Jeopolitik

OPEC ülkelerinin petrol fiyatlarını yükseltme nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır: Üretim kesintileri: OPEC, petrol fiyatlarını desteklemek amacıyla zaman zaman üretim kesintilerine başvurur. Jeopolitik riskler: Ukrayna ve İran gibi ülkelerde yaşanan jeopolitik gerginlikler, arzın azalabileceği endişelerini artırarak petrol fiyatlarının yükselmesine neden olabilir. Piyasa dengesi: OPEC+, arz-talep dengesine yönelik daha esnek bir yaklaşım benimsemek ve piyasa istikrarını sağlamak amacıyla üretim artışı kararları alabilir. Ayrıca, ABD'deki kaya petrolü sektöründeki üreticiler, düşük petrol fiyatları nedeniyle risk altında olabilir. Petrol fiyatlarının gelecekteki seyri, OPEC+ ülkelerinin alacağı yeni kararlar ve küresel ekonomik duruma bağlı olarak değişebilir.

Malakka Boğazı'nın önemli olmasının bazı nedenleri: Ekonomik önem: Boğaz, Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana deniz yolu geçişini oluşturur ve dünya deniz taşımacılığının yaklaşık %60'ına ev sahipliği yapar. Stratejik konum: Malakka Boğazı, Asya'nın en gelişmiş ticaret devlerini; Japonya, Güney Kore ve Tayvan'ı uluslararası ticarete bağlar. Jeopolitik etki: Çin ve Hindistan gibi ülkeler arasında rekabet konusu olup, bölgedeki siyasi gerilimler küresel enerji piyasalarını etkileyebilir. Alternatif rotaların eksikliği: Boğazın kapanması durumunda, gemilerin Ümit Burnu'na yönelmesi gerekir, bu da yolculuk süresini uzatır ve maliyetleri artırır. Ayrıca, boğazda korsanlık riski ve orman yangınlarından kaynaklanan duman nedeniyle görüş mesafesinin düşmesi gibi tehlikeler de bulunmaktadır.

Güney Kore ve Kuzey Kore'nin ayrılmasının temel nedenleri şunlardır: II. Dünya Savaşı'nın sonu. Soğuk Savaş. Kore Savaşı (1950-1953). Farklı siyasi ve ekonomik sistemler. İki ülke arasındaki gerilim, Kuzey Kore'nin nükleer silah geliştirme programı nedeniyle de yüksek seviyede kalmaktadır.

Avrupa ve Asya'nın iki ayrı kıta olarak kabul edilmesinin bazı nedenleri: Coğrafi farklılıklar: Asya genellikle dağlık ve ormanlık alanlardan oluşurken, Avrupa daha çok ovalar ve nehirlerle kaplıdır. Tarih ve kültür farklılıkları: Avrupa, antik Yunan ve Roma gibi medeniyetlere ev sahipliği yapmış, Rönesans ve Aydınlanma gibi dönemlere öncülük etmiştir. Jeopolitik ve ekonomik farklılıklar: Avrupa, sanayi devrimi ve Avrupa Birliği gibi ekonomik ve siyasi birliklerle güçlü bir ekonomik yapıya sahiptir. Siyasi sebepler: Asya ve Avrupa arasındaki sınır, tarihsel olarak siyasi ve politik nedenlerle belirlenmiştir. Jeoloji bilimi açısından bakıldığında, Avrasya olarak adlandırılan tek bir plaka üzerinde bulundukları için aslında tek bir kıta olarak kabul edilebilirler.

Rusya'nın büyük görünmesinin sebebi, dünya haritalarının projeksiyon yöntemleriyle ilgili bir durum olabilir. Ayrıca, Rusya'nın geniş toprakları, hem Avrupa hem de Asya kıtalarında yer almasından kaynaklanabilir. Rusya'nın büyük olmasının diğer nedenleri arasında, tarihî olarak geniş topraklara sahip olma ve doğal kaynak zenginliği sayılabilir.

Mutlak konumun sonuçları iki ana kategoriye ayrılır: 1. Coğrafi sonuçlar: Kuzeye doğru gidildikçe denizlerin tuzluluk oranı azalır. Güneyden kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür ve sıcaklık azalır. Gece ile gündüz arasındaki zaman farkı kuzeye doğru gidildikçe artar. Dönencelerin dışında yer alındığı için güneş ışınları hiçbir zaman tam dik açıyla gelmez. 2. Bilimsel ve pratik sonuçlar: Jeologlar, yer altı kaynaklarını araştırırken mutlak konum bilgilerini kullanarak belirli bir bölgedeki mineral yataklarını haritalandırabilir. Meteorologlar, hava durumu tahminleri yaparken belirli bir yerin mutlak konumunu dikkate alarak daha doğru veriler elde edebilir. Mutlak konum, haritalama, navigasyon ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) açısından büyük bir öneme sahiptir. Bilimsel araştırmalar ve çevresel izleme gibi alanlarda da mutlak konum bilgisi, veri toplama ve analiz süreçlerinde önemli bir rol oynar.

