Enflasyon

İş Finansal Kiralama (ISFIN) hissesinin düşmesinin birkaç nedeni olabilir: 1. Vadeli İşlem Piyasalarında Arbitraj: Vadeli işlem piyasalarında yapılan kaldıraçlı işlemler ve arbitraj fırsatları, hisse senetlerinin aşırı değerlenmesine yol açtı ve bu durumun normale dönmesiyle düşüş yaşandı. 2. ABD Enflasyon Verisi: ABD'de açıklanan yüksek enflasyon verileri sonrası FED'in faiz artış beklentilerinin artması, küresel hisse senetlerinde satışa neden oldu ve bu durum ISFIN hissesini de etkiledi. 3. Riskten Kaçış Eğilimi: Genel olarak riskten kaçış eğiliminin artması ve borsanın alternatifsizliğinin azalması, özellikle bankacılık endeksindeki sert düzeltmelere yol açtı. 4. Temettü Dağıtmama Kararı: ISFIN, 2023 yılında temettü dağıtmama kararı aldı, bu da hisse senedinin cazibesini azalttı.

Harddisk fiyatlarının artmasının birkaç nedeni vardır: 1. Piyasa Talebi ve Arzı: Artan veri depolama ihtiyacı, harddisklere olan talebi artırmış, arzın yetersiz kalmasına yol açmıştır. 2. Teknolojik Gelişmeler: Yeni nesil harddisk teknolojileri ve SSD'lerin yaygınlaşması, üretim maliyetlerini yükseltmiştir. 3. Küresel Faktörler: Pandemi süreci, yarı iletken krizi ve tedarik zincirindeki aksaklıklar gibi küresel olaylar, harddisk üretiminde sınırlamalara neden olmuştur. 4. Enflasyon ve Maliyet Artışları: Dünyadaki genel enflasyon ortamı ve maliyetlerdeki yükseliş, piyasadaki dengeleri bozmuştur.

Yıl sonu enflasyon düzeltmesi şu adımlarla yapılır: 1. Endeksin Belirlenmesi ve Düzeltme Katsayısının Hesaplanması: Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kullanılır ve düzeltme katsayısı, raporlama tarihindeki endeksin işlem tarihindeki endekse bölünmesiyle hesaplanır. 2. Parasal ve Parasal Olmayan Kalemlerin Ayrıştırılması: Bilançoda yer alan kalemler parasal (nakit, ticari alacaklar, finansal yatırımlar) ve parasal olmayan (maddi duran varlıklar, stoklar) olarak ayrılır. 3. Parasal Olmayan Kalemlerin Değerinin Düzeltilmesi: Parasal olmayan kalemlerin değerleri, tarihi maliyetleriyle bilançoya taşınmışsa enflasyona göre düzeltilir. 4. Fiyat Değişikliklerine Bağlanmış Parasal Kalemlerin Düzeltilmesi: Endekse bağlı tahviller ve krediler gibi parasal kalemler, raporlama dönemi sonundaki değerlerine getirilmek üzere düzeltilir. 5. Parasal Pozisyon Kazanç veya Kaybının Hesaplanması: Parasal varlık ve yükümlülüklerin elde tutulmasından kaynaklanan kazanç veya kayıplar hesaplanır ve bu tutar gelir tablosunda ayrı bir kalem olarak raporlanır. 6. Düzeltilmiş Açılış Bilançosunun Hazırlanması: Önceki döneme ait karşılaştırmalı finansal tablolar hazırlanarak, açılış bilançosu cari ölçüm birimine göre düzeltilir. Bu işlemler, işletmelerin finansal tablolarının enflasyonun etkilerine göre doğru bir şekilde sunulmasını sağlar.

