Kasırga

Kasırgalar en çok Amerika Birleşik Devletleri'nde görülür. Kasırgaların sıkça görüldüğü diğer bölgeler arasında Meksika (Pasifik Okyanusu kıyısı nedeniyle) ve Karayipler bulunur. Türkiye'de ise kasırga görülme olasılığı oldukça düşüktür.

2005 yılında ABD'yi vuran Katrina Kasırgası'nda resmi ölü sayısı 423 olarak kaydedilmiştir. Ancak, kasırganın yol açtığı ölümlerin tam sayısı kesin olarak bilinmemektedir. Katrina Kasırgası, 1928 Okeechobee Kasırgası'ndan beri ABD'deki en ölümcül kasırga olarak kabul edilmektedir.

Meksika'da sık sık kasırga görülmesinin nedeni, ülkenin Büyük Okyanus kıyısında bulunması ve bu tür hava olaylarının genellikle bu bölgede meydana gelmesidir. Ayrıca, fosil yakıtların kullanımı nedeniyle dünyanın ısınması, kasırgaların daha hızlı yoğunlaşmasına ve Meksika'yı daha sık etkilemesine yol açmaktadır. Meksika, özellikle Oaxaca ve Guerrero gibi eyaletlerde sık sık kasırgalarla karşılaşmaktadır.

Kasırgalar, şiddetli rüzgarları ve yıkıcı etkileri nedeniyle en tehlikeli fırtınalardan biri olarak kabul edilir. Diğer tehlikeli fırtına türleri arasında elektrik fırtınaları (yıldırım ve şimşeklerin yoğun olduğu fırtınalar) ve tropikal fırtınalar (kasırgaya dönüşmeden önce yoğun rüzgarlar ve yağışlarla etkili olan fırtınalar) bulunur. Ayrıca, cumulonimbus (CB) bulutları da yoğun yağışlar ve türbülans gibi olumsuz hava koşullarına neden olarak uçaklar için büyük tehlike oluşturur.

Türkiye'de kasırga oluşmaz çünkü ülkemiz ekvatoral bölgede yer almaz ve 0 ile 30 enlemleri arasında bulunmaz. Ancak, Türkiye'de şiddetli fırtınalar görülebilir ve bu fırtınalar sel ve baskın gibi felaketlere yol açabilir.

Ölümcül Sular (Crawl), Florida'da yaşanan bir Kategori 5 kasırgası sırasında evlerinde mahsur kalan ve köpekleriyle birlikte timsahlar tarafından avlanan bir kız ve babanın hikayesini anlatıyor. Filmin konusu şu şekilde özetlenebilir: Genç kadın, kasırga sırasında evini terk etme emrini yerine getirmez ve botuna atlayıp kayıp olan babasını aramaya çıkar. Bölgeyi sel basmaya başladığında babasını ve köpeğini bulur. Yaralanmış olan babasını kurtarmaya çalışırken kendisini su altında kalan bir evin içinde bulur ve hapsolur. Baba-kız, su altında kalan evde azgın timsah sürüleriyle mücadele etmek zorunda kalır. Film, yırtıcı hayvanların dehşet saçtığı korku filmlerini sevenler için uygun bir seçenek olarak değerlendirilebilir.

"13 Minutes" filmi, küçük bir kasabanın sakinleri için normal bir günün, büyük bir kasırganın şehri tehdit etmesiyle nasıl bir hayatta kalma mücadelesine dönüştüğünü anlatıyor. Dört farklı aile, farklılıklarını bir kenara bırakıp birlikte çalışarak hayatta kalmaya çalışır.

Kasırga, saatte 120 km'den fazla hızla esen bir tropikal rüzgardır. Kasırganın hızı, ortalama 80-240 km arasında değişebilir.

