KişilikBozuklukları

Paranoyak terimi, genellikle aşırı şüpheci, kuşkucu ve başkalarına güvenmekte zorlanan bir kişiyi tanımlamak için kullanılır. Paranoid kişilik bozukluğu ise, bir bireyin sürekli olarak diğer insanların hareketleri ve niyetleri hakkında aşırı şüphe duyması ile karakterize edilen bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Paranoyak düşüncelerin ve davranışların altında yatan nedenler karmaşıktır ve genetik, beyin kimyası, erken yaşam deneyimleri ve çevresel faktörler gibi çeşitli faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkabilir. Paranoyaklıkla başa çıkmak için terapi, destek grupları ve stres yönetimi teknikleri gibi yöntemler kullanılabilir. Eğer bu tür belirtilere sahip olunuyorsa, bir uzmana başvurulması önerilir.

"Ya hep ya hiç" düşüncesi, borderline kişilik bozukluğu ile ilişkilendirilen bir bilişsel çarpıtmadır.

Küçüme bakış, narsisistik kişilik bozukluğunda görülen bir semptomdur.

Toksik kişilik bozukluğu, çevresindekilere zarar verici ve yıpratıcı davranışlar sergileyen kişileri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu tür kişiler, genellikle aşağıdaki özellikleri gösterirler: Psikolojik manipülasyon: Başkalarını manipüle etmek için duygusal oyunlar oynarlar. Sürekli eleştiri: Hataları ve zayıf yanları eleştirerek özgüven aşındırırlar. Drama yaratma: Çatışma ve drama yaratmayı severler, durumları abartarak kendilerini kurban gibi sunarlar. Enerji emme: Negatiflikleri ve çözülmemiş kişisel sorunları ile duygusal ve zihinsel enerjiyi tüketirler. Kıskançlık ve rekabetçilik: Başkalarının başarısını baltalamak için pasif-agresif davranışlar sergilerler. Toksik kişilik bozukluklarının altında yatan nedenler arasında psikolojik sorunlar ve çevresel faktörler (örneğin, çocukluk travmaları) bulunabilir. Eğer toksik davranışlarla başa çıkmakta zorlanıyorsanız, profesyonel bir ruh sağlığı desteği almak faydalı olabilir.

Çoklu kişilik bozukluğu (ÇKB) olan bazı ünlüler şunlardır: 1. Billy Milligan: 24 farklı kişiliğe sahip olan Milligan, tecavüz ve soygun gibi suçlardan beraat etmiş ve 36 yıl akıl hastanesinde kalmıştır. 2. Judy Castelli: Uzun yıllar tedavi gören ve kendisini sanatsal aktivitelere yönlendiren bir ÇKB hastası. 3. Truddi Chase: 92 farklı kişiliği olan ve ÇKB'yi anlatan bir kitap yazan kişi. 4. Herschel Walker: NFL'de oynamış ve ÇKB'yi anlatan bir kitap yazmış eski futbolcu. 5. Chris Sizemore: 22 farklı kişiliği olan ve ÇKB deneyimi hakkında bir kitap yazan kişi.

"Aklım Karıştı" (Girl, Interrupted), Susanna Kaysen adlı genç bir yazarın, borderline kişilik bozukluğu tanısıyla ailesinden koparılarak "Claymoore" adlı psikiyatri kliniğine yatırılmasını konu alır. Film, Susanna'nın buradaki personel ve hastalarla yaşadığı hüzünlü, heyecan verici ve iç burkucu ilişkiyi anlatır.

Sosyopat ve psikopat terimleri, genellikle birbirinin yerine kullanılsa da, bazı önemli farklılıkları vardır: 1. Duygusal ve Empati Farkı: Psikopatlar duygusal olarak tamamen soğukkanlıdır ve empati yetenekleri neredeyse yoktur. 2. Davranış ve Planlama: Psikopatlar, planlı ve titiz hareket ederler, suçlarını dikkatlice planlarlar ve iz bırakmamaya çalışırlar. 3. Beyin Yapısı: Beyin tarama çalışmaları, psikopatların prefrontal korteks ve amigdala gibi duygusal kontrol merkezlerinin daha az aktif olduğunu göstermektedir. 4. Sosyal İlişkiler: Psikopatlar, karizmatik ve sosyal açıdan başarılıdırlar, insanları manipüle etmede ustadırlar.

İsterik bir insan genellikle şu şekilde davranır: 1. Aşırı Duygusallık: Duygularını abartılı ve sürekli olarak dramatize eder. 2. Dikkat Çekme İsteği: Sürekli ilgi odağı olmaya çalışır ve bu amaçla fiziksel görünümünü kullanır. 3. Manipülatif Davranışlar: Manipülatif ve baştan çıkarıcı davranışlar sergileyebilir. 4. Hızlı Duygusal Değişimler: Duygusal halleri hızlı ve yüzeysel değişir. 5. Eleştiriye Duyarlılık: Eleştiri veya onaylanmamaya karşı aşırı duyarlıdır. Bu tür davranışlar, histerik kişilik bozukluğu olarak adlandırılan bir psikolojik durumun belirtileri olabilir.

Can Manay'ın "Fi" dizisinde sahip olduğu hastalık, yazar Azra Kohen tarafından "Sınırda Kişilik Bozukluğu" ve "Narsisistik Kişilik Bozukluğu" olarak belirtilmiştir.

Empati kuramayan insana "empati yoksunu" veya "antisosyal kişilik bozukluğu" gibi tanılar konulabilir.

