Meclis

10. Yargı Paketi, 4 Haziran 2025 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'un açıklamasına göre, yasanın Cumhurbaşkanı onayının ardından kısa süre içinde yürürlüğe girmesi beklenmektedir.

Ehlü'l-hal ve'l-akd meclisi, İslam hukukunda devlet başkanını seçmek ve gerektiğinde azletmek yetkisine sahip olan heyettir. Bu terim, Şîa ile Ehl-i Sünnet arasında imamın iş başına getiriliş usulü ve meşruiyeti konularının tartışılmasıyla literatüre girmiştir. Ehlü'l-hal ve'l-akd meclisine girecek kimselerde aranan bazı nitelikler: Adalet. Bilgi. Görüş ve hikmet sahibi olmak. Bu meclisin sayısı ve nitelikleri konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Ehlü'l-hal ve'l-akd meclisinin fiiliyatta kalıcı bir kurum olarak işlemediği ve herhangi bir devlet başkanını azlettiğine dair bir örneğin bulunmadığı belirtilmektedir.

Evet, grup toplantılarında yasama sorumsuzluğu geçerlidir. Yasama sorumsuzluğu, milletvekillerinin meclis çalışmaları sırasında sarf ettikleri sözler, açıkladıkları düşünceler ve kullandıkları oylardan dolayı hem milletvekilliği esnasında hem de bu sıfatları sona erdikten sonra hiçbir şekilde sorumlu tutulamamalarını ifade eder. Ancak, bu koruma, milletvekillerinin parti grup toplantıları gibi meclis genel kurulu dışındaki mecralardaki eylemleri için de geçerlidir, ancak o oturumdaki başkanlık divanının teklifi üzerine meclisin alacağı bir kararla sınırlandırılabilir.

Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan arasındaki bazı farklar şunlardır: Seçim Şekli: Meclis-i Mebusan üyeleri halk tarafından seçilirken, Meclis-i Ayan üyeleri padişah tarafından atanırdı. Görev Süresi: Meclis-i Mebusan üyeleri 4 yıllığına seçilirken, Meclis-i Ayan üyeleri ömür boyu görev yapardı. Toplantı Şekli: Meclis-i Mebusan çalışmalarını açık oturum şeklinde yaparken, Meclis-i Ayan çalışmalarını kapalı oturum şeklinde yapardı. Üye Sayısı: Meclis-i Ayan'ın üye sayısı, Meclis-i Mebusan'ın üye sayısının üçte birini geçmezdi. Yetki: Meclis-i Ayan daha çok danışma ve denetleme yetkisine sahipti, kanun yapma veya değiştirme hakları vardı.

Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin aldığı önemli kararlar arasında şunlar yer alır: Misak-ı Milli Kararları: 22 Ocak 1920'de sunulan ve 17 Şubat 1920'de kabul edilen bu kararlar, devletin ve milletin geleceğini belirleyen esasları içerir. İstanbul'un güvenliği: İstanbul şehri ve Marmara'nın güvenliği her türlü tehlikeden uzak tutulmalıdır. Boğazlar: Çanakkale ve İstanbul boğazlarında ticari serbesti ve ulaştırma, ilgili devletlerin oy birliği ile verecekleri karara bağlı kalacaktır. Azınlık hakları: Azınlıkların hakları, komşu ülkelerdeki Müslüman halkın haklarının korunması şartı ile kabul edilecek ve sağlanacaktır. Milli ve iktisadi gelişim: Milli ve iktisadi gelişmeyi mümkün kılmak amacıyla tam serbesti ve istiklal sağlanması, siyasi, hukuki, mali gelişime engel olan sınırlandırmaların kaldırılması gerekecektir. Meclis, Mustafa Kemal Paşa'nın bazı isteklerini ise gerçekleştirememiştir: Meclis başkanı seçilmesi. Felah-ı Vatan grubunun kurulması. 16 Mart 1920'de İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesiyle meclis kapatılmıştır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) dört temel ilkesi şunlardır: 1. Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir. 2. Yasama yetkisi. 3. Yürütme organını denetleme. 4. Uluslararası antlaşmaları onaylama.

