Karahanlılar

Ribatlar, Türk-İslam devletlerinde kullanılmıştır. İlk ribansarayı inşa eden Türk devleti ise Karahanlılar'dır.

Ribatlar, Karahanlılar devleti zamanında kurulmuştur.

Kaşgarlı Mahmut, Karahanlı soyundan bir Türk boyundandır.

İkili devlet teşkilatı, ilk kez Asya Hun Devleti'nde Mete Han zamanında uygulanmıştır. Bu yönetim biçimi, daha sonra Karahanlılar tarafından da kullanılmıştır.

Karahanlıların en güçlü hükümdarı, 999-1012 yılları arasında hüküm süren I. Nasr Han olarak kabul edilir.

Efrasiyab, Türk kahramanı Alp Er Tonga olarak da bilinir ve Karahanlılar'ın soyundan geldiği rivayet edilen bir Türk hükümdarıdır.

Han Devleti, iki farklı bağlamda değerlendirilebilir: 1. Karahanlılar Devleti: Bu devleti Bilge Kül Kadir Han kurmuştur. 2. Han Hanedanı (Çin): Bu hanedanı, Liu Bang (daha sonra Gaozu İmparatoru unvanını almıştır) M.Ö. 206 yılında Qin Hanedanı'nı devirerek kurmuştur.

Karahanlıların tamgası, "Tamgaç (Tabgaç, Tavgaç) Han" unvanıyla kullanılan bir hükümdar unvanıdır.

Tamgaç Buğra Han, Doğu Karahanlı Devleti'nde hüküm sürmüş bir Türk hükümdarıdır.

Karahanlılarda ticareti geliştirmek amacıyla yapılan kervansaraylara "ribat" adı verilirdi.

Satuk Buğra Han, Karahanlı Türk boyundandır.

Karahanlılar ve Karahitaylar hakkında bilgi veren eserler şunlardır: 1. "Kutadgu Bilig": Yusuf Has Hacib tarafından yazılmış, Karahanlılar döneminde İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti olan Karahanlılar'ın tarihini ve kültürünü anlatan bir eserdir. 2. "Divan-ı Lügat-it Türk": Kaşgarlı Mahmut tarafından Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılmış, Karahanlılar döneminin önemli dil ve kültür eserlerinden biridir. 3. "Divan-ı Hikmet": Ahmet Yesevi'nin tasavvuf temalı şiirlerinin toplandığı eser, Karahanlılar döneminde Türk tasavvuf edebiyatının ilk örneğini teşkil eder. Karahitaylar hakkında ise doğrudan bir eser belirtilmemiştir, ancak genel tarih kaynakları ve dönem kronikleri bu konu hakkında bilgi içermektedir.

Karahanlılar, Kutadgu Bilig'i, her iki dünyada da mutluluğa kavuşmak için gidilmesi gereken yolu göstermek amacıyla yazmışlardır. Bu eser, aynı zamanda bir siyasetnâme veya nasihatnâme olarak da nitelendirilmektedir.

Evet, Karahanlılar ve Gazneliler aynı dönemde yaşamışlardır.

Karahanlılar'ın en büyük sarayı, Tirmiz Sarayı olarak bilinmektedir.

1019 yılında meydana gelen bazı önemli olaylar şunlardır: Asya: 28 Mart'ta Jurchen (Toi) korsanları, Japonya'nın Kyushu adasının kuzey kıyılarını istila etti. Orta Doğu: 27 Ocak'ta Bağdat'ta Abbasi halifesi Al-Qadir, Hanbalizm'i Sünniliğin resmi doktrini ilan eden bir mektup yayınladı. Avrupa: 24 Temmuz'da Yaroslav, Kiev Büyük Prensi oldu. Ayrıca, 17 Kasım'da yüksek rütbeli bir Song Hanedanı mensubu, bilim insanı ve tarihçi Sima Guang doğdu.

Karahanlılar döneminde çeşitli el sanatları gelişmiştir: 1. Hat Sanatı: Güzel yazı yazma sanatı olan hat sanatı bu dönemde yaygınlaşmıştır. 2. Minyatür: Türklere has bir sanat olan minyatür, yazma eserlerde görülen küçük resim olarak gelişmiştir. 3. Çini: Fırınlanmış toprak üzerine çeşitli motiflerin yapılması ile oluşturulan seramik sanatı, ilk örnekleri Karahanlılarda görülmüştür. 4. Tezhip: Kitap süsleme sanatı olan tezhip, altınlamak ve yaldızlamak anlamına gelir. 5. Kakmacılık: Ahşap ve madenlerin içine yakut, altın, gümüş gibi renkli malzemelerin yerleştirilmesi sanatıdır. 6. Oymacılık: Ahşap, alçı gibi malzemelerin oyulması sanatıdır. 7. Telkari: Altın, gümüş gibi madenlerin işlemeciliğine dayanan sanat dalıdır.

Karahanlılar dönemi kitapları, Türk edebiyatının ve medeniyetinin önemli eserlerini içermektedir. Bu dönemde yazılan bazı kitaplar ve içerikleri şunlardır: 1. Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacib tarafından yazılan bu eser, aruz ölçüsüyle yazılmış 6000 beyitten oluşan bir maznum eserdir. 2. Divanü Lügati't-Türk: Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılan bu eser, Türk dilinin ilk sözlüğüdür. 3. Atabet'ül Hakayık: Edip Ahmed Yükneki tarafından yazılan bu eser, 12. yüzyılın başlarında manzum bir ahlak kitabı olarak kaleme alınmıştır. Ayrıca, Karahanlılar döneminde Divan-ı Hikmet adlı tasavvuf edebiyatı eseri de önemli bir yer tutar.

Karahanlılar'ın üç büyük hükümdarı şunlardır: 1. Kül Bilge Kadir Han (840-893). 2. Satuk Buğra Han (924-955). İslamiyet'i kabul eden ilk Türk hükümdarıdır. 3. I. Yusuf Harun Kadir Han (1026-1032). Devleti doğu ve batı olarak ikiye bölen hükümdardır.

Türklerde çini ilk olarak Karahanlılar döneminde kullanılmıştır.