Valuta kurlarının farklı olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Arz ve Talep Dengesi: Bir ülkenin para birimine olan talep artarsa ve arz sınırlıysa, para biriminin değeri diğer para birimlerine kıyasla yükselir. 2. Faiz Oranları: Yüksek faiz oranları, yabancı yatırımcıları çekerek yerel para biriminin değerini artırabilir. 3. Enflasyon Oranları: Yüksek enflasyon, bir ülkenin para biriminin değerini düşürebilir çünkü alım gücünü azaltır. 4. Ekonomik Büyüme ve İstikrar: İyi bir ekonomik performans ve istikrarlı bir ekonomi, yerel para birimini destekleyebilir. 5. Siyasi İstikrar: Siyasi belirsizlik ve istikrarsızlık, yabancı yatırımcıların risk algısını artırarak yerel para biriminin değerini düşürebilir. 6. Merkez Bankası Müdahalesi: Merkez bankaları, piyasaya doğrudan müdahale ederek döviz kurlarını istikrarlı tutmayı veya yönlendirmeyi amaçlar.

Politika faizinin yüksek olması, hem olumlu hem de olumsuz etkiler yaratabilir. Olumlu etkiler: - Enflasyonun kontrolü: Yüksek faiz oranları, para arzını kısarak enflasyonu düşürmeye yardımcı olur. - Tasarrufların teşviki: Yüksek faiz oranları, tasarrufları artırarak ekonomik büyümeyi destekleyebilir. Olumsuz etkiler: - Ekonomik büyümenin yavaşlaması: Yüksek faiz oranları, kredi maliyetlerini artırarak tüketim ve yatırımları azaltabilir, bu da ekonomik büyümeyi yavaşlatır. - Döviz kurunun yükselmesi: Yüksek faiz oranları, yabancı yatırımcıları çekerek yerel para biriminin değer kazanmasına yol açabilir. - Borsa düşüşleri: Yüksek faiz oranları, borsada düşüşlere neden olabilir, çünkü yatırımcılar daha güvenli faizli yatırım araçlarına yönelirler.

Akın Tekstil'in düşmesinin başlıca nedenleri şunlardır: 1. Enflasyon ve Kur Politikası: Döviz kurlarının enflasyon oranının altında kalması, döviz cinsinden alınan siparişlerin maliyetlerinin karşılanamamasına yol açtı. 2. Personel Maliyetleri: Asgari ücrette yapılan artışlar, personel maliyetlerini artırarak zararın büyük kısmını oluşturdu. 3. Finansman Sorunları: Geçmiş dönem birikmiş zararları kapatmak için gerekli finansman kaynaklarının temin edilememesi. 4. Toplu İş Sözleşmeleri: Gelecek dönemde başlayacak toplu iş sözleşmeleri ile zararın artarak devam edeceği beklentisi.

2 yıllık TÜFE ortalamasının hesaplanması için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Temel dönem ve cari dönem TÜFE değerlerinin belirlenmesi. 2. Her dönem için enflasyon oranının hesaplanması. 3. Enflasyon farkının bulunması. 4. Kümülatif enflasyonun hesaplanması. TÜFE ve benzeri fiyat endeksleri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından aylık olarak hesaplanır ve yayınlanır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından en son açıklanan veriler 3 Ocak 2025 tarihinde aralık ayı enflasyonu olarak duyurulmuştur.

Döviz kurunun yükselmesi çeşitli faktörlere bağlıdır ve bu faktörler arasında: Enflasyon: Yüksek enflasyon, ülkenin para biriminin değer kaybetmesine ve döviz kurunun artmasına neden olabilir. Faiz oranları: Faiz oranlarının yükselmesi, döviz kurunu düşürebilir. Cari açık: Bir ülkenin ithal ettiği ürün ve hizmetlerin bedelinin, ihraç ettiklerinden fazla olması cari açık oluşturur ve bu da döviz kurunun artmasına sebep olur. Siyasi ve ekonomik olaylar: Küresel veya yerel siyasi ve ekonomik krizler, döviz kurlarını etkileyebilir. FED kararları: Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası'nın (FED) faiz kararları, döviz kurlarını doğrudan etkiler. Bu nedenle, döviz kurunun ne zaman yükseleceğini kesin olarak tahmin etmek mümkün değildir.