Megaloman ve narsist kavramları benzer görünse de aynı şeyi ifade etmezler. Megaloman, aşırı büyüklük ve güç duygusuyla karakterize edilen bir kişilik tipidir. Narsist ise narsist kişilik bozukluğuna sahip olan ve kendilerini ön planda tutan, başkalarından üstün olduklarını düşünen bireylerdir. Dolayısıyla, megalomanide kişinin kendini koyma seviyesi ve gösterdiği üstün olma çabası daha fazla olduğu için bu iki kavram birbirinden ayrılır.

Sosyal medya bağımlılığı, davranışsal bağımlılık olarak kabul edilir. Bu nedenle, belirli bir kişilik bozukluğuna doğrudan dahil edilmez. Ancak, sosyal medya bağımlılığının gelişiminde nevrotizm, uyumluluk ve sorumluluk gibi kişilik özelliklerinin etkili olduğu düşünülmektedir.

Regina George'un hastalığı olarak "Histrionik Kişilik Bozukluğu" önerilmektedir.

Dürtüsellik, Borderline Kişilik Bozukluğu ve Antisosyal Kişilik Bozukluğu gibi kişilik bozukluklarında sıkça görülür.

Megalomani belirtileri şunlardır: 1. Aşırı kendine güven: Kişi, kendi yeteneklerini ve başarılarını gerçekçi olmayan bir şekilde yüceltir. 2. Diğerlerini küçümseme: Diğer insanları başarısız, yetersiz veya önemsiz olarak görme. 3. Sürekli ilgi ve onay arayışı: Başkalarının kendisini övmesini bekler ve en küçük başarısızlıklarda bile büyük bir hayal kırıklığı yaşar. 4. Güç ve kontrol arayışı: Çevresindeki kişilere karşı otoriter ve baskıcı bir tutum sergileyebilir. 5. Manipülasyon: Başkalarının dertlerini ve sıkıntılarını küçümseyerek kendi dertlerinin daha büyük olduğunu söyleme. Megalomani, kişinin günlük yaşamını, sosyal ilişkilerini ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir.

Rick Sanchez'in hastalığı olarak Antisosyal Kişilik Bozukluğu veya Narcissistik Kişilik Bozukluğu önerilmektedir.

Taklitçi kişilik bozukluğu olarak adlandırılan bir kişilik bozukluğu türü bulunmamaktadır. Ancak, kişilik bozuklukları genel olarak üç kümeye ayrılır ve bu kümelerden bazıları takıntılı (obsesif-kompulsif) kişilik bozukluğu olarak adlandırılır. Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu olan kişiler, hayatın diğer yönlerinin üzerinde kurallar, düzen ve değer çalışmaları ile meşguldür.

Narsist terimi, kendini beğenmiş, kendine aşırı düşkün ve başkalarından ilgi bekleyen kişileri tanımlamak için kullanılır. Narsistik kişilik bozukluğu ise, bu eğilimlerin psikolojik bir bozukluğa dönüşmesi durumunu ifade eder. Bu bozukluğa sahip kişiler, genellikle: - Kendilerini özel ve diğerlerinden üstün görürler; - Başkalarının duygularını anlamakta ve onlara empati göstermekte zorluk çekerler; - Sürekli olarak başkalarından onay ve hayranlık beklerler; - Eleştirilere karşı aşırı hassasiyet gösterirler. Narsistik kişilik bozukluğu, tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır.

Self abandonment (kendini terk etme) borderline kişilik bozukluğunda sıkça görülür.

Bozukluk çeşitleri genel olarak iki ana kategoriye ayrılır: ruh sağlığı bozuklukları ve kişilik bozuklukları. Ruh sağlığı bozuklukları arasında şunlar bulunur: 1. Obsesif-Kompulsif Bozukluk: Tekrarlayan takıntılar ve bunları azaltmaya yönelik zorlayıcı davranışlar. 2. Depresyon ve Bipolar Bozukluk: Duygu durum bozuklukları. 3. Anksiyete Bozuklukları: Aşırı endişe, korku ve panik ataklar. 4. Yeme Bozuklukları: Aşırı yeme, iştah kaybı gibi problemler. Kişilik bozuklukları ise 10 farklı türde sınıflandırılır ve bunlar: 1. Paranoid Kişilik Bozukluğu: Güvensizlik ve başkalarına karşı şüphe. 2. Şizoid Kişilik Bozukluğu: Sosyal izolasyon ve duygusal mesafeli davranışlar. 3. Antisosyal Kişilik Bozukluğu: Sosyal normlara uymama ve suç eğilimleri. 4. Borderline Kişilik Bozukluğu: Duygusal dengesizlik ve kendine zarar verme davranışları. 5. Histrionik Kişilik Bozukluğu: Aşırı duygusal tepkiler ve dikkat çekme arzusu. 6. Narsistik Kişilik Bozukluğu: Kendine özel yeteneklerin aşırı vurgulanması ve empati eksikliği. 7. Çekingen Kişilik Bozukluğu: Aşırı utangaçlık ve çekingenlik. 8. Bağımlı Kişilik Bozukluğu: Başkalarının onayına aşırı bağımlılık. 9. Pasif-Agresif Kişilik Bozukluğu: Dolaylı yollardan olumsuz duyguları ifade etme. 10. Çoklu Kişilik Bozukluğu: Dissosiyatif kimlik bozukluğu.