NeolitikÇağ

Hayvanları ilk evcilleştiren toplum, Neolitik Çağ'da Mezopotamya olarak kabul edilmektedir. Bu dönemde, MÖ 7700'de buğday, MÖ 6700'de koyun ve MÖ 6500'de domuz gibi hayvanlar evcilleştirilmiştir.

Eski çağlarda insanların ekonomik faaliyetleri şunlardır: 1. Avcı-Toplayıcı Dönem: İnsanlar avcılık ve toplayıcılıkla beslenme ihtiyaçlarını karşılamışlardır. 2. Neolitik Çağ: Bu dönemde insanlar taşlardan kap kacak yapmış, hayvanları evcilleştirmiş ve tarımsal faaliyetlere başlamışlardır. 3. Maden Çağı: Madenden malzemeler yapılmış, büyük kentler oluşmuş, tarımsal faaliyetler artmış ve hayvancılık ilerlemiştir. 4. Ticaret: Tarımsal üretimin fazlası, toplumlar arasında mal takası ve ticareti geliştirmiştir. Bu faaliyetler, insanların yerleşik hayata geçişini ve toplumların daha karmaşık yapılar geliştirmesini sağlamıştır.

Boncuklu Höyük, Neolitik Çağ uygarlığına aittir.

Göbeklitepe'nin sırrı tam olarak çözülememiş olsa da, bazı teoriler ve bulgular mevcuttur: 1. İnanç Merkezi: Göbeklitepe'nin bir inanç merkezi olduğu ve ayin, ritüel ve ibadet amaçlı inşa edildiği düşünülmektedir. 2. Yaş: Göbeklitepe'nin 12.000 yıl öncesine ait olduğu ve bu dönemde insanların metal kullanımı ve tarımla tanıştıkları Neolitik Çağ'ın başlarında inşa edildiği bilinmektedir. Bu, insanlık tarihinin bilinen en eski yapısı olmasını sağlar. 3. Mimari ve Yapılar: Göbeklitepe'de 20 tapınak bulunmuş ve her birinde "T" şeklindeki dikilitaşlar yer almaktadır. 4. Gömülme: Göbeklitepe'nin, işlevinin sona ermesinin ardından insan eliyle gömüldüğü teorisi de mevcuttur. Bu konulardaki araştırmalar devam etmekte olup, Göbeklitepe'nin tam sırrı henüz aydınlatılmamıştır.

Ötzi, Neolitik Çağ veya "Yeni Taş Devri" olarak bilinen döneme ait bir uygarlığa aittir.

Çatalhöyük'te Neolitik Çağ'a ait şu kalıntılar bulunmaktadır: 1. Evler: Çatalhöyük, birbirine bitişik ve tek katlı kerpiç evlerden oluşur. 2. Duvar Resimleri: Evlerin duvarlarında geometrik desenler, el baskıları, ev sahneleri ve vahşi hayvanları betimleyen resimler yer alır. 3. Sanat Eserleri: Çanak-çömlek, kemikten yapılmış aletler, boncuklar, topuz başları, taştan yapılmış bilezikler ve damga mühürleri gibi sanat eserleri bulunmuştur. 4. Ana Tanrıça Heykelcikleri: Doğumu, bolluğu ve bereketi simgeleyen ana tanrıça kadın heykelleri de Çatalhöyük'ün önemli buluntuları arasındadır. 5. Tarım Kalıntıları: Kazı yerlerinde kömürleşmiş bitki kalıntıları ve tarıma alınmış hububatlar ile baklagiller bulunmuştur.

Yerleşik hayata geçişin ilk aşaması, Neolitik Çağ olarak adlandırılan dönemdir.

Neolitik Çağ'da savunma mimarisi, genellikle yerleşim yerlerinin etrafını çevreleyen fiziksel engellerle karakterize edilirdi. Öne çıkan özellikler: - Taş temel, kerpiç üstyapı: Savunma duvarlarının büyük kısmı taş temel üzerine kerpiçle inşa edilirdi. - Çok odalı yapılar: Yerleşimler, birbirine paralel veya eklemeli olarak büyütülen yapılarla korunurdu. - Kuleler ve hendekler: Bazı yerleşimlerde, savunma duvarlarının yanı sıra kuleler ve hendek gibi ek savunma unsurları bulunurdu. - Tapınak yapıları: Çatalhöyük gibi yerlerde, bazı yapılar tapınak olarak tanımlanırdı ve bu yapılar kendine özgü bezemelerle süslenirdi. Neolitik Çağ'ın sonlarına doğru, özellikle Kalkolitik Çağ'da, savunma amaçlı mimari unsurların sayısında artış gözlemlenirdi.

Çatalhöyük'ün yazarı Sadrettin Dural, böyle bir kitabı iki ana nedenden dolayı yazdı: 1. Kazı çalışmaları sırasında gördüklerinden etkilendi: Çatalhöyük'te çalışmaya başladıktan sonra, Prof. Dr. Ian Hodder'dan aldığı derslerle birlikte, neolitik çağ insanına ve Çatalhöyük'teki yaşama olan ilgisi arttı. 2. Vefa borcunu ödemek istedi: Dural, kendisine bilgi veren kazı ekibi ve Prof. Hodder'a teşekkür etmek ve Çatalhöyük'ü daha geniş kitlelere tanıtmak amacıyla bu kitabı yazmaya karar verdi.