Enflasyon düzeltmesinde parasal olmayan hesaplar düzeltilir. Bu hesaplar arasında: Varlıklar: Stoklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar; Yükümlülükler: Finansal yükümlülükler, karşılıklar; Sermaye hesapları: Ödenmiş sermaye, geçmiş yıllar kârları ve diğer özkaynak kalemleri. Ayrıca, mali tabloların ait olduğu tarihteki fiyat endeksi kullanılarak yeniden değerleme yapılan hesaplar da enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) verileri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerini doğrudan etkilemez, ancak her iki kurumun enflasyon ölçümleri arasında farklılıklar olabilir. İTO, İstanbul genelindeki perakende fiyat hareketlerini baz alarak enflasyon verileri yayımlarken, TÜİK ülke genelindeki fiyat değişikliklerini dikkate alan bir endeks sunar.

Dolar, enflasyondan doğrudan etkilenmez çünkü fiat para birimi olarak kabul edilir ve herhangi bir maddi mal tarafından desteklenmez. Ancak, doların değeri diğer ekonomik faktörlerden dolayı enflasyonla ilişkili olabilir: - Yüksek enflasyon, doların diğer para birimleri karşısındaki değerini düşürebilir çünkü mal ve hizmetlerin maliyeti artar ve bu durum doların dış talebini azaltabilir. - ABD'nin faiz oranları, doların değerini etkileyen önemli bir faktördür; faiz oranlarının düşürülmesi, doların zayıflamasına ve enflasyonun artmasına neden olabilir.

Enflasyon ortalaması, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından, Türk Hükümeti ile birlikte, 3'er yıllık dönemler hâlinde belirlenir.

Stagflasyon, yani hem durgunluk (stagnasyon) hem de enflasyonun aynı anda olması, ekonomi üzerinde bir dizi olumsuz etki yaratır: 1. Yüksek işsizlik oranları. 2. Artan fiyatlar (enflasyon). 3. Tüketici güveninde düşüş. 4. Yatırımlarda azalma. 5. Faiz oranlarının belirsizliği. Bu durum, politika yapıcılar için büyük bir meydan okuma teşkil eder.

Borç krizinin nedenleri çeşitli ekonomik ve finansal faktörlerden kaynaklanmaktadır: 1. Kamu Harcamalarının Artışı: Pandemi döneminde sağlık sistemlerini desteklemek ve ekonomik çöküşü önlemek amacıyla yapılan yüksek kamu harcamaları, birçok ülkenin borçlanma seviyelerini tarihî zirvelere taşıdı. 2. Düşük Faiz Politikaları: Merkez bankalarının uzun süre düşük faiz politikaları izlemesi, borçlanmayı cazip hale getirdi ve ülkelerin hem kamu hem de özel sektörde borçlanma alışkanlıklarını kalıcı hale getirdi. 3. Enflasyon ve Yüksek Faiz Dönemi: Pandemi sonrası dönemde artan enflasyon, merkez bankalarını faiz oranlarını artırmaya zorladı. Bu durum, borçların çevrilebilirliğini zorlaştırdı. 4. Gelir Dağılımındaki Eşitsizlik: Gelişmekte olan ülkelerde, yeterince güçlü bir vergi tabanına sahip olmama nedeniyle kamu harcamalarını finanse etmek için dış borca daha fazla bağımlılık söz konusu. 5. Finansal Krizler: Bankacılık sektöründeki aksaklıklar ve finansal piyasadaki belirsizlikler, borç krizlerini tetikleyebilir.

Arjantin ekonomisinin çökmesinin başlıca nedenleri şunlardır: 1. Dış Borçlar: Ülkenin yüksek dış borçları ve bunları ödeyememe durumu, ekonomik istikrarı bozmuştur. 2. Para Kurulu Uygulaması: 1991 yılında uygulamaya konulan para kurulu, pesonun dolara sabitlenmesi nedeniyle aşırı değerlenmesine ve rekabet gücünün kaybolmasına yol açmıştır. 3. Enflasyon ve Devalüasyon: Yüksek enflasyon ve devalüasyon, ekonomik dengeyi sarsmış, gün içinde %20'ye varan fiyat artışları yaşanmıştır. 4. Hatalı Ekonomik Politikalar: Önceki hükümetlerin uyguladığı yanlış politikalar, kamu harcamalarının fazlalığı ve mali açıkların artması ekonomik krizi derinleştirmiştir. 5. IMF ile İlişkiler: IMF'nin desteğini kaybetmesi ve moratoryum ilanı, uluslararası sermaye piyasalarından dışlanmaya neden olmuştur.