İstanbul'un en önemli özelliklerinden bazıları şunlardır: Tarihî ve kültürel zenginlik: İstanbul, Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapmış, bu medeniyetlerin izlerini taşıyan birçok tarihî esere ev sahipliği yapar. İki kıtayı birleştirme: İstanbul, Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan bir şehirdir. Ekonomik ve ticari merkez: Türkiye'nin ekonomi, ticaret, kültür ve tarih açısından merkez noktasıdır. İklim: Geçişli ılıman bir iklime sahiptir; dört mevsim rahatlıkla yaşanabilir. Ulaşım: Gelişmiş ulaşım altyapısıyla şehrin iki yakası ve farklı semtleri birbirine iyi bir şekilde bağlanmıştır. Eğlence imkanları: Kültürel ve tarihi yerler, konserler, tiyatrolar, müzeler ve spor aktiviteleri gibi geniş bir eğlence yelpazesi sunar. Çeşitli yaşam tarzları: Avrupa Yakası, şehrin ekonomik merkezi olarak kabul edilirken, Anadolu Yakası daha çok yerleşim alanlarından oluşur.

Ankara'nın Türkiye'nin başkenti olmasının başlıca nedenleri şunlardır: Coğrafi konum: Ankara, Anadolu'nun ortasında yer alır ve demiryolu ile İstanbul'a ulaşılabilir. Milli Mücadele'deki rolü: 27 Aralık 1919'da Mustafa Kemal Atatürk, Ankara'yı Kurtuluş Savaşı'nın merkezi olarak seçmiştir. Halkın desteği: Ankaralılar, Milli Mücadele'ye büyük destek vermiş ve imanlarını sarsmamışlardır. Tarihsel deneyim: Selçuklu Devleti'nin yıkılmasının ardından Ankara'da Ahiler tarafından kurulan "Ankara Cumhuriyeti"nin varlığı, şehirde bir demokrasi geleneği oluşturmuştur.

"Orta Doğu Jeopolitiği - Middle East Geopolitics" kitabı, Prof. Dr. Hasret Çomak, Doç. Dr. Burak Şakir Şeker ve Doç. Dr. Mehlika Özlem Ultan tarafından editörlüğü yapılmıştır. Kitapta ayrıca Ahmet Sapmaz, Canan Orhan Gönül, Cihat Yaycı gibi birçok yazarın makaleleri de bulunmaktadır. Kitap, Nobel Akademik Yayıncılık tarafından 2022 yılında Ankara'da basılmıştır.

Kenar Kuşak Teorisi, küresel güç dengesinin ve uluslararası ilişkilerin coğrafi konumlarla nasıl şekillendiğini açıklayan bir jeopolitik teoridir. Teorinin temel prensipleri: Merkez Bölgesi (Heartland). Kenar Kuşak (Rimland). Kontrolün Önemi. Teorinin Mackinder’in Kalpgah Teorisi ile Karşılaştırılması: Mackinder, dünya gücünün Avrasya’nın iç kesimlerinde (Kalpgah) bulunduğunu savunurken, Spykman kıyı bölgelerinin (Kenar Kuşak) daha önemli olduğunu ileri sürer. Teorinin Soğuk Savaş’taki Rolü: Soğuk Savaş döneminde, ABD’nin dış politikası büyük ölçüde Kenar Kuşak Teorisi’ne dayanıyordu.

Un fiyatlarının yüksek olmasının bazı nedenleri: Ham madde maliyetleri: Un fiyatlarının ana belirleyicisi olan buğday, küresel ölçekte fiyat dalgalanmalarına açıktır. İthal buğday bağımlılığı: Türkiye gibi ülkeler büyük ölçüde ithal buğdaya bağımlıdır ve döviz kurundaki artışlar ithalat maliyetlerini artırarak un fiyatlarını yükseltir. Jeopolitik durumlar: Rusya ve Ukrayna arasındaki kriz gibi küresel ticaret politikaları, dünya buğday arzını etkileyerek fiyat artışlarına neden olabilir. Lojistik maliyetler: Yakıt fiyatlarındaki artışlar ve küresel tedarik zincirindeki aksaklıklar, unun üretim tesislerine ulaşımını zorlaştırarak fiyatları artırabilir. Spekülasyon: Buğday gibi tarım ürünleri finansal piyasalarda vadeli işlemlerle alınıp satıldığı için, spekülasyon fiyat dalgalanmalarına yol açabilir.

