Mantık

Mantıkta safsataya neden olan bazı yanılgılar şunlardır: Doğaya başvurma safsatası. Otoriteye başvurma safsatası. Aceleci genelleme safsatası. Yenilik safsatası. Yanlış sebep safsatası. Ad hominem (kişiliğe saldırı) safsatası. Çoğunluğa başvurma safsatası. Daha fazla safsata türü için medium.com ve evrimagaci.org sitelerindeki ilgili içeriklere göz atılabilir.

AYT felsefe grubu mantık, doğru düşünme tarzını konu edinen bir disiplindir. Bu alanda ele alınan bazı konular şunlardır: Mantığa giriş. Klasik mantık. Sembolik mantık. Mantık ve dil. Mantık, felsefi, bilimsel ve günlük yaşamda doğru ve tutarlı düşünme ilkelerini analiz etmek için kullanılır.

Mantıkta çelişki, bir bileşik önermenin, önermeyi oluşturan önermelerin tüm doğruluk değerleri için her zaman 0 (yanlış) olması durumudur. Örnekler: p ∧ p' ≡ 0; (1 ⇒ p) ∧ p' ≡ 0; (p ∧ q) ∧ p' ≡ 0. Çelişki kavramı, resmi mantık sistemlerinin her biri için aynı anlama gelmektedir.

Çelişki ve çelişmezlik arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Çelişki, bir şeyin aynı anda hem kendisi hem de başka bir şey olması durumudur. Çelişmezlik ilkesi ise bir şeyin aynı anda hem kendisi hem de başka bir şey olamayacağını öne sürer. Özetle, çelişki iki karşıt durumun aynı anda doğru olmasını ifade ederken, çelişmezlik ilkesi bu tür durumları reddeder.

Sudoku, bilişsel gelişim ve zihinsel beceriler alanına girer. Sudoku oynamanın bazı gelişim alanları üzerindeki olumlu etkileri şunlardır: Problem çözme becerileri: Sudoku, tümdengelim becerileri gerektirir ve bu beceriler yaşamın diğer alanlarında da faydalı olabilir. Konsantrasyon ve sabır: Sudoku, konsantrasyon ve sabır geliştirmeyi sağlar. Stres ve kaygı: Mantıksal bulmacalar, duygusal sıkıntıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Parça ve bütün ilişkisi: Sudoku, parçaların bütünle ilişkisini anlamayı öğretir. Zihinsel jimnastik: Sudoku, beyni çevik ve keskin tutar.

Tümdengelim, dedüksiyon olarak da adlandırılır ve sahip olunan genel verilerden yola çıkarak özel sonuçlar çıkarma yöntemidir. Bu akıl yürütme yönteminde genel ilkeler ele alınarak olaylar konusunda tek tek yargıya varılır, yani genelden özele doğru giden bir yöntemdir. Tümdengelim örnekleri: "Tüm arabalar dört tekerlidir, Bugatti Chiron bir arabadır; öyleyse Bugatti Chiron dört tekerlidir." "Tüm insanlar ölümlüdür, Sokrates bir insandır; öyleyse Sokrates ölümlüdür." Tümdengelim, matematik, bilim, felsefe ve hukuk gibi alanlarda yaygın olarak kullanılır.

Hayır, mantık ve felsefe aynı şey değildir. Mantık, doğru düşünme biçimini inceleyen bir disiplindir. Felsefe ise bir düşünme çabası olarak, mantık denilen araca muhtaçtır. Bazı filozoflar mantığın felsefenin bir parçası olduğunu düşünürken, bazıları onu felsefenin bir aracı olarak görür.

Mantıkta özdeşlik ilkesi, bir şeyin kendisi ile özdeş olduğunu belirtir. Özdeşlik ilkesinin bazı ifadeleri: Bir şey ne ise odur. Her var olan kendisiyle özdeştir. Bir önerme doğru ise doğrudur. Akıl yürütmede kullanılan bir terime verilen anlam, akıl yürütme boyunca aynı anlamı taşır. Bu ilkeye göre bir şey, kendisi dışındaki bir şeyle özdeş olamaz; yalnızca eşit veya benzer olabilir.

İrrasyonel insan, mantıksız veya akıl dışı davranışlar sergileyen kişi anlamına gelir. İktisat teorisinde, rasyonel insan tanımına uymayan kişiler için de bu terim kullanılır. Örnek cümleler: "Griffen'ın mantıksız cevabı şaşırtıcıydı." "O kıskanç ve mantıksız." "Sen mantıksız davranıyorsun."

TOLC sınavlarında hangi derslerin zor olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, TOLC-I sınavı için bazı derslerin soru dağılımları şu şekildedir: Matematik: 20 soru (aritmetik, cebir, geometri, trigonometri). Mantıksal Düşünme: 10 soru (mantıksal çıkarım, problem çözme, analitik düşünme). Fizik ve Kimya: 10 soru (mekanik, termodinamik, elektrik, kimyasal reaksiyonlar, periyodik tablo). Metin Analizi: 10 soru (paragraf okuma, anlam çıkarma, dil bilgisi). Sınavın zorluğu, kişinin eğitim geçmişi ve hazırlık düzeyine bağlı olarak değişebilir. Daha fazla bilgi ve hazırlık için CISIA'nın resmi sitesi veya sınav hazırlık platformları kullanılabilir.

