Hükümdarlık

Osmanlı padişahlarının kılıç kuşanma töreni yapmasının birkaç nedeni vardır: Manevi ve resmi meşruiyet: Kılıç kuşanma, padişahın iktidarını meşrulaştıran manevi ve resmi bir eylemdi. Din savaşçısı kimliği: Bu törenler, padişahların din savaşçısı özelliklerini vurgulayan önemli temsil araçlarından biriydi. Askeri başarı: Kılıç kuşanma törenleri, askeri başarı için sahabenin himmetini almayı da amaçlıyordu. Halkla iletişim: Aynı zamanda halkın padişaha ulaşabilmesi için bir vesile oluşturuyordu. Kılıç kuşanma törenleri, Osmanlı saray geleneklerinin vazgeçilmez bir unsuru olarak kabul edilirdi.

Veliaht, monarşi ile yönetilen ülkelerde, bir hükümdarın ölümünden veya tahttan çekilmesinden sonra tahta geçmeye aday olan kişiye verilen isimdir. Ayrıca, herhangi bir göreve veya makama geleceği beklenen kişiler için de veliaht kelimesi kullanılır.

Han unvanı, eski Türk ve Moğol topluluklarında hükümdarlara verilir. Han unvanının verildiği bazı gruplar: Türklerde: Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Kırgızlar, Tuna Bulgarları, Hazarlar, Karahanlılar, Gazneliler, Naymanlar, Moğollar. Moğollarda: Çeşitli bölgeleri yöneten hanedan üyeleri. Ayrıca, prenseslere Bike/Büke denir. Osmanlı döneminde ise Han, padişahların adlarının sonuna eklenen bir unvan olarak kullanılmıştır.

Türk devlet geleneğinde "kut" ve "töre" anlayışları şu şekilde açıklanabilir: Kut: Türk, Moğol ve Altay şamanizminde kutsal enerji ve yaşam gücü anlamına gelir. Töre: Toplumsal düzenin kurucusu ve garantörü olan hukuk kodunu çağrıştırır ve devlet yapısının iskeletini oluşturur. Türk devlet felsefesinde "kut" ve "töre" arasındaki ilişki, siyasal iktidarın despotizmin toplumsal ve siyasal hayata sirayet edişinin engellenmesi amacıyla hukuk merkezli bir şekilde sınırlandırılmasını sağlar.

Kelile ve Dimne, temel olarak ahlaki ve politik mesajlar iletir. Anlatılmak istenen bazı konular: İhanet ve hile. Otoriteye yakınlık-uzaklık. Halk-hükümdar ilişkisi. Siyasi ihtiraslar. Ehliyet ve beceriklilik. Eser, aynı zamanda fabl türünün ilk örneklerinden biri olarak kabul edilir. Kelile ve Dimne, başlangıçta Hint hükümdarı Debşelim için yazılmış olup, zamanla idarecilere yol gösteren bir politika ve idare sanatı kitabına dönüşmüştür.

İlk Türk devletlerinde hükümdarlık sembollerinden bazıları şunlardır: Otağ (çadır). Örgin (taht). Tuğ (sancak). Nevbet (davul). Kur (kemer). Kılıç. Yay. Sorguç (kotuz). Toy (eğlence, şölen, ziyafet). Ordu.

Çin tarihinde ilk Türk olarak kabul edilebilecek kişi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Çin tarihinde Türkler ile ilgili bazı önemli figürler şunlardır: Kür Şad: Göktürk subayı Kür Şad, Çin'de esir tutulmuş ve daha sonra kaçış planı yaparak Göktürk Kağanlığı'nı yeniden kurmayı hedeflemiştir. Bilge Tonyukuk: İkinci Göktürk Kağanlığı'nın kuruluşunda önemli rol oynamış, İlteriş Kağan'ın başdanışmanı olmuştur. Aşina Sunişi, Sımo ve Tulli-Kağan: Tang Hanedanı döneminde Çin'in yüksek unvan ve görevlerini almış Türk feodalleri arasında yer almışlardır. Ayrıca, Çin topraklarında eski bir Türk kültürünün varlığından bahsedilmektedir, ancak bu kültürün ilk temsilcisi olarak belirli bir kişi belirtilmemiştir.

Kadı Burhaneddin, Sivas'ı Eretna Beyliği'nin son hükümdarı Ali Bey'in zevkine düşkünlüğünü fırsat bilerek ele geçirmiştir. 1388 yılında Ali Bey'in ölümü üzerine, Kadı Burhaneddin Sivas'ta bağımsızlığını ilan ederek Kadı Burhaneddin Devleti'ni kurmuştur.

