Haritacılık

Ağrı Dağı'nın seyrini çizen kişi olarak, Piri Reis bilinmektedir.

Nokta sıklığı, farklı alanlarda farklı anlamlara gelebilir: 1. Matbaacılıkta: Nokta sıklığı, bir hat üzerindeki tram nokta sayısını ifade eder ve birimi LPI (Line Per Inch) veya LPCM'dir. 2. Görüntü İşlemede: Dijital ortamda bir görüntüdeki piksellerin veya noktaların yoğunluğunu belirtir ve PPI (Pixels Per Inch) ile ölçülür. 3. Jeodezi ve Haritacılıkta: Bir alandaki nokta sayısının, o alanın büyüklüğüne oranı olarak tanımlanır.

İleriden ve geriden kestirme, haritacılık mesleğinde kullanılan iki farklı nokta tayin yöntemidir. İleriden kestirme, koordinatları bilinen iki noktadan (A ve B), koordinatları hesaplanmak istenen P noktasına bakılarak α ve β açılarının ölçülmesi suretiyle yapılan bir işlemdir. Geriden kestirme ise, koordinatları bilinen noktalardan alet kurulan noktanın koordinatlarının hesaplanması yöntemidir.

Dünya haritasının gelişimi, insanlık tarihi boyunca bilim, sanat ve teknolojinin birleşimiyle şekillenmiştir. İşte bu gelişim sürecinin ana aşamaları: 1. Antik Çağlar: İlk haritalar, Mezopotamya'da M.Ö. 2300 civarında kil tabletler üzerine çizilmiştir. 2. Orta Çağ: Avrupa'da haritacılık, dini perspektiflerle şekillenmiş ve T-O haritaları olarak bilinen yuvarlak disk şeklindeki haritalar çizilmiştir. 3. Rönesans Dönemi: Keşiflerin artmasıyla birlikte haritacılık büyük bir ilerleme kaydetmiş, Gerardus Mercator silindirik projeksiyon tekniğini geliştirmiştir. 4. Modern Dönem: 18. yüzyılın sonunda trigonometrik yöntemlerin gelişmesiyle haritalar daha hassas bir şekilde çizilmeye başlanmış, 20. yüzyılda uydu teknolojilerinin gelişmesiyle haritaların detayı ve doğruluğu artmıştır.

Bir yerin koordinatları önemlidir çünkü: 1. Navigasyon ve Ulaşım: GPS teknolojisi sayesinde, koordinatlar doğru yönlendirme sağlar ve hedefinize daha hızlı ulaşmanızı sağlar. 2. Haritacılık ve Arazi Ölçümü: Harita mühendisleri, arazilerin ölçümünde koordinatları kullanarak doğru haritalar oluşturur. 3. Doğal Afet Yönetimi: Koordinatlar, afet durumlarında hangi bölgelerin daha çok etkilendiğini hızlı bir şekilde belirlemeye yardımcı olur. 4. Bilimsel Araştırmalar: Coğrafyacılar ve jeologlar gibi bilim insanları, araştırmalarında koordinatları kullanarak belirli bölgelerdeki ekosistemleri ve iklim değişikliğini inceler. 5. Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS): Koordinatlar, verilerin dijital ortamlarda analiz edilmesi ve görselleştirilmesi için kullanılır.

Doğrultu sayısı, farklı alanlarda farklı anlamlar taşıyabilir: 1. Haritacılık ve Yerbilim: Doğrultu, paralel olmayan iki sonsuz doğruyu birbirinden ayırt ettiren veya belirli bir sonsuz doğrunun belirttiği tek yol olarak tanımlanır. 2. Fizik: Fizikte doğrultu, bir cismin hareketinde ve şeklinde değişiklik meydana getiren etkinin yöneldiği tarafı ifade eder. 3. Matematik: Geometride ise doğrultu, belirli bir sonsuz doğrunun gösterdiği tek yol ve yönelim özelliği olarak tanımlanır.

Lejand ve anahtar terimleri, haritacılık bağlamında aynı şeyi ifade eder. Lejand, haritalarda kullanılan sembol ve işaretlerin ne anlama geldiğini gösteren tablodur.