MÖ insanlar, dönemlerine göre farklı geçim kaynakları ve ekonomik faaliyetler yürütmüşlerdir: Paleolitik Çağ (Yontma Taş Devri): İnsanlar avcı-toplayıcı olarak yaşamış, temel geçim kaynakları avladıkları hayvanlar ve topladıkları yabani bitkiler olmuştur. Neolitik Çağ (Cilalı Taş Devri): Tarımın keşfiyle birlikte yerleşik hayata geçilmiş, hayvanların evcilleştirilmesiyle hayvancılık da önemli bir geçim kaynağı haline gelmiştir. Kalkolitik Çağ (Bakır Devri): Bakırın keşfiyle birlikte metal işçiliği başlamış, tarım ve ticaretin gelişmesiyle köyler kasabalara ve şehirlere dönüşmeye başlamıştır. Ayrıca, iklim değişiklikleri ve teknolojik gelişmeler de insanların geçim kaynaklarını ve ekonomik faaliyetlerini etkilemiştir.

Almanya'da Neolitik Çağ'a ait bazı önemli yerler şunlardır: 1. Tuttlingen, Güneybatı Almanya: Bu bölgede, İp Baskılı Seramik Kültürü'ne ait Neolitik Çağ'dan kalma mezarlar bulunmuştur. 2. Neumark-Nord Taş Ocağı: Burada, çok sayıda taş alet ve ölü hayvanların kalıntılarıyla birlikte kömür izleri bulunmuştur. 3. Swabian Alb: Bu bölgedeki mağaralarda, Neolitik Çağ'a ait insan yerleşim izleri ve Cro-Magnon'un (Homo sapiens) en eski izleri bulunmuştur. 4. Çatalhöyük: Orta Anadolu'da yer alan bu Neolitik Çağ yerleşimi, büyük ve karmaşık bir yapı olmasıyla dikkat çeker.

Çatal Höyük'ün planının "ters" olarak değerlendirilmesinin nedeni, evlerin sırt sırta, ara sokak olmadan tasarlanmış olmasıdır.

Burdur, Neolitik Çağ'da önemli arkeolojik buluntuların keşfedilmesi nedeniyle dikkat çekmektedir. Bu çağda Burdur'da yapılan kazılarda ortaya çıkarılan bulgular, M.Ö. 7000 yıllarına kadar uzanmakta ve insanlığın hayvanları evcilleştirmesi, çanak çömlek yapımını öğrenmesi gibi medeniyetin ilk adımlarını atması gibi gelişmeleri yansıtmaktadır. Özellikle Hacılar yerleşim yeri, Neolitik kültürün bütün ayrıntılarını ortaya çıkarması ve Anadolu'nun ilk heykelcikleri olarak bilinen pişmiş toprak figürinler ile süs eşyaları bulunması açısından büyük önem taşımaktadır.

Nevali Çori, Neolitik Çağ uygarlığına aittir.

Taş Tepeler, Neolitik Çağ'a (M.Ö. 10.000-7.000) tarihlenen ve Şanlıurfa çevresinde yer alan arkeolojik alanların topluluğu olarak önemlidir. Bu alanlar, aşağıdaki nedenlerle büyük değer taşır: 1. Yerleşik Yaşama Geçiş: Taş Tepeler, avcı-toplayıcı toplulukların tarım ve yerleşik hayata geçiş sürecini anlamamıza yardımcı olur. 2. Arkeolojik Buluntular: Bölgede özel amaçlı ve barınma amaçlı yapılar, devasa taş dikilitaşlar, insan ve hayvan figürleri gibi önemli buluntular keşfedilmiştir. 3. Dünya Mirası: Göbeklitepe gibi alanlar, UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer almakta ve dünya çapında tanıtılmaktadır. 4. Bilimsel Araştırmalar: Taş Tepeler Projesi kapsamında yapılan kazılar ve araştırmalar, tarih öncesi toplumların sosyal yapıları ve inanç sistemleri hakkında yeni bilgiler sunmaktadır.

Göbeklitepe, Mezopotamya uygarlıklarından önce, Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem'e ait bir inanç merkezi olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla, herhangi bir belirli uygarlığa doğrudan ait olduğu söylenemez.

"Göbeklitepe: Dünyanın İlk Tapınağı" filmi, izleyiciyi günümüzden 12.000 yıl geriye, Şanlıurfa'nın 15 kilometre yakınındaki Göbeklitepe'ye götürerek yeryüzündeki ilk tapınağın yapılışını anlatıyor. Filmde ele alınan bazı konular: - Tapınağın tarihi: Antik Çağ bilgeliğinden, İngiltere'deki Stonehenge'den veya Mısır Piramitleri'nden binlerce yıl öncesine dayanıyor. - Neolitik çağ avcı-toplayıcılarının motivasyonu: Bu insanları böylesine karmaşık bir kutsal mekan yaratmaya iten sebepler nelerdi? - İnşaat araçları: Tapınakları inşa edenler, tonlarca ağırlıktaki sütunları ayağa kaldırmak için hangi araçları kullandılar? Film, bölgedeki bulguları ve tarihsel olguları yansıtarak yorumu izleyicinin hayal gücüne bırakıyor.

Burdur Hacılar Neolitik Çağ yerleşimi, Burdur'un 25 kilometre güneybatısında yer alan Hacılar Höyüğü'dür. Bu höyük, M.Ö. 7000 yıllarına tarihlenen ve Batı Anadolu'nun bilinen en eski yerleşim yeridir. Hacılar Höyüğü'nde yapılan kazılarda, insanların avcı-toplayıcılıktan yerleşik düzene geçmesini sağlayan tarım ve hayvanların ehlileştirilmesi gibi adımların izleri bulunmuştur.