HücreZarı

Hücre zarı, seçici geçirgen özelliğine sahip olan hücrenin adıdır.

Hücrenin çeperi ve zarı arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Varlık Durumu: Her canlıda hücre zarı bulunurken, hücre çeperi sadece bazı canlılarda (bitki, mantar, bakteri) bulunur. 2. Yapı: Hücre zarı, protein, yağ ve karbonhidrattan oluşurken, hücre çeperi selüloz, peptidoglikan veya kitinden yapılır. 3. Geçirgenlik: Hücre zarı seçici geçirgendir, yani sadece belirli maddelerin geçmesine izin verir; hücre çeperi ise tam geçirgendir. 4. Sertlik: Hücre zarı esnekken, hücre çeperi serttir. 5. Canlılık: Hücre zarı canlı bir yapıdır, hücre çeperi ise cansızdır.

Hayvan hücreleri hücre duvarına sahip değildir.

Hücre zarının yapısı lipitler, proteinler ve karbonhidratlardan oluşur. Bileşenler ve görevleri: 1. Lipitler: Hücre zarının temel yapı taşlarıdır ve iki katmanlı fosfolipitlerden oluşur. 2. Proteinler: Zarın yüzeyinde veya lipid katmanları arasında yer alır. İki ana protein türü vardır: - Entegre (transmembran) proteinler: Hücre zarının tamamını geçerek iki tarafında da yer alır ve madde geçişini düzenler. - Periferik proteinler: Zarın yüzeyine bağlı olup, genellikle hücre içi sinyal iletiminde görev alır. 3. Karbonhidratlar: Genellikle lipidler veya proteinlerle birleşerek glikoproteinler ve glikolipitler oluşturur.

Hücre zarının seçici geçirgen olmaması durumunda aşağıdaki olumsuz sonuçlar ortaya çıkardı: 1. Hücre içindeki önemli moleküllerin kaybı. 2. Zararlı maddelerin hücreye girmesi. 3. pH dengesinin bozulması. 4. Su dengesinin bozulması.

Hücre zarının seçici geçirgen olmaması durumunda aşağıdaki olumsuz sonuçlar ortaya çıkardı: 1. Hücre içindeki önemli moleküllerin kaybı. 2. Zararlı maddelerin hücreye girmesi. 3. pH dengesinin bozulması. 4. Su dengesinin bozulması.

Hücre zarı, seçici geçirgen bir yapı olduğu için bazı molekülleri geçirir, bazılarını ise geçirmez. Geçirdiği moleküller arasında: - Küçük moleküller; - Yağda çözünen maddeler (ADEK vitaminleri); - Yağı çözen maddeler (eter, benzen, kloroform gibi); - Nötr maddeler. Geçirmediği moleküller ise iyonlar ve büyük moleküllerdir.

Hücre zarının parçalanması (lizis) için kullanılan yöntemler şunlardır: 1. Mekanik Yöntemler: - Mikro-Akışkanlaştırıcı (Microfluidizer): Yüksek basınç ve mikro kanallar kullanarak hücre zarını parçalar. - Boncuk bilyalı öğütme (bead milling): Seramik veya metal boncukların partikülleri ezmesi yoluyla hücreleri parçalar. - Sonikasyon: Ultrasonik dalgaların kuvvetlerini kullanarak hücreleri parçalar. 2. Fiziksel Yöntemler: - Yüksek basınçlı homojenizasyon: Hücreleri yüksek basınçlarda dar bir kanaldan geçmeye zorlayarak parçalar. - French press: Yüksek basıncı dar bir kanalla birleştirerek hücreleri parçalar. 3. Kimyasal Yöntemler: - Enzimler: Hücre zarındaki bağları parçalayarak lizise neden olur.