Horon

23 Nisan'da Karadeniz yöresine özgü horon ve atabarı oyunları oynanabilir. Horon, genellikle kemençe eşliğinde, halka veya sıra halinde, erkekler tarafından oynanan enerjik bir halk dansıdır. Atabarı, üçten fazla kişiyle halka şeklinde oynanan, kaynağı aşk ve kahramanlık olan bir oyundur. Bu oyunların nasıl oynandığına dair videoları YouTube ve Dailymotion gibi platformlarda bulabilirsiniz.

Rize'nin en güzel horonu olarak değerlendirilebilecek bir horon türü yoktur, çünkü Rize horonu birçok farklı türe ayrılır ve her bir türün kendine özgü bir güzelliği vardır. Rize'de oynanan bazı horon türleri şunlardır: Anzer horonu. Çarşaf horonu. Dik horon. Düz horon. Halka horonu. Kılıç horonu. Yaman horonu.

"Horon" şarkısı, İsmail Türüt ve Davut Güloğlu gibi sanatçılara aittir. İsmail Türüt'ün "Horon" şarkısı, "Piryoz (Kıyı Türküleri)" albümünde yer almaktadır. Davut Güloğlu'nun "Horon" şarkısı, "Dema - EP" albümünde bulunmaktadır.

"En iyi orglu horonu kim çalar?" sorusuna kesin bir yanıt vermek zordur. Horon çalgısı olarak genellikle kemençe, tulum veya akordeon kullanıldığı bilinmektedir. Horon oynatma konusunda öne çıkan bazı isimler şunlardır: Tevfik Şişman: Hemşin horonunu otantik bir şekilde oynadığı belirtilmektedir. Ömer Asan: Kemençe çalmadaki ustalığı ve horonculuğuyla tanınmaktadır. En iyi orglu horonu çalan kişi hakkında bilgi bulunamadı.

Özkan Pekin'in "Horon Mashup 2" adlı single çalışması, 25 Ekim 2024 tarihinde TYN Music Production etiketiyle piyasaya sürülmüştür.

Dik ve düz horon arasındaki temel farklar şunlardır: Düz Horon: Daha sakin ve fazla hareketli olmayan figürlerle oynanır. Kollar genellikle aşağıda veya yarım yukarıda (dirseklerden kırık) tutulur. Vücut diktir. Dik Horon: Hareketler daha sert ve canlıdır. Omuz sallamalar daha seri ve ayaklar yere daha sert basar. Kollar yukarıdayken, ayaklar ileri ve geri gider. Düz horon, genellikle kadınların tercih ettiği bir horon türü iken, dik horon daha çok erkekler tarafından oynanır.

"Horon mix" olarak adlandırılan eserlerin bazı yorumcuları: Yadigar Akyol. DJBünyamin. Ayrıca, "Karadeniz Horon Mix" gibi eserler de çeşitli DJ'ler tarafından hazırlanmıştır, örneğin, 2011 yılında volkanmusic-eu-2 adlı kullanıcı tarafından paylaşılan "Karadeniz Horon Mix".

Horonun temel hareketleri şunlardır: Ayak hareketleri: Ayaklar yere düz basarak, ileri-geri, çökme-kalkma hareketleri yapar. Kol hareketleri: Kollar iki yanda dış yüzeyleri karşıya bakacak şekilde tutulur ve yukarı-aşağı, yana doğru hareketler yapar. Vücut hareketleri: Öne eğilme, çöküp kalkma, vücudun çalımları, sağa-sola açılıp kapanma gibi hareketler içerir. Diz hareketleri: Dizler kırık ve bel kısmı dizlerin açısında öne doğru eğik olabilir. Her yöreye ait horon çeşidi farklı hareketler içerebilir.

Karadeniz'de oynanan bazı horonlar şunlardır: Düz Horon: Koşmasız horonlardır, tulum ve zurna eşliğinde oynanır. Deli Horon: Agresif, sert ve keskin hareketlerle oynanır, genellikle sadece erkekler tarafından oynanır. Atabarı: Halka şeklinde oynanan bir oyundur, kaynağı aşk ve kahramanlıktır. Orta Batum: Sert figürleri olan, savaş konsepti içeren bir oyundur. Rize Horonu: 5/8 ritmdeki horonların en bilinenidir. Hemşin Horonu: Tulumla oynanan horonlarda omuz titretmelere sık rastlanmaz, hareketler yuvarlak ve ani dönüşler yoktur. Sıksara (Sık Saray): Hareketli ve hızlı tempolu bir oyundur. Sallama: Kemençe, kaval ve davul-zurna eşliğinde oynanır. Kol Havaları: Kolcudan gelmektedir, şehir dışında kırsal kesimde çeşitli davranışları durdurmakla görevli silahlı kuvvetlerin oynadığı oyunlardır. Bu oyunlar, Karadeniz'in farklı bölgelerinde ve alt gruplarında değişiklik gösterebilir.

Düz horon ve üç ayak horon oynamak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Düz Horon: Başlangıç: Oyun sağ ayakla başlar. Ayak Hareketleri: Ayaklar her defasında üst üste üç defa sert bir şekilde yere iner. Kol Hareketleri: Kollar ön tarafa doğru uzatılır ve havaya kaldırılır. Dizler: Dizler hafifçe eğilip kalkmalıdır. Müzik: Kollar aşağıda veya yarım yukarıdayken türkü söylenir. 2. Üç Ayak Horon: Ayak Hareketleri: Üç ayak horonda, bir ayak diğer ayağın yanına getirilip yere vurulur ve iki ayağın üzerine hafifçe düşülerek dizler kırılır. Kol Hareketleri: Kollar aşağıda ve yarım yukarıdadır. Müzik: 7/8’lik usulde oynanır. Horon oynamak için halk oyunları kurslarına katılabilir veya YouTube gibi platformlarda eğitim videolarını izleyebilirsiniz.

