KültürVarlıkları

Mimari restorasyon tez konuları genellikle aşağıdaki başlıkları içerir: 1. Restorasyon Kuramları ve İlkeleri: Çağdaş koruma ilkeleri, restorasyon yöntemleri ve teknikleri. 2. Kültür Varlıklarının Belgelenmesi: Rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin hazırlanması. 3. Geleneksel Malzemeler ve Koruma Yöntemleri: Geleneksel malzemelerin analizi, korunması ve sağlamlaştırılması. 4. Türkiye'de Mimari Akımlar ve Örnekler: Tarihi yapılardaki mimari akımlar ve örnekler. 5. Koruma Yasaları ve Örgütsel Düzenlemeler: Koruma konusunda ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeler. 6. Tarihi Çevrelerin Değerlendirilmesi: Tarihi çevrelerin morfolojisi, tipolojisi ve sağlıklaştırma projeleri. Bu konular, tez çalışmalarının yanı sıra seminer ödevleri ve atölye projeleri için de sıkça ele alınır.

Sit tescil fişi, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında, sitlerin tescili için gerekli yazılı ve görsel bilgileri içeren belgedir. Bu fişte yer alması gereken bilgiler şunlardır: - Taşınmazın ve sitin yerini ve sınırlarını gösteren harita; - Siti tanımlayan ve tespit ekibinin görüşünü içeren rapor; - Fotoğraflar (alanı bütünüyle algılamayı sağlayan panoramik fotoğraflar ve detaylı albüm fotoğrafları).

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında faaliyet gösteren serbest meslek mensupları, tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinde restoratör mimar veya mimar olarak görev yapan kişilerdir. Ayrıca, bu projelerin uygulama çalışmalarında kalem işleri, ahşap, demir, taş işleri ve restorasyon konularında uzmanlaşmış serbest meslek mensupları da yer alır.

Tescilli yapılar iki ana kategoride değerlendirilebilir: 1. Tasarımlar: 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu'na göre, endüstriyel yolla veya elle üretilen ürünler, ambalajlar, grafik semboller ve tipografik karakterler tescilli tasarım olarak kabul edilir. 2. Kültürel ve Doğal Varlıklar: 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na göre, anıt ağaçlar, ağaç toplulukları ve doğal mağaralar tabiat varlığı olarak tescil edilir.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 47. maddesi, heyet ve kurumlar adına yapılan kazı, sondaj ve araştırmalar sırasında satın alınan veya inşa edilen depo, lojman ve benzeri tesisler ile malzemenin, kazı sonunda bedelsiz olarak Kültür ve Turizm Bakanlığına devredilmesini düzenler. Ayrıca, bu tesislerin kullanım şekillerinin tayinini de Kültür ve Turizm Bakanlığı yapar.

Evet, tarihi eserleri devlete teslim etmek zorunludur. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na göre, tarihi eserleri bulan veya sahip olduğu arazide tarihi eser bulunduğunu bilen kişiler, bu durumu en geç 3 gün içinde en yakın müze müdürlüğüne, köyde ise muhtara veya mülki idare amirlerine bildirmek zorundadır.

Kültür Varlıklarını Koruma Kanununa göre sit alanı, tarih öncesinden günümüze kadar uzanan çeşitli medeniyetlerin izlerini taşıyan, kültürel ve doğal hazineleri korumak için yasalarla belirlenmiş özel alanlardır. Sit alanları şu şekilde sınıflandırılır: 1. Arkeolojik Sit: İnsanlığın varoluşundan günümüze kadar gelen eski uygarlıkların kalıntılarının bulunduğu alanlar. 2. Kentsel Sit: Mimari, mahalli, tarihsel, estetik ve sanat özelliği bulunan, kentsel dokuları içeren alanlar. 3. Tarihi Sit: Milli tarih veya askeri harp tarihi açısından önemli tarihi olayların cereyan ettiği yerler. 4. Doğal Sit: Jeolojik ve tarihi dönemlere ait ender doğal oluşumları barındıran bölgeler.

Küçüksu Kasrı'na ulaşmak için Üsküdar'daki Anadolu Hisarı İskelesi kullanılabilir.