Asa, birçok hükümdar için bir sembol olarak kabul edilmiştir. İşte bazı örnekler: Antik Mezopotamya: Asa ve halka sembolü, Babil Kralı Hammurabi gibi hükümdarların tanrısal otoriteyle donatıldığını ve adaletin sağlanmasını temsil eder. Antik Mısır: Firavunlar, kraliyeti, gücü ve halk üzerindeki denetimi simgeleyen "asa ve kırbaç" (Heka ve Nehaja) ile tasvir edilir. Yahudilik: Ahd-i Atîk'te, İsrail kralları için bir hükümranlık sembolü olarak bahsedilir. Orta Çağ Avrupa: Krallar, asayı meşru otoritenin simgesi olarak kabul ederler. Ayrıca, Hz. Musa'nın asası da bir hükümranlık ve mucize sembolü olarak kabul edilir.

Fatih Sultan Mehmed'in 30 yıl tahtta kalmasının birkaç nedeni vardır: İstanbul'un Fethi: 1453 yılında İstanbul'u fethederek Osmanlı'nın imparatorluk yolunu açması. Askeri ve İdari Reformlar: Orduda ateşli silahlar ve son teknoloji kullanımı, Yeniçeri Ocağı'nda yapılan düzenlemeler ve asker sayısının artırılması. Genişleme Politikaları: Tuna'nın güneyindeki Balkan toprakları ile Fırat'ın batısındaki Anadolu topraklarını alarak merkeziyetçi bir imparatorluk kurma hedefi. İlme ve Sanata Verdiği Önem: Bilim insanlarını davet etmesi ve medreseler inşa ettirmesi. Bu faktörler, Fatih Sultan Mehmed'in saltanatı boyunca Osmanlı Devleti'ni güçlendirmesine ve 30 yıl boyunca tahtta kalmasına katkı sağlamıştır.

Sargon ve kut anlayışı arasında bir ilişki bulunamamıştır. Ancak, "kut" kavramı, eski Türk devletlerinde hükümdarlık görevinin tanrı tarafından verildiğine inanılan bir anlayış olarak tanımlanır. "Kut" kelimesi ayrıca "mutluluk", "mut" ve "ülke yönetiminde sahip olunan güç, liderlik, yaratıcılık ve yetenek" anlamlarına da gelir.

Cihangir Şah'ın tarih yazmasının nedeni, Babür İmparatorluğu'nun dördüncü hükümdarı olarak, babası Ekber Şah'ın başlattığı Hindistan'ı birleştirme hareketini devam ettirmeye çalışmasıdır. Ayrıca, Cihangir Şah'ın döneminde Hindistan, ilim, kültür, sanat, din, dil, edebiyat ve ziraat gibi birçok alanda önemli gelişmeler yaşamış ve bir kültür merkezi haline gelmiştir. Ancak, Cihangir Şah'ın alkol bağımlılığı ve av merakı, eşi Nur Cihan'ın etkisi altında kalması gibi nedenlerle devletin siyasi meseleleriyle yeterince ilgilenemediği de belirtilmektedir.

Çetr, hükümdarlık sembolüdür. Çetr'in bazı özellikleri: Saltanat şemsiyesi. Hâkimiyet alâmeti. Malzeme. Renk. Taşıyan kişi. Çetr, Türk-İslam devletlerinde yaygın olarak kullanılmıştır.

Şehzadenin hükümdar olarak tahta çıkması, Osmanlı Devleti'nde padişahın erkek çocuklarının (şehzadelerin), padişah olduktan sonra tahta geçme sürecini ifade eder. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: Eğitim: Şehzadeler, küçük yaşlardan itibaren sarayda teorik ve pratik eğitim alırlar. Sancağa Çıkma: Belirli bir yaşa geldiklerinde, devlet yönetimi tecrübesi kazanmaları için sancaklara gönderilirlerdi. Kafes Sistemi: XVII. yüzyılın sonlarından itibaren şehzadeler, kafes adı verilen sarayın bir bölümünde tutulur ve yönetim tecrübesinden yoksun bir şekilde yetiştirilirdi. Tahta Çıkış: En büyük ve akli dengesi yerinde olan şehzade tahta geçerken, diğerleri kafes sisteminde yaşamaya devam ederdi. Bu sistem, Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar devam etmiş, ancak XIX. yüzyıldan itibaren bazı değişiklikler yapılarak şehzadelerin daha iyi eğitimler almaları sağlanmıştır.