Sayısal mantık sorularını çözmek için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Soruyu dikkatlice okuma ve anlama. 2. Verileri analiz etme. 3. Mantık kurallarını uygulama. 4. Alternatif yolları deneme. Sayısal mantık sorularında başarılı olmak için düzenli pratik yapmak, dikkatli okuma yapmak, mantık yürütmek, zamanı iyi kullanmak ve tekrar eden desenleri bulmak da önemlidir. Sayısal mantık soruları çözme teknikleri hakkında bilgi veren bazı kaynaklar şunlardır: YouTube. TikTok. egitimkutusu.com.

11. sınıf mantık dersi 1. dönem 2. yazılı sınavında çıkabilecek bazı konular: Akıl yürütme biçimleri: Tümevarım, tümdengelim, özdeşlik, yeter-sebep, analoji. Akıl ilkeleri: Özdeşlik, üçüncü halin imkansızlığı, çelişmezlik, özgülük. Kavramlar arası ilişkiler: Tümel, tekil, tikel kavramlar; karşılıklı içerme, ortak elemanların olmaması, birbirini içerme, kısmi içerme. Önermeler ve kıyaslar: Tümel olumlu, tikel olumlu, tümel olumsuz, tikel olumsuz önermeler; düz döndürme, ters döndürme, öncüller, sonuç, büyük terim, küçük terim, orta terim. Örnek yazılı soruları ve konu anlatımları için şu siteler kullanılabilir: alonot.com; felsefeatolyesi.net; derskitabicevaplarim.com.

Entimem, öncüllerden birini veya sonucu saklı tutarak, yani dile getirmeyerek yapılan kıyaslardır. Kıyas ise en az iki öncülden yeni bir sonuç çıkarmak üzere yapılan tümdengelime dayalı akıl yürütmedir. Kıyas türleri: Basit kıyas. Bileşik kıyas. Düzensiz kıyas. Düzensiz kıyas türleri: Zincirleme kıyas. Sorit. Epikerem (delilli kıyas).

Bir görüşü güçlendirmek için destekleyici ifadeler öne sürme süreci felsefede "argümantasyon" olarak adlandırılır. Argümantasyon, belli kanıtlara dayanarak ortaya çıkarılan yeni bir yargıdır.

Delil, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşır: Genel anlamı: Yol gösteren, kılavuz, alamet, rehber, işaret, iz gibi anlamlara gelir. Hukukta delil: Bir iddianın doğruluğunu veya yanlışlığını ispatlamak amacıyla kullanılan her türlü kanıt, bilgi ya da belge olarak tanımlanır. Kelam ve fıkıhta delil: Herhangi bir konuda gerçeğe veya kanıtlanması istenen hususa ulaştıran şey olarak tanımlanır. Kur'an'da delil: Bir ayette "kılavuz" anlamında kullanılır. Ayrıca, delil kelimesi, bilginin kaynağı bakımından aklî delil ve naklî delil şeklinde ikiye ayrılır.

Zeka testi için aşağıdaki bulmacalar kullanılabilir: Görsel Bulmacalar: Farkı bul bulmacaları, görünürde aynı olan iki görüntü arasında farkları belirlemek için dikkat yeteneğini test eder. Mantık Bulmacaları: Mantık ve zeka soruları, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerini test eder. Zeka Soruları: Odaklanma ve görsel perspektif becerilerini sınayan sorular. Bu tür bulmacalar, zeka ve gözlem becerilerini test etmek için kullanılabilir.

Bir önermenin değilinin değili, önermenin kendisine eşittir. Bir p önermesinin değili p' veya ~p ile gösterilir. Bu durum, matematiksel olarak (p')' ≡ p şeklinde ifade edilir.

Mantık ilmi iki ana bölüme ayrılır: 1. Formel veya genel mantık (sûrî mantık). 2. Metodoloji ve özel mantık. Ayrıca, mantık ilminin bölümleri arasında lafız, hüküm ve istidlâl gibi daha alt ayrımlar da bulunmaktadır.

Sözel mantık sorularında önemli olan bazı kelimeler şunlardır: "Hemen önce", "hemen sonra", "art arda", "peş peşe" gibi ifadeler, sıralama sorularını çözmek için kullanılır. "Ve", "veya", "ile", "ne...ne", "hem...hem", "de", "yalnız", "sadece" gibi bağlaçlar ve ifadeler, kelime oyunları ve ilişkiler için dikkat edilmelidir. Örnek: "Cemal ayakkabı veya mont alacak" cümlesinde "veya" kelimesi, Cemal'in bu iki üründen birini alacağını belirtir. Sözel mantık sorularını çözerken, soruyu doğru okumak, kelime oyunlarına dikkat etmek ve soruyu aşama aşama çözmek önemlidir.

Rudolf Carnap'ın "Dünyanın Mantıksal Yapısı" (Der logische Aufbau der Welt, 1928) adlı eseri, tüm bilimsel kavramların, öznel deneyimin atomik yapılarına indirgenerek mantıksal olarak yeniden inşa edilebileceğini savunur. Carnap bu çalışmada: Kavramların tanım zincirleriyle yapılandırıldığını ve ileri düzey terimlerin temel deneyim verilerinden türetildiğini öne sürer. Gözlemi, mantıksal ilişkilerin başlangıç noktası olarak kabul eder. Bilimsel terimleri, görüngüsel terimler cinsinden tanımlayacağı biçimsel bir dizge geliştirmeye çalışır. Carnap, bu eserde ayrıca metafizik yargıların anlamsız olduğunu, çünkü dilin yanlış veya belirsiz kullanımından kaynaklandığını iddia eder.