31 Mart 2024 Yerel Seçimleri'ne göre, Adana Büyükşehir Belediye Meclisi'nde toplam 78 üye bulunmaktadır. Bu dağılım şu şekildedir: CHP: 45 üye; AK Parti: 12 üye; MHP: 16 üye; Yeniden Refah Partisi: 2 üye; İYİ Parti: 1 üye; Bağımsız: 2 üye.

Anayasa'nın değiştirilmesi teklifi şu şekilde yapılır: 1. Teklif Aşaması: Anayasa değişikliği teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) üye tam sayısının en az üçte biri (en az 200 milletvekili) tarafından yazıyla teklif edilebilir. 2. Görüşme Aşaması: Teklif, önce Anayasa Komisyonu'nda görüşülür, ardından Genel Kurul'da iki defa görüşülür. 3. Karar Aşaması: Anayasa değişikliğinin kabul edilmesi için TBMM üye tam sayısının en az beşte üçü (360 oy) gereklidir. Anayasa değişikliği, toplumun temelini inşa eden hukuki metinler olduğu için ciddi siyasi ve ekonomik süreçler gerektirir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) dört adet başkanvekili bulunmaktadır. Mevcut başkanvekilliler ve partileri şu şekildedir: Bekir Bozdağ (Adalet ve Kalkınma Partisi - AK Parti); Tekin Bingöl (Cumhuriyet Halk Partisi - CHP); Celal Adan (Milliyetçi Hareket Partisi - MHP); Pervin Buldan (Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi - DEM Parti).

2025 yılı itibarıyla Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Meclis Grup Başkanı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, DEM Parti'nin mevcut eş genel başkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan'dır. Ayrıca, 2 Haziran 2025 tarihinde yapılan Kapalı Meclis Grup Toplantısı'nda DEM Parti'nin Meclis Başkanvekili Pervin Buldan seçilmiştir.

Meclis oylamasında el kaldırmak zorunlu değildir, ancak işaretle oylama usulünde milletvekilleri oylarını el kaldırarak veya ayağa kalkarak açıklamak zorundadır. Bazı durumlarda açık oylama yapılır, bu durumda milletvekilleri adlarının okunmasının ardından ayağa kalkarak "kabul", "ret" veya "çekimser" derler. Gizli oylama ise milletvekillerinin oy tercihlerinin açıklanmadığı bir yöntemdir; bu oylamada kapalı bir kabine girilerek beyaz (kabul), kırmızı (ret) ve yeşil (çekimser) yuvarlaklar kutuya atılır. Kullanılan oy verme biçimi ne olursa olsun, milletvekilleri oylarını ancak kişisel olarak, kendi adlarına kullanabilirler.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nun açılış saatinin 14.00 olmasının nedeni, yeni yasama yılı açılış törenlerinin genellikle bu saatte gerçekleştirilmesidir. TBMM'nin yeni yasama yılına başlaması, her yıl 1 Ekim'de gerçekleşir ve açılış töreni saat 13.00'te Atatürk Anıtı'nda yapılan törenle başlar. TBMM'nin çalışma saatleri ise Salı günleri 15.00-21.00, Çarşamba ve Perşembe günleri ise 14.00-21.00 saatleri arasında olacak şekilde düzenlenmiştir.

Meclis kelimesi, TDK'ye göre şu anlamlara gelir: Bir konuyu konuşmak veya görüşmek için yapılan toplantı. Bu toplantının yapıldığı yer, şûra. Bir konuyu konuşmak veya görüşmek için bir araya gelmiş kimseler topluluğu. Dostlar toplantısı. Ayrıca, tiyatro terimleri sözlüğünde meclis, "bir oyunun içinde kişilerin sahneye girişleri ve çıkışlarıyla bölümcük adını alan en küçük parça, bölümcük, kesim" anlamına gelir.