Anıtkabir'de fotoğraf çekilmesinin yasak olmasının sebebi, ticari, kültürel ve bilimsel amaçlarla ayrıntılı fotoğraf ve film çekmenin Genelkurmay Başkanlığının iznine bağlı olmasıdır. Ayrıca, Anıtkabir'in bazı bölümlerinde, örneğin müze kısmında, flaşsız olmak kaydıyla fotoğraf çekilebilir.

Konservasyon iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Sanat alanında konservasyon, resim, heykel gibi sanat eserlerinin nesiller boyu özelliklerini kaybetmeyecek şekilde korunması işidir. 2. Sigorta alanında konservasyon, bir sigorta şirketinin kabul ettiği risklerden devretmeyip üzerinde tuttuğu kısımdır. Ayrıca, kültür varlıklarının korunması anlamında da kullanılan konservasyon, bu varlıkların özgün nitelikleri değiştirilmeden, fiziksel, kimyasal ve biyolojik değişikliklere yol açmadan ömürlerinin uzatılması için yapılan koruma ve onarım işlemlerini ifade eder.

Kültür ve tabiat varlıklarının kaçakçılığı suçu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na göre düzenlenmiştir. Bu suç, kültür ve tabiat varlıklarının kanuna aykırı şekilde yurt dışına çıkarılması ile işlenir ve aşağıdaki cezalarla cezalandırılır: - 5 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası ve 5 bin güne kadar adli para cezası. - 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve aynı miktarda adli para cezası, eğer bu varlıklar Kültür Bakanlığı'na bildirilmemişse. Ayrıca, izinsiz kazılar sonucunda elde edilen tarihi eserlerin satışa sunulması da bu suç kapsamında değerlendirilir ve ilgili kişiler 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında korunan yapılar şunlardır: Taşınmaz kültür varlıkları: Kaya mezarlıkları, yazılı, resimli ve kabartmalı kayalar, resimli mağaralar, höyükler, tümülüsler, ören yerleri, akropol ve nekropoller. Kale, hisar, burç, sur, tarihi kışla, tabya ve istihkamlar. Harabeler, kervansaraylar, han, hamam ve medreseler. Kümbet, türbe ve kitabeler, köprüler, su kemerleri, su yolları, sarnıç ve kuyular. Tarihi yol kalıntıları, mesafe taşları, eski sınırları belirten delikli taşlar, dikili taşlar. Sunaklar, tersaneler, rıhtımlar. Tarihi saraylar, köşkler, evler, yalılar ve konaklar. Camiler, mescitler, musallalar, namazgahlar. Çeşme ve sebiller. İmarethane, darphane, şifahane, muvakkithane, simkeşhane, tekke ve zaviyeler. Mezarlıklar, hazireler, arastalar, bedestenler, kapalı çarşılar, sandukalar, siteller, sinagoglar, bazilikalar, kiliseler, manastırlar. Taşınmaz tabiat varlıkları: Tarihi mağaralar ve kaya sığınakları. Özellik gösteren ağaç ve ağaç toplulukları. Ayrıca, Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda büyük tarihi olaylara sahne olmuş binalar ve Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından kullanılmış evler de koruma kapsamındadır. Koruma Kurullarınca mimari, tarihi, estetik, arkeolojik ve diğer önem ve özellikleri bakımından korunması gerekli bulunmadığı karar altına alınan taşınmazlar, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı sayılmazlar.

Tarihi eserlere yönelik inşaat yasağı, 23 Temmuz 1983 tarihinde yürürlüğe giren 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile kaldırılmıştır.

İstanbul'un kaybolan kültür varlıkları arasında şunlar bulunmaktadır: 1. Yarımburgaz Mağarası: Küçükçekmece bölgesinde yer alan ve tarih öncesi insanların barınak alanı olarak kullandığı mağara, Kanal İstanbul projesi nedeniyle yıkılma tehlikesiyle karşı karşıyadır. 2. Toklu Dede Mescidi ve Kadı Sadi Mescidi: II. Bayezid döneminde yapılan bu mescitler, 1930'da yol genişletme çalışmaları sırasında yıkılmıştır. 3. Süleyman Subaşı Camii: 1940'lı yıllarda imar faaliyetleri sırasında yok olmuştur. 4. Ayasofya Medresesi: 1934 yılında, Ayasofya Camii etrafında yapılan düzenlemeler çerçevesinde yıktırılmıştır. 5. Damad İbrahim Paşa Sıbyan Mektebi: 1968 yılında Vakıflar İdaresi'nin iş hanı yapma isteği sonucu yıkılmıştır.