Kansas'ta kasırga oluşmasının nedeni, bölgenin sıcak deniz suları, nemli hava, düşük basınç alanı ve yatay ile dönme eğilimi gösteren rüzgarlar gibi kasırga oluşumu için gerekli faktörlere sahip olmasıdır. Ayrıca, iklim değişikliği kasırgaların şiddetini artırmaktadır; daha sıcak okyanus suları, kasırgaların daha fazla enerji biriktirmesine ve rüzgar hızlarının artmasına yol açmaktadır. Bilim insanları, ayrıntılı uydu görüntüleri ve modeller sayesinde kasırgaların vurabileceği yerleri tahmin edebilmekte, ancak kasırgaların izlediği yol ve şiddeti çoğu zaman tahmin edilememektedir.

Fırtınanın İçinde (Into the Storm) filmi, Silverton kasabasında yaşanan hortum felaketini ve bu felakete farklı şekillerde tepki veren insanların hikayesini anlatıyor. Kasaba, aniden ortaya çıkan ölümcül hortumların etkisi altına girer. Film, fırtına takipçilerinin ve gözlemcilerinin gözünden, güçlü bir siklonun beraberinde getirdiği hava olaylarını ve bunların yıkıcı etkilerini gösteriyor. Ayrıca, filmde fırtına tahminlerinin öneminin vurgulandığı ve tedbirsiz olmanın sonuçları ele alındığı belirtiliyor.

Kasırga ve hortum temalı bazı filmler: Into the Storm (2014). The Perfect Storm (2000). Twister (1996). The Wave (2015). San Andreas (2015). Ayrıca, Crawl (2019) filmi, Florida'yı vuran bir kasırga sonrası meydana gelen selde bir kadının babasını kurtarmaya çalışmasını anlatır.

Beaufort ölçeğinde 12, "kasırga gücü" anlamına gelir. Beaufort ölçeği, 0’dan 12’ye kadar numaralandırılmış 13 seviyeye sahiptir. Beaufort ölçeğindeki 12. seviyenin özellikleri şunlardır: Rüzgar hızı. Yaklaşık hız (km/saat). Yaklaşık hız (mil/saat). Yaklaşık hız (knot). Beaufort 12, olağanüstü ve büyük ölçekli yıkıma yol açar.

"Kasırga Soygunu" (The Hurricane Heist), 2018 yapımı bir Amerikan felaket ve soygun aksiyon filmidir. Film, aşağıdaki konuları işler: Kasırga: Kategori 5 kasırgasının yaklaştığı bir şehirde, bir grup soyguncu 600 milyon dolarlık nakit paranın olduğu bir tesise sızar. Aile Bağları: Will ve Breeze Rutledge kardeşler, babalarını çocukken bir kasırgada kaybetmişlerdir. Soygun: Soyguncular, tesisteki parayı çalmak için plan yaparken, ajanlar ve kardeşler onlara karşı koyar. Film, aksiyon sahneleri ve görsel efektleriyle dikkat çeker.

Atomic Twister, bir nükleer enerji santraline vuran hortumların, santralin soğutma sistemine ciddi şekilde zarar vermesinin ardından ortaya çıkabilecek felaketleri konu alır. Özeti: Bir dizi hortum, Batı Tennessee'deki küçük bir kasabadaki nükleer enerji santralini vurarak bir güç transformatörüne ve jeneratöre zarar verir ve güvenlik görevlisi Stu'nun ölümüne neden olur. Santralin vardiya amiri Corrine Maguire, Nükleer Düzenleme Komisyonu ile iletişime geçmeye çalışırken, bir operatör olan Neville, gücü azaltmak için gereksiz sistemleri yanlışlıkla kapatır. İkinci bir hortum santrali vurur, dizel pompalarına zarar verir ve neredeyse tüm kontrolleri kaybeder. Bu arada, santralin 12 yaşındaki vardiya amiri Campbell, hortumlara yakalanır. Dizel pompaları arızalanınca, personel elektrik pompalarını yeniden çalıştırmaya çalışır ancak başarılı olamaz. Personel, reaktörü kapatmak için SCRAM prosedürlerini uygulamaya çalışır, ancak bilgisayar yanıt vermez. İletişim sorunları nedeniyle, Neville reaktörü manuel olarak kapatmayı ve soğutkanı atık havuzuna yönlendirmeyi kendi üzerine alır ve bunun için tam sorumluluk alır. Mere dakikalar kala erime gerçekleşmeden önce, Jake itfaiyecilere yardım eder ve Corrine yakıt deposunu bağlayarak jeneratörü çalıştırır ve atık havuzunun yeniden doldurulmasını sağlar. Santral hasar görmesine rağmen, nükleer erime önlenir.