Mehmet Şimşek'in asgari ücret hesabına ilişkin bazı değerlendirmeler bulunmaktadır: 1. Enflasyon Oranı: Şimşek, 2024 yılı enflasyon beklentisinin yaklaşık %45 olduğunu ve asgari ücretin bu oranın üzerinde (%49,1) arttığını belirtmiştir. 2. Dolar Bazında Karşılaştırma: Şimşek, asgari ücretin ABD enflasyonuna göre 2002'deki 112 doların üzerinde olduğunu ve 2025 yılı için güncel kurla 620 doların üzerinde olacağını ifade etmiştir. Bu nedenle, Mehmet Şimşek'in asgari ücret hesabının tam olarak doğru olmadığı söylenebilir.

Gıda enflasyonunu düşürmek için aşağıdaki adımlar önerilmektedir: 1. Tarım Sektörüne Destek: Çiftçilere mazot, gübre gibi temel girdilerde sübvansiyon sağlanmalı ve tarım teknolojilerine yatırım yapılarak verimlilik artırılmalıdır. 2. Yerel Üretimin Teşvik Edilmesi: Küçük ölçekli üreticilerin desteklenmesi, yerel arzı artırarak fiyat istikrarını sağlayabilir. 3. Tedarik Zinciri İyileştirmeleri: Lojistik maliyetlerini azaltmak için altyapı yatırımları artırılmalı ve üreticiden doğrudan tüketiciye satış modelleri teşvik edilmelidir. 4. Uluslararası İş Birliği: Küresel ticaret anlaşmaları, gıda ithalatındaki maliyetleri düşürmek için optimize edilmelidir. 5. İklim Değişikliğiyle Mücadele: Sürdürülebilir tarım uygulamaları yaygınlaştırılarak iklim değişikliğinin tarım ürünleri üzerindeki olumsuz etkileri azaltılmalıdır. Bu adımlar, gıda fiyatlarını kontrol altına almak ve enflasyonun etkilerini hafifletmek için kapsamlı bir strateji oluşturacaktır.

Enflasyon ve dezenflasyon farklı süreçlerdir ve oluşumları şu şekilde özetlenebilir: 1. Enflasyon: Genel olarak, fiyatların genelindeki sürekli artış olarak tanımlanır. 2. Dezenflasyon: Enflasyon oranının zaman içinde azalması anlamına gelir. Dezenflasyon süreci, genellikle şu nedenlerle gerçekleşir: - Merkez bankalarının para politikası: Faiz oranlarını artırarak veya para arzını kontrol ederek enflasyonu düşürmeye çalışmaları. - Ekonomik büyümenin yavaşlaması: Talep yetersizliği ve tüketici güveninin azalması gibi faktörler, fiyat artışlarının hızını yavaşlatır. - Arz yönlü iyileşmeler: Üretim maliyetlerinin düşmesi, enerji fiyatlarının azalması veya teknolojik ilerlemeler, mal ve hizmet arzını artırarak fiyatların düşmesine katkıda bulunur.

Merkez Bankası'nın kur tahmini yaparken kullandığı bazı yöntemler şunlardır: 1. Ekonometrik Modeller: Merkez Bankası, toplam arz-talep dengesi, maliye politikası göstergeleri, parasal göstergeler ve kredi büyüklükleri gibi birçok parametreyi dikkate alan ekonometrik modeller kullanır. 2. Piyasa Verileri: Döviz kurlarını etkileyen piyasa içi ve piyasa dışı bilgiler, yarı-etkin piyasalarda daha geçerlidir. Merkez Bankası, piyasa etkinliğini kullanarak kur tahminlerini iyileştirmeye çalışır. 3. Enflasyon Tahminleri: Merkez Bankası, geçmiş enflasyon, beklentiler, girdi fiyatları tahminleri ve çıktı açığı gibi verileri kullanarak enflasyon tahminlerini oluşturur ve bu tahminleri Enflasyon Raporunda açıklar. Ayrıca, Merkez Bankası'nın kur tahmini yaparken doğrudan bir hedefi veya taahhüdü olmadığını, döviz kurunun iktisadi temellerden belirgin şekilde sapması durumunda müdahale ettiğini belirtmek gerekir.