Eleştirel jeopolitik teorileri şu şekilde özetlenebilir: Toplumsal inşa: Jeopolitik varsayımlar doğal değil, toplumsal olarak inşa edilmiştir. Ben ve öteki ilişkisi: "Ben" ve "öteki" arasındaki ilişki, eleştirel jeopolitiğin temel konularından biridir. İkili karşıtlıklar: "Ulusal ve uluslararası", "iç ve dış", "dost ve düşman" gibi ikili karşıtlıklar iktidar ilişkilerinde önemli rol oynar. Güç ve bilgi ilişkisi: Jeopolitik söylem, güç ve bilgi arasındaki ilişkinin bir sonucudur; güç bilgiyi, bilgi ise gücü doğurur. Yapısöküm: Geleneksel jeopolitiğin normalleştirilmiş kategorilerinden ve anlatılarından kopuk bir teoridir. Çoklu doğruluk: Tek doğru, güç eksenli yapının değil, birden fazla olası doğrunun ve gerçekliğin olduğunu savunur. Eleştirel jeopolitik, resmi, pratik ve popüler olmak üzere üç ana alanda incelenir. Resmi jeopolitik: Strateji enstitüleri, düşünce kuruluşları ve akademiyi kapsar. Pratik jeopolitik: Dış politika, bürokrasi ve siyasi kurumları içerir. Popüler jeopolitik: Medya, sinema, edebiyat, müzik, çizgi roman gibi popüler kültür alanlarını kapsar.

Hayır, Doğu Avrupa ve Doğu Asya aynı değildir. Doğu Avrupa, Avrupa kıtasının bir bölgesidir ve Batı Avrupa ile Asya arasında yer alır. İki bölge arasındaki farklar, jeopolitik, coğrafi, kültürel ve sosyo-ekonomik anlamlarda ortaya çıkar.

"Enerji Güvenliği ve Son Paylaşım" kitabı, enerji politikalarının ve güvenliğinin küresel ve ülkesel boyutlarını ele almaktadır. Kitapta işlenen bazı konular: Küresel enerji politikaları. Doğu Akdeniz Bölgesi'nin enerji kaynakları açısından pozisyonu. Enerji arz güvenliği. Çin'in üretim kabiliyeti ve enerjiye olan ihtiyacı. Türkiye'nin enerji dönüşüm süreci. Amerikan ve Rus dış politikalarında enerji perspektifli stratejiler. İran'ın enerji politikaları. İklim değişikliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim. Avrupa Birliği'nin yeşil mutabakat tezi. Rusya-Ukrayna savaşı ve enerji politikalarına yansıması. Kitap, enerji güvenliğinin çok boyutlu yapısını ve bu alanda alınan politikaların uluslararası ilişkiler üzerindeki etkilerini incelemektedir.

2025 yılında Türkiye'yi bekleyen bazı gelişmeler: Siber güvenlik: Sosyal medya platformları denetim altına alınacak ve devleti itibarsızlaştırmaya çalışan kişi ve yapıların isimleri deşifre edilecek. Askeri ve güvenlik: TSK'nın üs sayısı artacak, kolluk kuvvetlerinde koordinasyon kopuklukları ve fikir ayrılıkları gündeme gelebilir. Ekonomi: 500 TL'lik banknotlar kullanılmaya başlanacak, gümrük vergisi ile ilgili düzenlemeler ve yatırım teşvikleri gündemde olabilir. Toplumsal yaşam: İstiklal Marşı ve Andımız yeniden yürürlüğe girebilir, sendikalar sokağa dökülebilir. Doğal olaylar: Denizlerde müsilaj nedeniyle Boğazlar ve belirli deniz bölümleri trafiğe kapatılabilir. Bu tahminler, astrolojik yorumlara dayanmaktadır ve bilimsel bir temele sahip değildir.

"Baqolar" kelimesinin neden önemli olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, boğazların genel olarak önemli olmasının bazı nedenleri şunlardır: Dünya ticareti: Boğazlar, dünya ticaretinin büyük bir kısmının gerçekleştiği dar su yollarıdır. Jeopolitik ve jeostratejik önem: Boğazların kontrolü, uluslararası ilişkilerde kritik bir unsurdur. Askeri geçiş yolları: Savaş gemileri ve denizaltılar için önemli geçiş yollarıdır. Ekosistemlerin korunması: Boğazlar, farklı deniz ekosistemlerinin bir araya geldiği alanlar olup, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi açısından önemlidir.

