KültürVarlıkları

Defineciler, kaçak kazı yaparak define aradıkları için gözaltına alınırlar.

Kültür Envanteri, dünyadaki farklı kültürleri ve medeniyetleri keşfetmek amacıyla oluşturulmuş bir dijital atlas ve veritabanıdır. Bu platformda şu bilgiler yer almaktadır: Kültür varlıkları: 40 binden fazla kültür varlığı eklenmiş ve sınıflandırılmıştır. Görsel belgeler: 52 bini aşan görsel belge yayınlanmıştır. Kullanıcılar, arama yaparak, gruplandırarak ve harita üzerinde görüntüleyerek kültür varlıkları hakkında bilgi edinebilirler.

Kültür Envanteri, dünyadaki farklı kültürleri ve medeniyetleri keşfetmek amacıyla oluşturulmuş bir dijital atlas ve veritabanıdır. Bu platformda şu bilgiler yer almaktadır: Kültür varlıkları: 40 binden fazla kültür varlığı eklenmiş ve sınıflandırılmıştır. Görsel belgeler: 52 bini aşan görsel belge yayınlanmıştır. Kullanıcılar, arama yaparak, gruplandırarak ve harita üzerinde görüntüleyerek kültür varlıkları hakkında bilgi edinebilirler.

Türkiye'deki tabiat varlıkları şunlardır: 1. Taşınmaz Tabiat Varlıkları: Jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait, ender bulunmaları veya özellikleri bakımından korunması gerekli yer üstünde, yer altında veya su altında bulunan değerlerdir. 2. Milli Parklar: Doğal güzelliklerin korunması amacıyla belirlenmiş alanlardır. 3. Kültür Varlıkları: Bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili yer üstünde, yer altında veya su altındaki taşınır ve taşınmaz varlıklardır.

Türkiye'nin kültür envanteri iki farklı platformda bulunmaktadır: 1. Kültür Portalı: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Kültür Portalı web sitesinde, 10.000'in üzerinde kültür envanteri kaydı yer almaktadır. 2. Kültür Envanteri Atlası: Caner Cangül ve İnan Kenan Olgar tarafından kurulan bu dijital atlas, yaklaşık 20 bin kültür varlığını harita üzerinde konumlandırarak bilgi sunmaktadır.

2863 Sayılı Kanun 65. madde, "Tescil edilen sit alanları ve korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile korunma alanlarının bu Kanuna göre tebliğ veya ilan edilmiş olmasına rağmen yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa olsun zarar görmesine kasten sebebiyet verenler ile izin alınmaksızın inşaî ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır" hükmünü içerir. Ayrıca, bu kanuna aykırı olarak yıkma veya imar izni verenler de aynı cezaya tabidir. Bu madde, yalnızca fiili inşaat faaliyetini gerçekleştiren yükleniciyi değil, yapı sahibini, belediye görevlisini ve diğer ilgili kişileri de sorumluluk altına sokabilir.

Kültür varlıkları, envantere şu adımlarla kaydedilir: 1. Müzeye Nakil: Kültür varlıkları, araştırma, sondaj ve kazılarda bulunarak müzeye nakledilir, satın alma, bağış, zoralım veya devir yoluyla da müzeye gelebilir. 2. Envanter Fişi Hazırlama: Varlıkların müzeye geliş süreci ve kültür varlığının tanımı gibi bilgileri içeren envanter fişi hazırlanır. 3. Envanter Defterine Kayıt: Sağlıklı bir ortamda saklanan envanter defterine, ayniyat tesellüm makbuzu kesilerek kayıt yapılır. 4. Değerlendirme ve Tasnif: Değerlendirme komisyonunca yapılan değer takdiri sonrası varlıklar, envanter defterine kaydedilir ve gerekli tasnif işlemleri yapılır. Ayrıca, koleksiyoncular da ellerinde bulunan kültür varlıklarını envanter defterine kaydetmek ve ilgili müzeye tescil ettirmek zorundadır.

Tarsus'taki kazı alanı, kazı çalışmaları sırasında envanterlik nitelikte taşınır-taşınmaz kültür varlığına rastlanmaması nedeniyle kapatıldı. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün 3 Kasım 2017 tarihli uzman raporuna göre, kazı alanında sadece bir adet bronz sikke, kırık sütun parçası ve etütlük durumda seramik parçaları bulundu.

Hilton Otel'in altındaki sarnıcın hikayesi şu şekildedir: Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi yanında bulunan bin 500 yıllık tarihi bir sarnıç, dünyaca ünlü 5 yıldızlı Hilton Otel tarafından masaj salonu olarak kullanılmak üzere Navitas Spa Sarnıç adıyla işletilmeye başlanmıştır. Ancak, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın şikayetleri üzerine yaptığı incelemeler sonucunda, sarnıcın restorasyon projesine aykırı olarak masaj ve jakuzi salonuna çevrildiği ve kaçak eklentilerle yapının aslını bozduğu tespit edilmiştir. Bunun üzerine, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün kararıyla, sarnıçtaki aykırılıkların 6 ay içerisinde kaldırılması için Fatih Belediyesi'ne talimat verilmiş, ancak bu süre zarfında gerekli düzeltmeler yapılmamıştır. Son olarak, 31 Aralık 2024 tarihinde Fatih Belediyesi'nden gelen talep üzerine, sarnıçtaki aykırılıkların neler olduğunu belirten bir proje hazırlanmış ve uyarıları dikkate almadan hizmet vermeye devam eden işletme, Fatih Belediyesi Yapı Kontrol Müdürlüğü ekipleri tarafından mühürlenmiştir.

