GörüntülemeTeknolojileri

3 Tesla MR, yüksek manyetik alan gücü sayesinde vücut iç yapılarının daha detaylı ve net görüntülenmesini sağlayan gelişmiş bir manyetik rezonans görüntüleme teknolojisidir. İşe yaradığı durumlar: - Nöroloji: Beyin tümörleri, multipl skleroz, inme gibi hastalıkların tanısı ve takibi. - Kardiyoloji: Kalp kası ve kapakçık hastalıkları, damar tıkanıklıkları ve anevrizmaların değerlendirilmesi. - Ortopedi: Eklem ve kas dokularının değerlendirilmesi, spor yaralanmaları. - Onkoloji: Kanser tanısı, evrelemesi ve tedavi yanıtlarının değerlendirilmesi. - Abdominal görüntüleme: Karaciğer, pankreas, böbrek gibi organların ayrıntılı incelemesi. Ayrıca, ameliyat sırasında da kullanılarak tümörün ne derecede temizlendiğini gösteren bir görüntüleme sistemi olarak da kullanılır.

Biyomedikal mühendislikte kullanılan bazı cihazlar şunlardır: 1. Görüntüleme Cihazları: Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR), Bilgisayarlı Tomografi (BT), Röntgen ve Ultrason cihazları, iç organların ve dokuların detaylı görüntülerini sağlar. 2. Diyaliz Makineleri: Böbrek yetmezliği yaşayan hastalar için hayati öneme sahiptir. 3. Yapay Organlar ve Protezler: Yapay kalp pilleri, yapay eklemler ve protezler, organ kaybı yaşayan hastaların fonksiyonlarını yerine getirir. 4. Giyilebilir Sağlık Teknolojileri: Akıllı saatler, fitness takip cihazları ve kan şekeri izleme sistemleri, kullanıcıların sağlık durumlarını sürekli olarak izler. 5. Laboratuvar Cihazları: Mikroskoplar, PCR makineleri ve biyosensörler, hastalıkların daha doğru teşhis edilmesine ve araştırma çalışmalarının hızlanmasına olanak tanır.

Bilgisayarlı Tomografide (BT) X-ışınları, vücudun kesitsel görüntülerini oluşturmak için kullanılır. X-ışınlarının kullanımı, BT'nin hızlı ve net görüntüler sunmasına olanak tanır, bu da özellikle acil durumlarda hayati önem taşır.

PACS (Picture Archiving and Communication System) sistemi tıbbi görüntülerin saklanması, iletilmesi ve yönetilmesi için çalışır. İşte PACS sisteminin çalışma prensibi: 1. Görüntülerin Toplanması: Röntgen, CT, MRI, ultrason gibi tıbbi görüntüleme cihazları tarafından üretilen dijital görüntüler PACS sunucu yazılımı aracılığıyla arşivlenir. 2. Depolama ve Erişim: Görüntüler, iş istasyonlarında, klinisyen bilgisayarlarında ve mobil cihazlarda hastane içinden ve dünyanın her yerinden erişilebilir hale getirilir. 3. Entegrasyon: PACS, hastane bilgi sistemleri (HIS), radyoloji bilgi sistemleri (RIS) ve elektronik sağlık kayıtları (EHR) gibi diğer sağlık yazılımlarıyla entegre çalışır. 4. Güvenlik: Veri iletişiminde VPN ve SSL teknolojileri kullanılarak güvenlik sağlanır. PACS sistemi, kağıt tabanlı arşivlerin yerini alarak maliyetleri düşürür, veri yönetimini kolaylaştırır ve hasta bakımını iyileştirir.

Susceptibility artefaktı, manyetik rezonans görüntülemede (MRI) manyetik susceptibility farklılıklarından kaynaklanan görüntü bozulmalarıdır. Bu artefaktlar, manyetik alanın homojenliğini bozan maddelerin varlığında ortaya çıkar ve şu şekillerde kendini gösterebilir: - Sinyal dropout: Metalik implantlar veya kan pıhtıları gibi güçlü manyetik maddelere bağlı olarak görüntüde siyah bölgeler oluşması. - Blooming: Hava-doku arayüzleri gibi manyetik alanı iten maddelerin neden olduğu parlak veya koyu haleler. - Geometrik distorsiyon: Görüntünün eğilmesi veya sıkışması, genellikle kafatası veya akciğerler gibi hava ve dokunun yan yana olduğu bölgelerde görülür.