Karadeniz'in en güzel horonu konusunda kesin bir yanıt vermek zordur, çünkü bu subjektif bir değerlendirmedir. Ancak, bazı popüler ve beğenilen horon türleri şunlardır: Sıksara Horonu: Doğu Karadeniz bölgesine özgü, kemençe eşliğinde, canlılık ve kıvraklıkla oynanan bir horondur. Deli Horon: Artvin yöresine özgü, agresif ve keskin hareketlerle oynanan bir horon türüdür. Akçaabat Horonu: Akçaabat ilçesi ile özdeşleşmiş, zor figürleri ve coşkulu oynanışı ile bilinen bir horondur. Atabarı: 1936'da Atatürk tarafından beğenilen ve adı değiştirilen, 3 kişiden fazla kişiyle oynanan bir horon türüdür. Horon türleri, çalma düzenine, oynanış şekline ve cinsiyet ayrımına göre çeşitlilik gösterir.

Trabzon'da kadınlar genellikle düz horon, atlama ve kız horon kurma gibi horonları oynar. Düz horon: Kollar dirseklerden kırılarak omuz seviyesinde yukarı kaldırılır ve yumuşak hareketlerle ileri-geri, sağa-sola yürümeler ve sekmeler yapılır. Atlama: Dizlerin esnediği ve vücudun döndüğü bu oyun, özellikle kadınlar arasında popülerdir. Kız horon kurma: Kollar dirseklerden kırılarak omuz seviyesinde yukarı kaldırılır ve yumuşak hareketlerle ileri-geri, sağa-sola yürümeler ve sekmeler yapılır. Ayrıca, kadın horonları, erkek horonlarındaki titreme yerine bel kıvırma, omuz sallama, göğüs silkme ve yaylanma gibi kadınsı çalımlar içerir.

Ordu yöresi halk oyunları, üç ana kategoriye ayrılır: 1. Horon Türü Oyunlar: Gürcü Horonu; Dik Horon; Mısırlı (Mısırlıoğlu) Horonu; Sallama. 2. Karşılama Türü (Kol Oyunları) Oyunlar: Ordu Karşılaması; Ordu'nun Sokakları; Su Sızıyor Sızıyor; Miralay. 3. Her Yerde Oynanan Pıtık Oyunları: Horonlar; Karşılama Türü (Kol Oyunu) Oyunlar; Halay Karakterinde Oynanan Oyunlar; Dinsel Nitelikli Oyunlar (Semahlar).

Karadeniz'in en hareketli horonu olarak Sıksara (Sıksaray) Horonu gösterilebilir. Ayrıca, Kolbastı da Karadeniz'in hızlı tempolu horon oyunlarından biridir.

Trabzon kadın horonunda kolların aşağıda olmasının nedeni, bu oyunların daha yumuşak ve zarif hareketlerle icra edilmesidir. Ayrıca, 1960'lardan 90'lara kadar olan dönemde, kadınların horona katılması genellikle sadece aile içi ortamlarda kabul görürken, 90'lardan sonra bu kural değişmiş ve kadınlar horonun her anında yer almaya başlamıştır.

"Bize Horon Oynasana" ifadesi, "Ben Giderim Batum'a" adlı türkünün bir dizesidir. Türkünün sözleri: > Ben giderim Batum'a > Batum'un batağına > Bahçenizden içeri (Pencereden içeri) > Al beni otağına > Nazlı yarim geldim sana > Fistanını toplasana > Kemençeler çalınıyor > Bize horon oynasana hey.

Recebim'in en güzel horonu olarak değerlendirilebilecek bir şarkı bulunamadı. Ancak, Recebim'in horon türündeki bazı şarkıları şunlardır: "Hey Gidi Hey"; "Narininanay"; "Tuttum Yarin Elini". Ayrıca, "Recebim 13 Dakika Kesintisiz Potpori" adlı 2023 yapımı video da değerlendirilebilir. En güzel horon seçimi kişisel tercihlere bağlıdır.

Horon çeşitlerinden bazıları şunlardır: Düz horon. Atlama. Sallama. Sıksara. Altı ayaklı atlama. Saray. Vakfıkebir oyunu. Akçaabat. Tik. Arttırma. Horon çeşitleri, farklı kaynaklarda değişiklik gösterebilir ve bazı horon türleri birden fazla isimle anılabilir.

Özkan Pekin'in iki adet Horon Mashup albümü bulunmaktadır: 1. Horon Mashup (2022). 2. Horon Mashup 2 (2024).

Rize'nin geleneksel müzikleri arasında şunlar yer alır: Atma Türkü: Rize'de yaygın olan, doğaçlama söylenen ve genellikle aşk, kayıp ve günlük yaşam mücadelelerini anlatan bir türkü türüdür. Uzun Hava: Genellikle yanık bir sesle ve duygulu bir şekilde söylenen, uzun ve duygusal bir yapıya sahip türkülerdir. Horon Havaları: Hareketli ve eğlenceli bir yapıya sahip olan bu türküler, genellikle kemençe eşliğinde oynanır. Köçekçeler: Eğlenceli ve hareketli bir türkü türüdür, genellikle düğünlerde ve eğlencelerde söylenir. Rize müziğinde kullanılan çalgılar arasında kemençe, tulum, davul, zurna ve tef bulunur.