Hazar Denizi'nin önemi şu şekilde özetlenebilir: Coğrafi konum: Avrupa ve Asya kıtalarının kesiştiği noktada yer alır. Büyüklük: 371.000 km²'lik yüzölçümüyle dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Doğal kaynaklar: Petrol ve doğalgaz rezervleri bakımından zengindir; dünya petrol rezervlerinin yaklaşık %16'sına, doğalgaz rezervlerinin ise yaklaşık %9'una sahiptir. Ekolojik çeşitlilik: 300'den fazla balık türü, 50'den fazla memeli türü ve 100'den fazla kuş türüne ev sahipliği yapar. Ekonomik potansiyel: Balıkçılık sektörü bölge ekonomisi için önemlidir. Jeopolitik önem: Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra kıyıdaş devletlerin sayısı beşe çıkmış ve bu durum, enerji kaynaklarının paylaşımı ve transferi konusunda hukuki statü sorununu ortaya çıkarmıştır.

Benjamin J. Cohen'in "Paranın Gücü: Parasal Rekabeti Anlama" kitabı, para ve güç arasındaki ilişkiyi, uluslararası para birimlerinin dinamiklerini ve bu dinamiklerin küresel güç dengesine etkilerini ele alır. Kitabın temel soruları: Para ile güç arasında nasıl bir ilişki vardır? İlişkinin yönü paradan güce doğru mu, güçten paraya doğru mu? Zenginlik ile güç arasında bir ilişki var mıdır? Güçlü devletlerin mutlaka güçlü bir para birimi olmalı mıdır? Kitapta ele alınan diğer konular: Avro ve Yuan gibi para birimlerinin dolar karşısındaki avantajları ve dezavantajları; Uluslararası para birimlerinin uluslararası ticaretteki rolü; Para birimlerinin değer saklama aracı olarak kullanımı; Ekonomi, finans ve jeopolitik alanlardaki gelişmelerin para üzerindeki etkileri. Cohen, kitabında doların hâlen küresel para rekabetinde avantajlı olduğunu ve yakın zamanda yerini başka bir para birimine bırakmayacağını savunur.

Küresel Güney, Batı merkezli olmayan bir ekonomik ve siyasi iş birliği platformu olarak, Türkiye'ye alternatif stratejik ortaklıklar sunmaktadır. Türkiye'nin Küresel Güney'deki rolü: Ekonomik İş Birlikleri: Türkiye, Asya Altyapı Yatırım Bankası ve Kuşak Yol Projesi gibi girişimlere katılarak, bu ülkelerle ekonomik bağlarını güçlendirmektedir. Diplomatik İlişkiler: Afrika'da yeni yatırımlar yapmakta, büyükelçilik sayısını artırmakta ve güvenlik alanında işbirlikleri geliştirmektedir. Stratejik Otonomi: Türkiye, dış politikasında stratejik otonomi uygulayarak, Batı ile olan ilişkilerini sürdürürken, Küresel Güney ile de daha fazla bağımsızlık arayışı içindedir. Uluslararası Temsil: Türkiye, Küresel Güney'in uluslararası platformlarda daha iyi temsil edilmesi için çaba göstermekte ve Batı'nın adaletsiz yaklaşımlarına karşı duruş sergilemektedir. Ancak, bu ilişkiler ciddi ödünleşimler ve riskler de içermektedir.

Memlûklerin Kıbrıs'ı fethetmesinin birkaç nedeni vardır: Korsanlık faaliyetleri: Kıbrıs, İslam devletlerine karşı korsanlık faaliyetlerinin merkezi haline gelmişti. Haçlı tehdidi: Kıbrıs, Levant'taki son Haçlı varlığı olan Akka'nın düşmesinden sonra da Haçlı güçler için bir üs olarak kullanılmaya devam edilmiştir. İtibar kaybı: Kıbrıs merkezli korsanlık, Memlûkler için sadece ekonomik bir kayıp değil, aynı zamanda itibar kaybı olarak da görülmüştür. Memlûk Sultanı I. Barsbay, 1424-1426 yılları arasında gerçekleştirdiği üç deniz seferiyle Kıbrıs'ı fethederek adayı Memlûk Devleti'ne bağlı bir eyalet haline getirmiştir.