İlaçlı MR'ın pahalı olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Kontrast Madde Maliyeti: İlaçlı MR çekimlerinde kullanılan kontrast maddeler, iyot içerir ve bu madde maliyetlidir. 2. İşlem Süresi ve Ekipman Kullanımı: İlaçlı MR çekimleri, daha detaylı görüntüler elde etmek için daha uzun sürer ve daha fazla ekipman kullanımı gerektirir. 3. Özel Hazırlık ve Personel: Çekim öncesi ve sonrası hastanın hazırlanması ve izlenmesi için ek personel ve tıbbi gözetim gereklidir.

Karanlık odada gizli resmin görülmesinin nedeni, film üzerindeki gizli görüntünün (latent imaj) ışık veya X-ışını etkisiyle ortaya çıkmasıdır. Bu süreç, röntgen filminin kasete yerleştirilmesi ve banyo edilmesi sırasında gerçekleşir.

Landsat 7 ve 8 uyduları arasındaki temel farklar şunlardır: - Landsat 8, daha yüksek radyometrik çözünürlüğe sahiptir; 12 bit radyometrik çözünürlük sunarken, Landsat 7'de bu değer 8 bittir. - Spektral bantların genişliği Landsat 8'de daha dardır, bu da atmosferik absorpsiyonu azaltır. - Landsat 8, iki yeni sensörle donatılmıştır: Operational Land Imager (OLI) ve Thermal Infrared Sensor (TIRS), oysa Landsat 7'de sadece Enhanced Thematic Mapper (ETM+) sensörü vardı. - Görüntü çözünürlüğü: Landsat 8'in pankromatik bandı 15 metreye, multispektral bandı 30 metreye ve termal bandı 100 metreye kadar çözünürlük sunar. - Yörünge: Landsat 8, Landsat 7'nin yörüngesine katılmış olup, onunla 8 günlük bir yörünge farkıyla çalışır.

Röntgenden sonra fotoğraf çekilmesi mümkündür, çünkü röntgen çekimi sonucunda elde edilen görüntüler filme veya dijital ortama aktarılır.

Röntgenin Faydaları: 1. Hızlı Teşhis: Hastalıkların hızlı bir şekilde teşhis edilmesini sağlar, özellikle acil durumlarda zaman kaybı olmadan doğru tanı koymayı mümkün kılar. 2. İç Organların Görüntülenmesi: İç organların ve kemiklerin görüntülenmesine yardımcı olur, bu da doktorların hastalıkları daha iyi anlamasına ve uygun tedavi yöntemlerini belirlemesine olanak tanır. 3. Minimal İnvazivlik: İnvaziv yöntemlere göre daha az risk taşır ve hastaların daha az rahatsızlık hissetmesini sağlar. 4. Geniş Kullanım Alanı: Diş hekimliğinden ortopediye kadar birçok alanda kullanılır. 5. Gelişmiş Görüntü Kalitesi: Dijital röntgen cihazları, daha yüksek çözünürlükte görüntüler elde edilmesine olanak tanır. Röntgenin Zararları: 1. Radyasyon Maruziyeti: İonlaştırıcı radyasyon yayar, bu durum uzun vadede kansere yol açabilecek bir risk taşır. 2. Yanlış Teşhis: Röntgen görüntüleri yanıltıcı olabilir ve doktorların yanlış yorumlaması durumunda hastaya gereksiz tedavi uygulanabilir. 3. Alerjik Reaksiyonlar: Bazı hastalarda, röntgen sırasında kullanılan kontrast maddelere karşı alerjik reaksiyonlar gelişebilir. 4. Psikolojik Etkiler: Röntgen çekimi sırasında hastalar, sağlık durumları hakkında endişe duyabilir ve bu durum psikolojik olarak olumsuz etkilere yol açabilir.