Dolgu alanına itiraz etmek için, ilgili idari işlemin tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde İdare Mahkemesinde iptal davası açılmalıdır. Ayrıca, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu kararlarına karşı da itiraz edilebilir; bu itirazlar da aynı süre içinde yapılmalıdır.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na göre sit alanı ilan edilen yerlerde yasaklanan faaliyetler şunlardır: İnşaî ve fiziki müdahale: Esaslı onarım, inşaat, tesisat, sondaj, kısmen veya tamamen yıkma, yakma, kazı veya benzeri işler. Yeniden kullanıma açma veya kullanım değişikliği: Sit alanlarındaki varlıklar yeniden kullanıma açılamaz veya kullanımları değiştirilemez. Ayrıca, koruma bölge kurullarının kararlarına aykırı olarak bu alanlarda herhangi bir işlem yapılması yasaktır.

Tescilli taşınmaz kültür varlıkları projeleri, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında aşağıdaki alanları kapsar: 1. Rölöve: Yapının mevcut durumunun belgelenmesi, malzeme ve yapım tekniklerinin analizi. 2. Restitüsyon: Yapının zaman içinde geçirdiği müdahalelerin dönemlenmesi ve ilk yapıldığı dönemdeki durumunun belirlenmesi. 3. Restorasyon: Yapının sorunlarının saptanması, potansiyel ve yeni kullanım olanaklarının araştırılması, onarım ve müdahale biçimlerinin belirlenmesi. 4. İç mimarlık ve müze tasarım hizmetleri: Kültür varlıklarının teşhir tanzimi için iç mimari, tefriş ve sergi tasarımları. 5. Peyzaj mimarisi: Doğal ve kültürel yaşam alanları için peyzaj projeleri. 6. Makina ve inşaat mühendisliği projeleri: Isıtma, soğutma, havalandırma gibi teknik donanımların çizimi ve hesaplamaları. Bu projeler, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu İlke kararları ve koruma bölge kurulunun onayıyla gerçekleştirilir.

Uluslararası Kültür Varlıkları Kaçakçılığı ile Mücadele Günü her yıl 14 Kasım'da kutlanmaktadır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü aşağıdaki görevleri yerine getirir: 1. Kültür Varlıklarının Korunması ve Tanıtılması: Yurdumuzdaki korunması gerekli taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasını, değerlendirilmesini ve tanıtılmasını sağlamak. 2. Müze ve Laboratuvarların Kurulması: Gerekli görülen yerlerde müzeler, rölöve ve anıtlar müdürlükleri, restorasyon ve konservasyon laboratuvarları kurulmasını teklif etmek ve idare etmek. 3. Uluslararası Kültürel İşbirliği: Millî sınırlarımız dışında kalan ata yadigârı kültür varlıklarının tespitini yapmak ve bakım-onarımlarını sağlayıcı tedbirleri almak. 4. Eğitim ve Denetim: Müzelerin geliştirilmesi, kültür varlıklarının bakımı ve restorasyonu konularında gerekli tedbirleri almak, ayrıca bu alandaki yatırımları denetlemek. 5. Dokümantasyon ve Yayın: Kültür ve turizmle ilgili konularda dokümantasyon merkezi kurmak, yayın danışma kurulları teşkil etmek. 6. Bakanlık Makamınca Verilen Görevler: Bakanlık makamınca verilen benzeri görevleri yerine getirmek.

KORBİS uygulaması iki farklı şekilde kullanılabilir: 1. Android ve iOS işletim sistemine sahip cihazlar için KORBİS uygulaması, tarım bilgi sistemi olarak kullanılır. 2. Kültür varlıklarının korunması için geliştirilen KORBİS bilgi sistemi ise, tespit, belgeleme, projelendirme, uygulama ve sürekli gözlem başlıklarında detaylı bilgiler sunar.