Birinci Meclis'in anayasal bir meclis olmamasının bazı nedenleri: Hukuksal Yetki: Meclis'i toplantıya çağırma yetkisi, dönemin mevzuatına göre Meclis Başkanı Celalettin Arif Bey'e aitti. Seçimlerin Yasallığı: Mebus seçimleri, 1876 geçici seçim yönetmeliğine göre yapılmış olup, bu yönetmelik Osmanlı Kanun-i Esasi'sine aykırıydı. Fonksiyonel Yapısı: Meclis, yasama, yürütme ve yargı yetkilerini tek elde toplayan bir yapıdaydı. Sürekli Olma Özelliği: Anayasa'ya göre, Birinci Meclis, "gayesinin husûlüne kadar", yani amacına ulaşana kadar sürekli olacaktı.

Meclis hükûmeti sistemi ile parlamenter sistem arasındaki temel farklar şunlardır: Yürütmenin Oluşumu: Meclis hükûmeti sisteminde yürütme, yasama organının içinden çıkar ve yasama organı aynı zamanda yürütmeyi de denetler. Parlamenter sistemde ise yürütme, iki başlıdır: Devlet başkanı (cumhurbaşkanı veya kral) ve hükûmet başkanı (başbakan). Hükümet Değişikliği: Meclis hükûmeti sisteminde fesih yetkisi sadece meclise aittir. Parlamenter sistemde parlamentonun hükümeti düşürme yetkisi vardır. Devlet Başkanının Rolü: Meclis hükûmeti sisteminde devlet başkanı, genellikle sembolik yetkilere sahiptir. Parlamenter sistemde devlet başkanı, genellikle monarşilerde ırsi olarak, cumhuriyet rejimlerinde ise parlamento tarafından seçilerek göreve gelir ve yürütmenin etkin kanadı olan bakanlar kurulu genellikle parlamento içerisinden çıkar. Özetle, meclis hükûmeti sistemi, kuvvetlerin yasama organında birleştiği ve yürütmenin yasama tarafından denetlendiği bir yapıdır; parlamenter sistem ise yürütme ve yasama arasında "yumuşak kuvvetler ayrılığı" olan ve hükümetin parlamentonun içinden çıktığı bir sistemdir.

Milletvekillerinin Meclis'te uyumasının birkaç nedeni olabilir: Yoğun çalışma temposu. Meclis ortamının etkisi. Stres ve gerginlik. Ayrıca, bazı milletvekilleri için uyumak, çok çalıştıklarını gösteren bir işaret olarak da değerlendirilmektedir.

Pankuş Meclisi, İmparatorluk döneminde resmi ve bürokratik yapıların gelişmesiyle etkinliğini kaybetmiştir. Pankuş Meclisi'nin tam olarak ne zaman kaldırıldığı belirlenememiştir, ancak M.Ö. 17. yüzyılda aktif olduğu ve daha sonraki dönemlerde daha az bahsedilen bir meclis olduğu bilinmektedir. IV. Tuthaliya zamanına tarihlenen bir belge, Pankuş Meclisi'nin İmparatorluk döneminde de devam ettiğini göstermektedir, ancak bu dönemde meclisin ne kadar etkili olduğu belirsizdir.

600 milletvekili olan TBMM'de 3/5 çoğunluk 360 milletvekilidir. Bu oran, aşağıdaki kararlar için gereklidir: genel ve özel af ilanı; anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmadan kabulü; cumhurbaşkanının yüce divana sevki.

Evet, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 1 Ekim 2025 Çarşamba günü saat 14.00'te yeniden açılacaktır. TBMM, 21 Temmuz 2025'te tatile girmiş ve normal şartlarda 1 Temmuz'da başlaması planlanan tatil, yoğun yasama gündemi nedeniyle ertelenmişti.

5 yıl ceza indiriminin ne zaman çıkacağına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'un açıklamalarına göre, 10. Yargı Paketi kapsamında ceza infaz sistemine ilişkin düzenlemeler yapılması beklenmektedir. Paketin Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesi için Cumhurbaşkanı onayı gerekmektedir. Daha fazla bilgi için resmi kaynakları ve güncel haberleri takip etmek önemlidir.