Kablosuz ultrason cihazları, yüksek frekanslı ses dalgaları kullanarak iç yapıların görüntülerini üretir ve çeşitli tıbbi alanlarda kullanılır. Başlıca işlevleri: 1. Bakım noktası görüntüleme: Hastanede, acil servislerde veya hastanın başucunda gerçek zamanlı teşhis ve tedavi imkanı sağlar. 2. Obstetrik ve jinekoloji: Fetal gelişimi izlemek, pelvik anatomiyi değerlendirmek ve üreme bozukluklarını teşhis etmek için kullanılır. 3. Kas-iskelet sistemi görüntüleme: Yumuşak doku yaralanmalarını değerlendirmek, eklem bütünlüğünü kontrol etmek ve enjeksiyonları yönlendirmek için ortopedi ve spor tıbbında kullanılır. 4. Teletıp ve uzaktan istişareler: Uzmanların uzaktan ultrason görüntülerini inceleyerek tanı koymalarına ve tedavi planlaması yapmalarına olanak tanır. 5. Afet ve acil durum müdahalesi: Travma hastalarını değerlendirmek, iç kanamayı tespit etmek ve hayati tehlike oluşturan durumları belirlemek için kullanılır. Kablosuz ultrason cihazları, taşınabilirlikleri ve esneklikleriyle tıbbi görüntülemeyi daha verimli hale getirir.

Beyin kanamasının MR'da anlaşılması için bilgisayarlı tomografi (BT) çekimi yapılır. Eğer tomografi normal görüntü veriyorsa, diffüzyon MR çekilerek beyin damar tıkanıklıkları araştırılır. Kesin tanı koymak için detaylı görüntüleme ve gerekli durumlarda anjiyografi, MR anjiyografi gibi ileri görüntüleme teknolojileri de kullanılabilir.

Dedektörlü röntgen cihazı, x-ışını kullanarak görüntü elde eden ve özel görüntü alıcı dedektörler içeren bir tıbbi görüntüleme cihazıdır. Bu cihazlarda, hastanın vücudundan geçen x-ışınları, dedektörler tarafından algılanır ve sayısal verilere dönüştürülür. Dedektörlü röntgen cihazları, dijital röntgen olarak da bilinir ve geleneksel röntgen cihazlarına göre daha gelişmiş bir teknolojidir.

Beyin MR'ının uzun sürmesinin birkaç nedeni vardır: 1. İnceleme Detayı: Beyin MR'ı, yüksek çözünürlüklü görüntüler elde etmek için daha uzun sürebilir. 2. Kontrast Madde Kullanımı: Eğer ilaçlı MR çekimi yapılıyorsa, kontrast maddenin verilmesi ve görüntülerin netleşmesi için ekstra zaman gerekir. 3. Hasta Hareketsizliği: Çekim sırasında hastanın tamamen hareketsiz kalması önemlidir, bu da süreyi uzatabilir. Genel olarak, beyin MR'ı 15 dakika ile 45 dakika arasında tamamlanır, ancak bazı durumlarda bu süre daha da uzayabilir.

Radyasyonun optimizasyonu, iyonlaştırıcı radyasyon içeren işlemlerde hastanın maruz kaldığı dozun, tanı veya tedavi hedefine ulaşacak en düşük düzeyde tutulması anlamına gelir. Bu süreç şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Cihazın Durumu ve Ayarları: Görüntüleme cihazı iyi durumda olmalı, ilgili inceleme için doğru düzeyde ışınlama yapabilmeli ve ulusal/uluslararası standartlara uygun olmalıdır. 2. Protokollerin İyileştirilmesi: Cihaz üzerinde spesifik incelemeler için hazır protokoller bulunmalı, çekim parametrelerinin uygun aralıklarda ayarlanmasına izin verebilmeli ve doz azaltma yöntemleri uygulanabilmelidir. 3. Teknik Parametreler: Işınlama parametreleri (mAs, kV), kolimasyon, filtrasyon ve grid kullanımı gibi özellikler doğru şekilde kullanılmalıdır. 4. Referans Değerlerin Kullanımı: Tıbbi ışınlamada tanısal referans düzeyleri (DRL) göz önünde bulundurularak teknik parametreler optimize edilmelidir. 5. Ekip Çalışması: Optimizasyon için radyolog, radyoloji teknikeri ve medikal fizikçiden oluşan bir ekip birlikte çalışmalıdır. Ayrıca, radyasyon maruziyetini azaltmak için "zaman", "mesafe" ve "zırhlama" kuralları da uygulanmalıdır.

