Jeofizik

Dünyanın dönüş hızının yavaşlamasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Kutup buzullarının erimesi: Eriyen buzullar, su kütlesini kutuplardan Ekvator'a taşıyarak Dünya'nın kütle dağılımını değiştirir ve bu da dönüş hızını yavaşlatır. 2. Ay'ın çekim etkisi: Ay'ın çekim kuvveti, Dünya'nın okyanuslarında gelgitler oluşturur ve bu gelgitler, Dünya'nın dönüş enerjisini ısı enerjisine dönüştürerek yavaşlamaya yol açar. 3. Teknolojik gelişmeler: Küresel ısınma ve insan faaliyetleri, Dünya'nın doğal dinamiklerini etkileyerek dönüş hızının daha da yavaşlamasına neden olabilir.

Dünyanın manyetik alanının tam olarak ne zaman değişeceği kesin olarak bilinmemektedir, ancak bu değişimin yakın gelecekte mümkün olduğu düşünülmektedir. Son 780.000 yıl önce manyetik alan tam bir dönüşüm geçirmiştir.

Yer çekim ivmesi her yerde aynı değildir. Bu durumun nedeni, dünyanın şekline ve kütle dağılımına bağlı olarak ivmenin değişiklik göstermesidir.

İkitelli'de hava soğuk olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Yüksek Rakım: İkitelli, yüksek bir rakımda yer aldığı için atmosfer daha seyrektir ve ısıyı tutma kapasitesi azalır, bu da daha düşük sıcaklıklara yol açar. 2. Güneş Işınlarının Dik Açıdan Gelmesi: Yüksek yerlerde güneş ışınları daha dik bir açıyla düşer, bu da ısıyı daha az etkili kılar. 3. Rüzgar Etkisi: Yüksek yerlerde rüzgar daha şiddetli olabilir ve bu da vücuttan ısı kaybını artırır. 4. İklim Değişikliği: Küresel ısınma ve iklim değişikliği, bazı bölgelerde sıcaklıkların düşmesine neden olabilir.

Prof. Dr. Ahmet Ercan, Maltepe Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü'nde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.

Manyetosfer, Dünya'nın manyetik alanının oluşturduğu ve gezegeni güneş rüzgarlarının zararlı etkilerinden koruyan bir kalkan olarak tanımlanabilir. Özellikleri: - Yapısı: Dünya'nın çekirdeğindeki hareketli sıvı metal tabakalarının oluşturduğu manyetik alan sayesinde meydana gelir. - İşlevleri: Atmosferin korunmasına yardımcı olur, güneş rüzgarlarının ve zararlı radyasyonun yüzeye ulaşmasını engeller, kutup ışıkları gibi doğal olaylara neden olur. - Kapsamı: Yerkürenin 60.000 kilometre yukarısına kadar yayılır. Diğer gezegenlerdeki manyetosferler: Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenler de manyetik alanlara sahiptir, ancak Dünya kayalık gezegenler arasında en güçlü manyetosfere sahip olandır.

Sismik ve elektrik yöntemleri, doğal afetler ve yer altı yapılarının incelenmesi için kullanılan iki farklı jeofizik yöntemdir. Sismik yöntemler, yeraltına yapay olarak üretilen elastik dalgaların gönderilerek, bu dalgaların yeraltındaki katmanlardan nasıl yansıdığını veya kırıldığını analiz etmeye dayanır. Bu yöntemler arasında: - Yansıma sismik: Kaynak tarafından üretilen elastik dalgalar yeraltına gönderilir ve katmanlardan yansır. - Kırılma sismik: Yeraltına gönderilen dalgalar, katman sınırlarında kırılır ve kaydedilir. Elektrik yöntemleri ise yeraltındaki elektriksel iletkenlik dağılımını ölçerek bilgi edinir ve üç ana kategoriye ayrılır: - Direnç yöntemi: Yerdeki farklı elektriksel iletkenliğe sahip malzemelere göre değişen direnci ölçer. - Elektromanyetik yöntemler: Yeraltına indüklenen elektromanyetik alanları ölçer. - Yer radarı (GPR): Yüksek frekanslı elektromanyetik dalgalar kullanarak yeraltı görüntüsünü oluşturur.

İzostatik gravite, yerkabuğunun kütleleri ve yoğunlukları birbirinden farklı olan büyük parçaları arasındaki denge durumunu ifade eder. Bu kavram, gravite anomalileri içinde de yer alır ve topografik kitlelerdeki dengelenmeyi tanımlar.

Sismolojist, yer hareketlerini ve depremleri inceleyen jeofizik bilim insanıdır. Görevleri arasında: - Deprem dalgalarının (sismik dalgalar) yayılmasını analiz etmek; - Depremlerin büyüklüğünü ve şiddetini ölçmek; - Yeraltı zenginliklerinin belirlenmesinde ve yapıların güvenliğinde kullanılacak verileri sağlamak; - Deprem tahminlerinde bulunmak.

Yer Elektrik Çalıştayı'nda ele alınan konular şunlardır: 1. Veri Toplama ve İşleme: Elektrik özdirenç, IP ve VLF gibi yöntemlerle veri toplama ve işleme teknikleri. 2. Modelleme ve Yorumlama: Modelleme, ters çözüm ve yorumlama teknikleri. 3. Topoğrafik ve Statik Düzeltme: Topoğrafik ve statik düzeltmeler. 4. Yapısal Jeoloji ve Yer Kabuğu Çalışmaları: Jeotermal ve maden arama çalışmaları, aktif tektonik araştırmaları. 5. Yazılım Geliştirmeleri: Jeofizik yazılımlarının geliştirilmesi. Ayrıca, çalıştaylarda arkeojeofizik gibi özel konular da ele alınabilir.

Kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı azalır.

Akifer, yeraltında suyu depolayan ve/veya aktaran kum, taş veya çakıllardan oluşan geçirgen özellikteki bir jeolojik yapı veya oluşumdur. Akifer, "su" anlamına gelen "aqua" ve "taşıyan" anlamına gelen "ferre" kelimelerinin birleşiminden meydana gelir. Akifer türleri: Basınçlı akifer: Alt ve üst kısımları tamamen geçirimsiz tabakalardan meydana gelir. Basınçsız akifer: Yeraltı suyunun üst yüzeyi hava ile temas halindedir. Sızdırmalı akifer: Alt veya üst tabakalardan en az birinde sızma vardır.

Yer şekillerini tabloda verilen boşluklara yazmak için aşağıdaki örnekleri kullanabilirsiniz: 1. Krater: Volkan konilerinin üst kesimlerinde meydana gelen patlama sonucu oluşan çukur. 2. Baca: Magmanın yeryüzüne çıkmak için izlediği yol. 3. Sill: Tortul tabakalar arasına sızan magmanın soğuması sonucu oluşan yapı. 4. Volkan konisi: Volkanizma sonucu magmadan gelen malzemenin yeryüzünde birikmesiyle oluşan şekil. 5. Dayk: Magmanın tabakaları keserek katılaşmasıyla oluşan yapı. Ayrıca, barkan (çöl bölgelerinde rüzgarın etkisiyle oluşan kumul) ve tafoni (kayaların oyulması sonucu oluşan boşluk) gibi yer şekilleri de yaygın olarak görülen diğer yer şekillerindendir.

Atmosferin olmaması durumunda ortaya çıkabilecek bazı sonuçlar: Yaşam imkansız olurdu. Sıcaklık dalgalanmaları. Su döngüsü durur. Gökyüzü kararırdı. Ses duyulamazdı. Asteroit tehlikesi artar. Nehirler, göller ve okyanuslar kaynar.

Yerin iç yapısı testi çözmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: 1. Sismik Yöntem: Yer altındaki farklı katmanların özelliklerini ses dalgalarının yayılma hızına göre belirleyerek yerin iç yapısını analiz eder. 2. Gravite Yöntemi: Yerçekimi alanındaki değişiklikleri ölçerek farklı yoğunluklardaki malzemelerin dağılımını inceler. 3. Manyetik Yöntem: Yerin içindeki manyetik alan değişikliklerini ölçerek farklı kaya türleri ve yapılar hakkında bilgi edinir. 4. Elektriksel Yöntemler: Yerin içindeki elektriksel iletkenlik özelliklerini ölçerek katmanların kalınlığı, yoğunluğu ve bileşimini belirler. 5. Jeoterm Basamağı: Yeryüzünden yerin derinliklerine inildikçe sıcaklık artışını inceleyerek yerin iç yapısı hakkında bilgi sağlar. Bu yöntemler, yerin jeolojik yapısı, maden yatakları ve deprem riski gibi konuların değerlendirilmesinde kullanılır.

Oasis montaj yazılımını aşağıdaki profesyoneller kullanır: Jeofizikçiler ve jeolojik araştırma kurumları. Maden kaynakları, enerji, çevre ve kıyı dışı altyapı sektörlerinde çalışanlar. Ayrıca, yazılım kamu yönetimi, bilimsel araştırma ve UXO tespiti gibi alanlarda da kullanılır.

Türkiye'nin bakı yönünün güney olmasının nedeni, ülkenin Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde yer almasıdır.

Dağların güneşe bakan tarafının daha sıcak olmasının nedeni, bakı etkisi olarak adlandırılan durumdur. Bakı, eğimli yamaçların güneş ışıklarına karşı konumunu ifade eder.

24 saat gece, Kuzey Kutbu'nda yaşanır. 21 Haziran'da, yaz gündönümünde, Kuzey Kutup Dairesi'nde 24 saat süreyle gece yaşanır.

Jeofizik yöntemler, yerkürenin ve atmosferinin fiziksel özelliklerini incelemek için kullanılan çeşitli tekniklerdir. İşte bazı yaygın jeofizik yöntemler: 1. Gravite: Yerçekimi alanının ölçülmesiyle yoğunluk dağılımlarının ve kayaç türlerinin tespit edilmesi. 2. Manyetik: Manyetik alanın bileşenlerinin ölçülerek manyetik maddelerin dağılımının belirlenmesi. 3. Sismoloji: Depremlerin incelenmesi ve sismik dalgaların yer altındaki yapıların haritalanması. 4. Elektrik: Yeryüzeyinde veya yer yüzeyine yakın yerlerde elektrik alanlarının ölçülmesi. 5. Elektromanyetik: Yapay olarak oluşturulan yeraltı akımlarıyla ilişkili manyetik ve/veya elektrik alanların ölçülmesi. 6. Paleomanyetizma: Kayaçların mıknatıslandıkları zamandaki yer manyetik alanının doğrultu ve şiddetinin belirlenmesi. 7. Radyometrik ve Jeotermik: Elektromanyetik ışımanın ve yer yüzeyindeki sıcaklık değerlerinin ölçülmesi. 8. Kuyu Logları: Sondaj kuyularında fiziksel özelliklerin derinliğin fonksiyonu olarak kaydedilmesi.