Türkiye'de kasırga en çok Akdeniz ve Ege Bölgesi'nde görülür. Türkiye'de yılda ortalama 2-3 kasırga meydana gelirken, dünyanın geri kalanında ise ortalama 7 kasırga görülür.

Kasırga oluşumu için gerekli temel faktörler şunlardır: Sıcak deniz suyu. Nemli hava. Atmosferik kararsızlık. Rüzgar kesmesi. Coriolis etkisi. Kasırga oluşum süreci şu şekilde gerçekleşir: 1. Tropikal dalgalar. 2. Tropikal depresyon. 3. Tropikal fırtına. 4. Kasırga.

Tayfun ve kasırga, tropikal rüzgârlardır. Bu rüzgârlar, tropikal siklon olarak da adlandırılır. Tropikal siklon; tropik ya da tropik dışı enlemlere ait su üzerinde görülen bir alçak basınç sistemidir. Kasırga terimi esas olarak Avrupa-Amerika bölgesinde kullanılırken, tayfun Güney Asya'ya özgüdür. Kasırga, Kuzey Atlantik, Orta Kuzey Pasifik ve Doğu Kuzey Pasifik'te; tayfun ise Kuzeybatı Pasifik'te görülen tropikal siklonlara verilen addır. Güney Pasifik ve Hint Okyanusu'nda ise hava sistemiyle ilişkili rüzgarın gücü ne olursa olsun, genel olarak "tropikal siklon" terimi kullanılır.

Kasırga sırasında evde mümkünse zemin katlardan uzak durulmalı ve duvarlara yaklaşılmalıdır. Güvenli bir iç mekan seçimi için şu adımlar izlenebilir: Cam bulunmayan bir odada kasırganın geçmesi beklenebilir. Bodrum katına veya en alt kattaki penceresiz bir iç odaya (banyo, dolap, orta koridor) gidilebilir. Pencereli bir odada barınmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca, sağlam bir eşyanın (ağır bir masa veya tezgah) altına girilmesi ve vücudun bir battaniye, uyku tulumu veya şilte ile örtülmesi önerilir. Kasırga sırasında evden çıkılması gerekiyorsa, bina ve ağaçlara yakın yerlerden uzak durulmalı, alçak bir zeminde düz bir şekilde uzanarak baş korunmalıdır. Kasırga sırasında güvenlik için profesyonel yardım alınması önerilir.

Jüpiter'deki kasırgaların dönüş hızı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Jüpiter'in ekvatorunda keşfedilen jet akışının saatte 515 kilometre hızla hareket ettiği bilinmektedir. Jüpiter'deki kasırgaların boyutları ve hızları hakkında daha fazla bilgi edinmek için NASA'nın Juno uzay aracı tarafından toplanan veriler kullanılmaktadır.

1996 yılında vizyona giren Kasırga (Twister) filmi, kasırga temalı bir yapımdır. Filmin konusu: Amerika’nın Ortabatı eyaletlerinde sıkça görülen yıkıcı hortumlara karşı bilimsel veriler toplayarak uyarı sistemlerini geliştirmeye çalışan bir grup fırtına araştırmacısının hikayesi anlatılır. Başrol oyuncuları: Helen Hunt (Jo Harding), Bill Paxton (Bill Harding). Yönetmen: Jan de Bont. Senaristler: Michael Crichton ve Anne-Marie Martin. Yapımcı: Steven Spielberg’in kurucusu olduğu Amblin Entertainment.