Açık MR'da hasta, çekim için aletin içindeki hareketli yatağa yatar. Vücudun taranan kısmına bağlı olarak yatış pozisyonu değişir. Ayrıca, açık MR'da hasta ayakta pozisyonda da taranabilir.

FMRI (Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme) cihazı, beyin aktivitesini ölçmek ve görselleştirmek için kullanılır. Başlıca işlevleri: 1. Cerrahi Planlama: Beyin ameliyatı öncesi, hangi bölgelerin hedeflenmesi ve hangilerinden kaçınılması gerektiğini belirlemek için kullanılır. 2. Hastalık Teşhisi: İnme, beyin tümörleri, beyin yaralanmaları ve Alzheimer gibi hastalıkların teşhisinde yardımcı olur. 3. Araştırma: Normal beyin fonksiyonlarını ve bilişsel süreçleri anlamak için araştırmalarda kullanılır. FMRI, non-invaziv, ağrısız ve güvenli bir yöntemdir.

Radyolojide temel fizik ilkeleri şunlardır: 1. Radyasyon Fiziği: Radyasyonun doğası, türleri ve etkileşimleri üzerine çalışır. 2. Görüntüleme Teknolojileri: Farklı tıbbi görüntüleme tekniklerinin fiziksel prensiplerini inceler. 3. Doz Hesaplama: Radyasyon dozunun hesaplanması ve güvenli sınırlar içinde tutulması. 4. Klinik Uygulama: Radyoloji fizikçisinin, klinik ortamlardaki uygulamalara yönelik destek sağlaması. Radyolojide kullanılan temel görüntüleme yöntemleri ve prensipleri ise şunlardır: - Transmisyon: Enerji objeyi boydan boya geçerek görüntü alıcıya düşer. - Emisyon: Enerji vücudun içinde, görüntü alıcı ise vücudun dışındadır. - Refleksiyon: Enerji ve görüntü alıcı vücudun dışında ve aynı taraftadır.

Kemik röntgeni, X ışınları kullanılarak görüntülenir. Görüntüleme süreci şu adımlarla gerçekleşir: 1. Hasta Pozisyonlandırma: Röntgen çekimi yapılacak vücut bölgesine göre hasta pozisyonlandırılır. 2. Koruyucu Ekipman: Gerekli durumlarda kurşun yelek gibi koruyucu ekipmanlarla radyasyona karşı önlem alınır. 3. Görüntü Alma: Röntgen cihazı çalıştırılır ve kısa bir süre hastanın vücudundan X ışınları geçirilir. 4. Görüntü Oluşumu: X ışınları, çekim yapılan hastayı geçtikten sonra cihazın masasına ulaşır ve burada elektronik dedektör veya film kaseti üzerine düşer. 5. Değerlendirme: Oluşan görüntüler dijital sistemler üzerinden doktorlara iletilir ve hızlıca değerlendirilir. Kemik röntgeni, kırık, çıkık, kemik tümörleri ve osteoporoz gibi hastalıkların teşhisinde yaygın olarak kullanılır.

Kemik mineral dansitometri cihazı, kemik yoğunluğunu ölçmek için kullanılan bir tıbbi cihazdır. Bu cihaz, osteoporoz teşhisi koymak veya kemik kırıkları riskini belirlemek amacıyla X-ışınları veya ultrason dalgaları gibi görüntüleme teknolojilerini kullanır. Başlıca parçaları: - X-ışını kaynağı: Kemik yoğunluğunu ölçmek için birincil ışın kaynağıdır. - Dedektör: X-ışınlarını algılar ve kemik yoğunluğu ölçümünü yapar. - Bilgisayar: Verileri işleyen ve sonuçları hesaplayan sistemdir. - Yatak veya masa: Hasta için konforlu bir pozisyon sağlar. - Yazılım: Verilerin analiz edilmesini ve sonuçların raporlanmasını sağlar. En yaygın kullanılan türleri: DEXA, QCT, periferik Dexa ve quantitative ultrasound (QUS).