KültürVarlıkları

Defineciler, genellikle izinsiz kazı yaptıkları ve kaçak kazılarla kültürel mirası tahrip ettikleri için gözaltına alınırlar. Türkiye'de define aramak yasal değildir ve Define Arama Yönetmeliği'ne göre, define aramak isteyenlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izin alması, belirlenen süre ve alanda kazı yapması, bir Bakanlık temsilcisi eşliğinde çalışması ve bulunan eserleri bilimsel yöntemlerle belgelemesi gerekmektedir. Ayrıca, defineciler, çıkardıkları orman yangınları nedeniyle de gözaltına alınabilirler. Son dönemde gözaltına alınan bazı defineci grupları şunlardır: Zonguldak'ta 4 şüpheli, dedektör ve çeşitli kazı ekipmanlarıyla define ararken gözaltına alındı. İzmir'de orman yangınına neden oldukları şüphesiyle 5 defineci tutuklandı.

Kültür envanteri, bir bölgedeki tüm kültür varlıklarının, seçiciliğe maruz kalmadan, bilimsel araştırmalara ve planlama çalışmalarına kaynak oluşturmak amacıyla belgelenmesidir. Kültür varlıkları, tescilli olup olmadığına bakılmaksızın, belirlenen kriterler çerçevesinde değerlendirilir ve bir veri tabanında toplanır. Türkiye'de, Kültür Envanteri projesi, 2019 yılının Aralık ayında tanımlanmış 7.000'in üzerinde kültür varlığı ile açılmış ve gönüllülerin katkılarıyla büyümeye devam etmiştir. Kültür envanterleri, aynı zamanda kentlerin doğal ve kültürel varlıklarını saptamak ve kaydetmek için de kullanılır.

Kültür envanteri, bir bölgedeki tüm kültür varlıklarının, seçiciliğe maruz kalmadan, bilimsel araştırmalara ve planlama çalışmalarına kaynak oluşturmak amacıyla belgelenmesidir. Kültür varlıkları, tescilli olup olmadığına bakılmaksızın, belirlenen kriterler çerçevesinde değerlendirilir ve bir veri tabanında toplanır. Türkiye'de, Kültür Envanteri projesi, 2019 yılının Aralık ayında tanımlanmış 7.000'in üzerinde kültür varlığı ile açılmış ve gönüllülerin katkılarıyla büyümeye devam etmiştir. Kültür envanterleri, aynı zamanda kentlerin doğal ve kültürel varlıklarını saptamak ve kaydetmek için de kullanılır.

Kültür envanterini yerel idari kurumlar, sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimler yapar. Örneğin, İstanbul Kültür Varlıkları Envanteri Projesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülmektedir.

Türkiye'deki tabiat varlıkları şu şekilde sınıflandırılabilir: Tabiat anıtları. Doğal (tabii) sit. Taşınır tabiat varlıkları. Ayrıca, özel çevre koruma bölgeleri de nadir, endemik tür ve habitatları içerisinde barındıran biyolojik çeşitlilik değerlerine sahip doğal, tarihi, kültürel, bilimsel ve estetik bakımdan önem taşıyan alanlardır.

Türkiye'nin kültür envanteri aşağıdaki platformlarda bulunabilir: kulturportali.gov.tr. kulturenvanteri.com. kulturelmiras.ibb.istanbul. Ayrıca, İBB Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı tarafından tasarlanan Kültürel Miras uygulaması, İstanbul'daki tescilli kültür varlıklarını anıt türü, işlevi ve korunma durumu gibi birçok açıdan sorgulama imkanı sunar.

2863 Sayılı Kanun 65. madde, "Tescil edilen sit alanları ve korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile korunma alanlarının bu Kanuna göre tebliğ veya ilan edilmiş olmasına rağmen yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa olsun zarar görmesine kasten sebebiyet verenler ile izin alınmaksızın inşaî ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır" hükmünü içerir. Ayrıca, bu kanuna aykırı olarak yıkma veya imar izni verenler de aynı cezaya tabidir. Bu madde, yalnızca fiili inşaat faaliyetini gerçekleştiren yükleniciyi değil, yapı sahibini, belediye görevlisini ve diğer ilgili kişileri de sorumluluk altına sokabilir.