Kanuni Sultan Süleyman döneminde dünya haritası, Osmanlı haritacılığının önemli örnekleri ile şekillenmiştir. Bu dönemde öne çıkan haritalar şunlardır: 1. Pîrî Reis'in "Kitâb-ı Bahriyye" adlı eseri: Akdeniz'in tam bir portolanı olarak tanımlanan bu eser, denizcilik bilgilerini ve gözlemleri içerir. 2. Hacı Ahmed'in haritaları: 1554 yılında Kanûnî'nin şehzadelerinden Bâyezid için hazırlanan ve ilk Türkçe dünya haritası olarak bilinen bir eserdir. 3. Katip Çelebi'nin "Cihannüma" adlı eseri: Osmanlı coğrafya ve haritacılık anlayışının zirvesi olarak kabul edilir. Ayrıca, İtalyan ve Katalan portolan haritacılığından da etkilenilmiş ve bu tekniklerle hazırlanan haritalar Osmanlılara uyarlanmıştır.

Başlıca üç tür projeksiyon yöntemi vardır: 1. Silindirik (Açı Koruyan) Projeksiyon: Yeryüzü, bir silindirin açılımı şeklinde çizilir. 2. Konik (Alan Koruyan) Projeksiyon: Orta enlemlerin haritasının çizimi için uygundur. 3. Düzlem Projeksiyon: Yeryüzün görünümü, kutuplara teğet geçen bir düzlem üzerine aktarılır.

ITRF96 koordinat sistemi, Gauss-Krüger olarak da bilinen, büyük ölçekli haritalarda kullanılan bir referans çerçevesidir. Özellikleri: - Türkiye için 27°, 30°, 33°, 36°, 39°, 42° ve 45° orta meridyen boylam değerleri ile 3° dilimlere ve Transversal Mercator (TM) projeksiyonuna dayalıdır. - Uluslararası Yersel Referans Çerçevesi'nin (ITRF) 1996 versiyonu olup, Dünya yüzeyindeki noktaların konumlarını belirlemek için kullanılır. Bu sistem, jeodezik ölçümler ve coğrafi bilgi sistemleri gibi alanlarda yaygın olarak kullanılır.

Viy 2: Çin'e Yolculuk filmi, Büyük Peter'in Jonathan Green adlı İngiliz bir gezgine Rusya'nın Uzakdoğu haritasını oluşturmasını emretmesiyle başlar. Green, bu kez sonucunda Çin'e liderlik edeceği uzun ve inanılmaz maceralarla dolu bir yolculuğa çıkar.

17. yüzyılda Osmanlı haritaları, imparatorluğun geniş sınırlarını ve sahip olduğu toprakları detaylı bir şekilde gösteren önemli belgelerdi. Özellikleri: - Askeri ve ticari kullanım: Haritalar, askeri stratejilerin belirlenmesi ve ticaret yollarının tespiti için kullanılmıştır. - Sanatsal unsurlar: Coğrafi bilgilerin yanında süslemeler ve renk kullanımıyla görsel bir zenginlik sağlanmıştır. - Kaynaklar: Haritaların yapımında, denizciler ve gezginlerin gözlemleri, çeşitli ölçüm aletleri ve dönemin coğrafyacılarının yazılı eserleri kullanılmıştır. Öne çıkan haritalar: - Kâtip Çelebi'nin "Cihannümâ"sı: Bu eser, Osmanlı coğrafya ve haritacılık anlayışının zirvesi olarak kabul edilir. - Mercator-Hondius Atlası: 1606 yılında yayınlanan bu atlasta, Osmanlı topraklarını içeren haritalar yer almaktadır. - Pîrî Reis'in haritaları: Özellikle "Kitâb-ı Bahriye" adlı eserde, Osmanlı denizciliği ve coğrafyası hakkında önemli bilgiler içeren haritalar bulunmaktadır.

"Nokta transfer" terimi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Haritacılık terimi: Bindirmeli fotoğraflar üzerinde görüntü noktalarının eşleniklerini yapmak için kullanılan stereoskopik alet. 2. Spor terimi: Bir futbolcunun, para karşılığı kulübünden başka bir kulübe geçmesi.