Türkiye'de denizde dedektör kullanmak yasak değildir. Ancak, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca, tarihi eserleri aramak veya bulmak amacıyla dedektör kullanmak yasaktır.

Kültür envanterini farklı kurumlar ve kişiler yapabilir: 1. Vakıflar Genel Müdürlüğü: 5737 sayılı Vakıflar Kanunu gereği, mazbut vakıflara ait kültür varlıklarının envanterini çıkarmak ve tescil işlemlerini yürütmekle görevlidir. 2. Kültür ve Turizm Bakanlığı: Somut olmayan kültürel miras envanterlerini hazırlamak ve güncellemekle sorumludur. 3. Bağımsız Girişimler: Örneğin, Kültür Envanteri adlı bağımsız bir girişim, Türkiye'nin en kapsamlı ve herkese açık kültür mirası veritabanını geliştirmektedir.

Giresun'da 779 adet taşınmaz kültür varlığı bulunmaktadır.

Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım mezunları, çeşitli alanlarda çalışma imkanına sahiptir: 1. Müzeler ve Kültürel Kurumlar: Müzelerde konservatör veya restoratör olarak çalışabilirler. 2. Restorasyon ve Konservasyon Firmaları: Tarihi yapıların, anıtların ve eserlerin restorasyonu ve onarımı için özel şirketlerde görev alabilirler. 3. Devlet Kurumları: Kültür ve Turizm Bakanlığı ve belediyeler gibi kamu kuruluşlarında kültürel varlıkların korunması ve restorasyonu projelerinde yer alabilirler. 4. Akademik Kurumlar: Üniversitelerde öğretim görevlisi veya araştırmacı olarak çalışabilirler. 5. Arkeolojik Kazı Alanları: Arkeolojik kazı projelerinde restoratör olarak görev yapabilirler. 6. Serbest Meslek: Kendi müşteri portföylerini oluşturarak serbest restoratör veya danışman olarak çalışabilirler. 7. Uluslararası Kuruluşlar ve Sivil Toplum Örgütleri: Kültürel mirasın korunması ve tanıtımı ile ilgili projelerde yer alabilirler.

Tarihi eser görünümlü binaların yasaklanması, 23 Temmuz 1983 tarihinde yürürlüğe giren 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile olmuştur.

Tek yapı ölçekli bir kültür varlığının yanması durumunda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 65. maddesi uyarınca kasıtlı olarak yıkılmasına, bozulmasına veya tahribine neden olanlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır. Ayrıca, koruma bölge kurullarından izin alınmaksızın bu yapıda inşai ve fiziki müdahale yapanlar da aynı cezaya tabi tutulur.

Kültür varlıklarının korunması ve onarımı ile ilgili eğitim veren bölüm, "Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü" olarak adlandırılmaktadır.

Rumeli Hisarı'nın restorasyonu 1955-1958 yılları arasında tamamlanmış ve yapı günümüzdeki haline getirilmiştir. 2023 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı tarafından hisarda yeni bir restorasyon çalışması başlatılmıştır. Bu çalışmanın 2023 yılında bitmesi planlanmaktadır.

Sit Tespit ve Tescil Yönetmeliği, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun ilgili maddeleri doğrultusunda hazırlanmış bir yönetmeliktir. Yönetmeliğin bazı önemli maddeleri: - Tespit Çalışmaları: Tespit çalışmaları, Bakanlıkça ya da gerektiğinde diğer ilgili kurum ve kuruluşların uzmanlarından oluşan ekipler tarafından yapılır. - Tescil Kararı: Bakanlıkça tespiti yapılan taşınmaz kültür varlıkları ve sitler, koruma bölge kurullarınca değerlendirilerek tescil olunur. - Koordinasyon: Tespit çalışmaları sırasında, ilgili alanla ilgili ve faaliyetleri etkilenen kurum ve kuruluşların görüşleri alınır. - Tescil Fişi ve Belgeler: Tespite esas olmak üzere, taşınmazın konumunu ve sınırlarını gösteren harita, fotoğraflar ve tespit raporu gibi belgeler düzenlenir.

Kültür varlığı olarak tescil edilen binalarda yangın çıkması durumunda, yeni bina yapılması için Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun görüşü alınmalıdır. Ayrıca, koruma alanlarında ruhsatsız olarak inşaat yapmak yasaktır ve bu tür yapılar hakkında imar mevzuatına göre işlem yapılır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Tescil Müdürlüğü, aşağıdaki görevleri yerine getirir: 1. Taşınmaz kültür varlıklarının tespiti: Millî sınırlarımız dışında kalan, korunması gerekli ata yadigarı taşınmaz kültür varlıklarını belirlemek. 2. Bakım ve onarım: Karşılıklı kültürel anlaşmalar çerçevesinde bu varlıkların bakım ve onarımlarını sağlayıcı tedbirleri almak. 3. Belgelendirme ve denetim: Kültür yatırımları ve girişimlerinin belgelendirme işlemlerini yapmak ve bunların faaliyetlerini denetlemek. 4. İhale ve kontrollük işleri: Kültür varlıklarının tahsis, restorasyon ve restitüsyonlarıyla ilgili ihale ve kontrollük işlerini yapmak veya yaptırmak. 5. Koordinasyon: Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve koruma kurulları kararlarının alınmasına ve uygulanmasına dair işlemleri yürütmek.