Kültür varlıklarının envantere kaydedilmesi için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Araştırma ve Sınıflandırma. 2. Alan Çalışması. 3. Veri Girişi. 4. Analiz. 5. Paylaşım. Envanter kaydının bazı türleri: Müze Envanteri. Koleksiyon Envanteri. İstanbul'da, kültürel miras envanterini oluşturmak ve sayısal veri tabanına dönüştürmek amacıyla "İstanbul Kültür Varlıkları Envanteri Projesi" yürütülmektedir. Kültür varlıklarının envantere kaydedilmesi için ilgili yerel yönetimlere veya müze müdürlüklerine başvuru yapılabilir.

Mersin'in Tarsus ilçesindeki gizemli kazı alanı, 3 Kasım 2017 tarihinde, bir yıl süren çalışmaların ardından, açılan çukurların can ve mal güvenliği açısından kapatılması gerektiği gerekçesiyle Tarsus Müzesi Müdürlüğü'nün hazırladığı uzman raporu doğrultusunda kapatılmıştır. Kazı, 2016 yılında, bir polis memurunun öldürülmesiyle ilgili olarak başlatılmıştı. Kazı alanında yapılan çalışmalarda, 1 adet bronz sikke, kırık sütun parçası ve etütlük durumda seramik parçaları bulunmuştur.

Hilton Otel'in altındaki sarnıç, bin 500 yıllık bir tarihe sahiptir ve Navitas Spa Sarnıç isimli bir işletme tarafından SPA ve masaj merkezi olarak kullanılmaktadır. Kullanım süreci: 2022: Kültür ve Turizm Bakanlığı, sarnıcın masaj salonu olarak kullanılmaması için kaldırma kararı aldı. 2023: Bakanlık, aykırılıkların giderilmemesi üzerine suç duyurusunda bulundu. 2024: Fatih Belediyesi'nden aykırılıkların belirlenmesi ve onaylı projelerin iletilmesi talep edildi. Özellikler: Sarnıç, kentsel arkeolojik sit alanında yer almakta olup, 1. grup korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır. Masaj ve jakuzi salonuna çevrilen sarnıca kaçak eklentiler yapılmıştır. Tepkiler: Tarihi yapının masaj salonu olarak kullanılması tepkilere yol açmıştır.

Türkiye'de denizde dedektör kullanımı yasaldır, ancak belirli kurallara tabidir. Define Araması: Denizde define aramak için Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izin almak gereklidir. Kazı Yasağı: Dedektörle arama yaparken kazı yapılması yasaktır. Kolluk Kuvvetleri: Dedektörle arama yapıldığı takdirde, zabıta, polis ve jandarma ceza kesme yetkisine sahiptir. Sahilde dedektör kullanmadan önce, bölgedeki kolluk kuvvetlerine bilgi verilmesi önerilir.

Giresun'da 779 adet taşınmaz kültür varlığı bulunmaktadır. Giresun'daki bazı tarihi eserler şunlardır: Giresun Kalesi; Tirebolu Kalesi; Eynesil Kalesi; Giresun Müzesi; Şebinkarahisar Kalesi; Meryem Ana Manastırı.

Tarihi eser görünümlü binaların ne zaman yasaklandığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, tarihi eser binalar ile ilgili bazı düzenlemeler şunlardır: Emlak Vergisi Muafiyeti: 6552 sayılı Torba Yasa ile tarihi eser binalar için emlak vergisi muafiyetine sınırlamalar getirilmiştir. Yıkım Kararları: Tarihi eser niteliğindeki binaların yıkılması, belirli koşullar ve yetkili makamların onayı ile mümkündür. Korunma ve Onarım: Tarihi eserlerin ve anıtların korunması, onarılması ve içlerinde veya çevresinde belirli faaliyetlerin yürütülmesi, ilgili kanun ve yönetmeliklere tabidir.

Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım bölümü mezunları çeşitli alanlarda çalışabilirler: Müzeler ve kültürel kurumlar: Konservatör veya restoratör olarak görev alabilirler. Restorasyon ve konservasyon firmaları: Tarihi yapıların, anıtların ve eserlerin restorasyon ve onarım projelerinde yer alabilirler. Kültür ve Turizm Bakanlığı: Kültürel varlıkların korunması ve restorasyonu projelerinde görev alabilirler. Belediyeler ve yerel yönetimler: Yerel kültürel varlıkların korunması ve restorasyonunda çalışabilirler. Arkeolojik kazılar: Buluntuların korunması, temizlenmesi ve belgelenmesi gibi işlerde restoratör olarak görev alabilirler. Akademik kurumlar: Üniversitelerde öğretim görevlisi veya araştırmacı olarak çalışabilirler. STK'lar ve uluslararası kuruluşlar: Kültürel mirasın korunması projelerinde yer alabilirler. Özel koleksiyonlar ve galeriler: Özel koleksiyonların korunması ve restorasyonu üzerine çalışabilirler. Kütüphaneler ve arşivler: Tarihi doküman ve kitapların korunması ve restorasyonunda görev alabilirler.

Tek yapı ölçekli kültür varlığının yanması durumunda ne olacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na göre, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa olsun zarar görmesine kasten sebebiyet verenler ile koruma bölge kurullarından izin alınmaksızın inşai ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır. Ayrıca, bu kanuna aykırı olarak yıkma veya imar izni verenler de aynı cezalarla karşılaşır.

Hayır, Rumeli Hisarı'ndaki restorasyon çalışmaları tamamlanmadı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat'ın açıklamalarına göre, Rumeli Hisarı'nın restorasyonunun 2023 yaz aylarında tamamlanması planlanıyordu. Ancak, net bir bitiş tarihi verilmemiştir. Restorasyon çalışmaları, hisarın müze, sergi ve konser alanları olarak yeniden düzenlenmesini içermektedir.

Sit tespit ve tescil yönetmeliği, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'na dayanarak, korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının ve sitlerin tespit ve tescili ile ilgili usul ve esasları düzenler. Bu yönetmeliğe göre tespit ve tescil süreci şu şekilde işler: Tespit: Korunması gerekli kültür varlıkları ve sitler, teknik bir çalışma ile değerlendirilerek belgelendirilir. Belgeleme: Tescile esas olmak üzere Anıt ve Sit Fişi, fotoğraflar ve gerekli haritalar hazırlanır. Tescil: Bakanlıkça yapılan tespitler, koruma bölge kurulları tarafından değerlendirilerek tescil edilir. Tescil kararları, Resmi Gazete'de yayımlanır ve Bakanlığın internet sayfasında duyurulur.

Kültür varlıklarının korunması ve onarımı ile ilgili eğitim veren bazı bölümler şunlardır: Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Yüksekokulu. Edebiyat Fakülteleri bünyesinde yer alan Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü. Bu bölümlerde öğrenciler, tarihi yapıların, anıtların ve diğer kültürel varlıkların korunması, onarımı ve restorasyonu için gerekli olan becerileri ve bilgileri edinirler.

Kültür varlığı olarak tescil edilen binalarda yangın çıkması durumunda, yeni bina yapılması için Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun görüşü alınmalıdır. Ayrıca, koruma alanlarında ruhsatsız olarak inşaat yapmak yasaktır ve bu tür yapılar hakkında imar mevzuatına göre işlem yapılır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Tescil Müdürlüğü'nün ne iş yaptığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın bazı görevleri şunlardır: Millî, manevî, tarihî, kültürel ve turistik değerleri araştırmak, geliştirmek, korumak, yaşatmak, değerlendirmek, yaymak, tanıtmak, benimsetmek. Kültür ve turizm konuları ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarını yönlendirmek, bu kuruluşlarla işbirliğinde bulunmak. Tarihi ve kültürel varlıkları korumak. Turizmi, millî ekonominin verimli bir sektörü haline getirmek için yurdun turizme elverişli bütün imkânlarını değerlendirmek, geliştirmek ve pazarlamak. Kültür ve turizm alanlarında her türlü yatırım, iletişim ve gelişim potansiyelini yönlendirmek. Kültür ve turizm yatırımları ile ilgili taşınmazları temin etmek, gerektiğinde kamulaştırmak, bunların etüt, proje ve inşaatını yapmak, yaptırmak. Türkiye'nin turistik varlıklarını her alanda tanıtıcı faaliyetler ile her türlü imkân ve araçlardan faydalanarak kültür ve turizmle ilgili tanıtma hizmetlerini yürütmek.