. Sorumluluk sahibi olmak: Sorumluluklarını bilmek ve gerektiğinde üstlenmek. 4. Pozitif düşünce ve iyimserlik: Hayata pozitif bir bakış açısına sahip olmak. 5. Kendini kontrol etme ve sabır: Duygularını kontrol altında tutabilmek ve sabırlı olmak. 6. Topluma faydalı olmak: Çevresine ve topluma faydalı olmaya çalışmak. Ayrıca, Nietzsche'nin üst insan kavramında bu özellikler, zihinsel ve evrimsel bir gelişim sürecini de içerir.

Nietzsche'ye göre idrâk eden insan, sürü insanından farklı olarak ahlaki kalıpları sorgulayan ve kendi yolunu arayan özgür insandır. Bu insan, toplumun belirlediği değerlerden bağımsızdır ve anlam boşluğuyla karşı karşıya kalmasına rağmen, mevcut değerleri yıkarak yerine yenilerini koymak için çaba gösterir.

"Hayatın Olumlanması Olarak Felsefe: Nietzsche ve Marx" kitabı, Fatih Yaşlı tarafından yazılmış ve Bilim ve Gelecek Kitaplığı tarafından yayımlanmıştır. Kitapta, Nietzsche ve Marx'ın felsefeleri, yaşanılabilir ve sevinçli bir hayatın insan için imkânsız hale gelmesi bağlamında ele alınmaktadır. Nietzsche, saldırısını mevcut ahlak anlayışı ve ondan kaynaklanan ilişki biçimlerine yöneltmiş ve hayatın olumlandığı bir dünyanın ancak bu ahlak anlayışının aşılılmasıyla mümkün olacağını iddia etmiştir. Marx ise, kapitalist üretim ilişkileri ve buna bağlı tüm tahakküm biçimlerine karşı çıkmış ve özgür ve yaşanmaya değer bir hayatın ancak özel mülkiyetin ortadan kaldırılmasıyla kurulabileceğini düşünmüştür.

"Ahlakın Soykütüğü" Friedrich Nietzsche'nin, ahlakın kökenlerini sorguladığı ve mevcut ahlaki değerlerin ardındaki güç dinamiklerini mercek altına aldığı bir eserdir. Kitap, üç denemeden oluşmaktadır: 1. "İyi ve Kötü ile İyi ve Fena": Soyluların ve kölelerin ahlak anlayışlarını karşılaştırır. 2. "Suçluluk, Kötü Vicdan ve Benzerleri": Ahlaki suçluluk kavramının kökenlerini araştırır. 3. "Asket İdealler Üzerine": Çileci ideallerin ve fedakarlık kültünün arkasındaki motivasyonları inceler.

"Dünyadaki Son İnsan" ifadesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Felsefi Bağlam: Friedrich Nietzsche'nin "Böyle Buyurdu Zerdüşt" adlı eserinde geçen "son insan" terimi, yaşamaktan bıkmış, risk almayan ve sadece huzur ve güvenliğini düşünen kişiyi tanımlar. 2. Bilim Kurgu Bağlamı: 1964 yapımı "The Last Man on Earth" adlı filmde ise, dünyayı sarsan bir vebanın ortaya çıkması sonucu virüse bağışık olan bir bilim insanının hayatta kalma mücadelesi anlatılır.

Ahlakın Şeceresi, Friedrich Nietzsche'nin 1887 yılında yayınladığı bir eserdir ve ahlaki değerlerin kökenini ve gelişimini ele alır. Kitapta anlatılan ana konular: - Şecere yöntemi: Ahlakın şeceresi, tarihin doğru uygulanması olarak görülür ve ahlaki değerlerin psikolojik kökenlerini araştırır. - Değerlerin yeniden değerlendirilmesi: Mevcut ahlaki değerlerin eleştirisi yapılır ve bu değerlerin nasıl yeniden değerlendirilmesi gerektiği tartışılır. - Köken arayışı: "İyi" ve "kötü" gibi kavramların farklı kültürlerde ve zamanlarda nasıl farklı anlamlar kazandığı incelenir. Nietzsche, bu eserde ayrıca, insanlığın ahlaki değerlerin ağırlığından kurtulması ve yaratıcı olabilmesi için bir ahlak eleştirisinin gerekliliğini savunur.

Ayrıcalıklı insan, diğerlerinden farklı ve özel bir duruma sahip olan, belirli haklara, imkanlara veya avantajlara sahip olan kişidir. Nietzsche'ye göre ise asil insan da bir tür ayrıcalıklıdır ve bu kişi, kendi değerinin tanınmasını arzularken kendini beğenmişliği kavramaz, aksine hiç umursamadan alır ve verir.

“Vicdanlı ve dürüst olmak, hesaplı olmaktan iyidir. Hesap insanı makam sahibi yapar da, vicdan daha önemli bir işe yarar, insanı insan yapar.” — Friedrich Nietzsche.

Nietzsche'nin üst insan (übermensch) felsefesi, nihilizme bir cevap olarak ortaya koyduğu bir kavramdır. Temel ilkeleri: - Güç istenci: Tüm insan davranışları güç istenci ile motive edilir ve bu, kişinin kendini aşma çabasını ifade eder. - Ahlaki teklik: Üstinsan için geçerli olabilecek tek bir ahlaki değer vardır, o da güç istencidir. - Yaratıcılık: Üstinsan, güç istencini önemli bir yaratıcılığa dönüştüren insandır; yaşamı değer ve anlam dolu olarak görür ve güzellikler yaratır. - Tanrı'nın ölümü: Tanrı'nın ölümü, üstinsanın ortaya çıkmasının gerekliliğini vurgular. Nietzsche'ye göre, üstinsan, geleneksel ahlaktan bağımsız olarak kendine özgü değerler yaratmalı ve iyinin ve kötünün ne olduğuna dair kararları kendisi verebilmelidir.

Rashomon filmi, Nietzsche'nin "perspektivizm" teziyle ilişkilidir. Nietzsche'ye göre, her türlü bakış açısı istenç tarafından koşullandırılmıştır ve istençten bağımsız, salt nesnel bir bilgi imkansızdır.