Oğuz Kağan'ın hükümdarlık sembolleri arasında altın yay ve üç gümüş ok bulunmaktadır. Oğuz Kağan'ın altı oğlu, hükümdarlığın sembolü olarak kabul edilen altın yayı ve üç gümüş oku avlanırken bulmuş ve babalarına getirmişlerdir. Altın yay, Tanrı tarafından gönderilmiş bir hakanlık sembolü olarak düşünülmüştür. Gümüş oklar, kavmi sembolize ederken, yaya bağımlı olmaları tabiiyeti ve bütünlüğü ifade etmiştir.

Oğuz Kağan Destanı'nda hükümdar tasviri kompozisyonu, aşağıdaki unsurlarla karakterize edilebilir: Asil soydan gelme ve Tanrı'nın kut'u: Hükümdar, asil bir soydan gelir ve Tanrı tarafından "kut" yani yöneticilik yetkisi verilmiştir. Fiziksel özellikler: Oğuz Kağan'ın gözleri ala, yüzü mavi ve ağzı kırmızı olarak tasvir edilir. Göçebe yaşam ve savaşçı kimlik: Oğuz Kağan, atlı-göçebe yaşam tarzının ve kültürünün ideal insan tipini temsil eder. Adaletli yönetim: Oğuz Kağan, halkını adaletle yönetir, iş ve çalışma imkânı sağlar, savaşmadan önce uzlaşma yolunu tercih eder. Cömertlik: Savaş ganimetleri asker ve halkına dağıtılır, büyük toylar düzenlenerek halk doyurulur. Doğa ile bağlantı: Gök Tanrı'dan aldığı güçle, gökyüzüne ve yeryüzüne hükmeden bir lider olarak tasvir edilir.

Tanrı'dan kut almak, Türk, Moğol ve Altay şamanizminde ve halk inancında, yöneticilik yetkisinin Tanrı tarafından verilmesi anlamına gelir. Bu inanışa göre, bir kişinin yönetici olmayı hak etmesi için Tanrı'nın ona “kut” vermesi gerekir. “Kut”un devamlılığı, bilge, alp, erdemli, dürüst ve adil olunmasıyla mümkündür; aksi takdirde Tanrı kut'u geri alır.

Selçuklu Devleti'nde sultan yerine kullanılan bazı unvanlar şunlardır: Sultanu’l-A’zam. Sultanu’l-Muazzam. Sultanu’r-Rumi ve’l-Acem. Sultanu’l-Bahreyn. Keyhüsrev, Keykavus. Ayrıca, Moğol baskısı altında, Konya’da sultanın naibinden başka Moğol hanının da bir naibi bulunmaya başlamıştır.

"Zhaoge" (朝歌) dizisi, Shang Hanedanı'nın son dönemlerinde geçmektedir. Konu özeti: Ji Fa, Xiqi Devleti'nin prensidir ve Kral Wen of Zhou'nun ikinci oğludur. Ji Fa, bir rehine olarak Zhaoge'de bulunur ve burada köle statüsüne düşer. Yin Jiao'nun yardımıyla kaçtıktan sonra, Jiang Ziya, Nezha ve Yang Jian gibi güçlü kişilerle tanışır. Yıllar sonra, Ji Fa adını Ji Fa olarak değiştirir ve sekiz yüz feodal prensle birlikte Kral Zhou'yu bastırmak için bir araya gelir ve Shang Hanedanı'nın yıkılmasına öncülük eder. Ji Fa, sonunda Kral Wu of Zhou olarak tahta çıkar ve Yin Jiao ile paylaştığı, halkı daha iyi bir geleceğe taşıma hayalini gerçekleştirir. Dizide, fantezi unsurları ve 16. yüzyıl romanı "Investiture of the Gods"tan esinlenilmiştir.

Göktürk kağanlarının kurt başlı sancak kullanmasının birkaç nedeni vardır: Mitolojik köken: Göktürkler, Aşina boyunun atasının bir dişi kurt olduğuna inanırlardı. Hâkimiyet sembolü: Kurt başlı sancak, Göktürk Kağanlığı'nda kağanlık alameti ve hâkimiyet sembolü olarak kabul edilmiştir. Tarihî gelenek: Bu gelenek, yalnızca Göktürklere özgü olmayıp, önceki ve sonraki birçok Türk devleti tarafından da sürdürülmüştür. Dini ve kültürel önem: Kurt, Türk kültüründe güçlü ve dayanıklı bir hayvan olarak kudretin simgesi olmuştur.