600'lü yıllarda dünya, Babil Dünya Haritası gibi erken dönem haritalarında tasvir edildiği şekliyle görünüyordu. Bu haritada dünya, etrafı su ile çevrili düz bir disk olarak tasvir edilmiştir.

Konumsal çözünürlük, görüntüdeki ayırt edilebilir detay seviyesini gösteren bir özelliktir. Başka bir deyişle, görüntünün en küçük elemanı olan pikselin yeryüzündeki temsil ettiği sahayı veya kapladığı alanı ifade eder.

Yaşadığı ilin mutlak konum özellikleri, 5. sınıf düzeyinde, enlem ve boylam koordinatları ile belirlenir. Bu özellikler, bir yerin Dünya üzerindeki kesin yerini ifade eder ve haritacılık, navigasyon ve coğrafi analizlerde kullanılır. Örneğin, Türkiye'nin 5. sınıf düzeyinde verilen mutlak konum özellikleri şunlardır: 36° – 42° kuzey paralelleri ile 26°- 45° doğu meridyenleri arasında yer alması.

İzohipslerin (eş yükselti eğrileri) özellikleri şunlardır: 1. Aynı Yükselti: İzohips eğrisi üzerindeki bütün noktaların yükseltisi eşittir. 2. İç İçe Geçmiş Kapalı Eğriler: İzohipsler, iç içe geçmiş kapalı eğrilerdir ve her eğri kendinden yüksek olan eğriyi çevreler. 3. Kıyı Çizgisi: İzohipslerde kıyı çizgisi 0 metreden geçer. 4. Kesişmeme: İzohipsler birbirini kesmez. 5. Akarsu Eğrileri: Akarsuların her iki tarafındaki izohips eğrilerinin yükseltisi eşittir. 6. Eğim ve Sıkılaşma: İzohipslerin sıklaştığı yerlerde eğim fazla, seyrekleştiği yerlerde ise azdır. 7. Zirve Gösterimi: İzohipslerin nokta halini aldığı yerler dağların doruk noktasıdır. 8. Ok İşaretleri: İzohipslerde içe doğru gösterilen oklar kraterleri gösterir.

Topografya dersinde işlenen konular genellikle şunlardır: 1. Temel Kavramlar ve İlkeler: Yeryüzü şekilleri, yükseklik, eğim ve yön gibi temel konular. 2. Ölçme Yöntemleri: Arazi ölçümleri için kullanılan aletler (nivolar, teodolitler, total station vb.) ve ölçüm teknikleri. 3. Harita Okuma ve Çizme: Mevcut haritaların yorumlanması ve topografik haritaların oluşturulması. 4. Jeodezik ve GPS Teknikleri: Uydu tabanlı ölçüm teknikleri ve modern haritalama yöntemleri. 5. Uygulamalı Arazi Çalışmaları: Sahada ölçüm yaparak ve verileri analiz ederek pratik deneyim kazanma. Bu ders, mühendislik, şehir planlama, haritacılık ve coğrafya gibi alanlarda çalışanlar için büyük önem taşır.

16. yüzyılda dünya haritaları, keşiflerin ve ticaretin artmasıyla birlikte daha detaylı ve doğru hale geldi. Bazı önemli 16. yüzyıl dünya haritaları: - Pîrî Reis Haritası: 1513'te tamamlanan bu harita, Avrupa ve Kuzey Afrika'nın batı kıyılarını ve Brezilya'yı gösteriyordu. - Cantino Haritası: 1502'de çizilen bu harita, Portekiz'in Güney Amerika'da ele geçirdiği bölgelerin kıyılarını gösteren bilinen en eski haritalardan biriydi. - Waldseemüller Haritası: 1507'de basılan bu harita, Amerika'yı Asya'dan ayrı bir kıta olarak gösteren ve ona "Amerika" adını veren ilk haritaydı.

Kuş bakışı ve kroki arasındaki farklar şunlardır: 1. Kuş Bakışı: Yüksek bir yerden geniş bir alanı görmek anlamına gelir. 2. Kroki: Bir yerin kuş bakışı görünümünü basit, ölçüsüz ve şematik olarak kağıt üzerine çizen bir harita türüdür.