Endeksler

GII (Gender Inequality Index), Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi anlamına gelir ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından oluşturulmuş bir ölçüttür. Bu endeks, ülkelerdeki toplumsal cinsiyet eşitsizliğini değerlendirmek için kadınların sağlık, eğitim, ekonomik ve siyasi hayata katılım gibi temel alanlardaki durumlarını analiz eder. GII'nin diğer kullanım alanları: - Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (GGGE): Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından her yıl yayımlanan, dünya genelindeki tüm ülkelerde cinsiyet eşitsizliğini ölçen bir endekstir. - Küresel İnovasyon Endeksi (GII): Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) tarafından hazırlanan ve ülkelerin inovasyon ekosistemlerini değerlendiren bir rapordur.

BIST 100 endeksi, 13 Mart 2025 tarihinde 10.700 puan sınırını aşarak en yüksek seviyesine ulaşmıştır.

BIST 10 ve BIST 50 endeksleri arasındaki fark, endeks kapsamında yer alan hisse senedi sayısıdır. - BIST 100 endeksi, Borsa İstanbul'da işlem gören piyasa ve işlem hacmi açısından en yüksek 100 hisse senedinin performansını ölçer. - BIST 50 endeksi, BIST 100 endeksini de kapsayan ve piyasa değeri ile işlem hacmi en yüksek olan 50 şirketin hisse senedini ölçme görevine sahiptir.

MSCI (Morgan Stanley Capital International) önemlidir çünkü: 1. Yatırım Verileri ve Analitikleri: MSCI, yatırımcılara ve finans profesyonellerine piyasa performansı hakkında veri ve analitik sunar. 2. Küresel Endeksler: Dünya genelindeki hisse senetleri, tahviller ve emtialar gibi varlık sınıflarını temsil eden endeksler oluşturur. 3. Portföy Yönetimi: Yatırımcılar, MSCI endekslerini kullanarak portföylerini çeşitlendirebilir ve yatırım yapacakları varlık sınıflarını belirleyebilirler. 4. Risk Yönetimi: MSCI endeksleri, yatırımcıların risklerini yönetmelerine ve piyasa trendlerini değerlendirmelerine yardımcı olur.

BIST 100 ve BIST 1000 aynı endeksler değildir. BIST 100, Borsa İstanbul'da işlem gören en büyük 100 şirketin performansını ölçen bir borsa endeksidir. BIST 1000 endeksine dair herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) önemlidir çünkü: 1. Ekonomik Sağlık ve Büyüme: SÜE, ekonominin genel sağlığını ve büyüme hızını anlamak için kritik bir göstergedir. 2. Politika Geliştirme: Hükümetler, sanayi politikalarını belirlerken SÜE'yi dikkate alır ve endeksteki değişiklikler ekonomik istikrarı sağlamak için gerekli tedbirlerin alınmasında yönlendirici olur. 3. Yatırım Kararları: Yatırımcılar, bir ülkenin ekonomik performansını değerlendirmek ve yatırım fırsatlarını belirlemek için SÜE'yi kullanır. 4. Uluslararası Karşılaştırmalar: Farklı ülkelerin sanayi sektörlerinin performansını karşılaştırmak için de kullanılır.

Emlak endeksi, belirli bir zaman dilimindeki emlak fiyatlarının değişimini izlemek için hesaplanır. Hesaplama yöntemleri genellikle şu adımları içerir: 1. Veri Toplama: Bankaların bireysel konut kredisi değerlendirme raporları gibi kaynaklardan veri toplanır. 2. Tabakalanmış Ortanca Fiyat Yöntemi: Konutlar, inşa yılları ve özelliklerine göre tabakalara ayrılır ve her tabaka için ayrı bir endeks hesaplanır. 3. Hedonik Regresyon: Konutların kalite artışından kaynaklanan değer artışları ayrıştırılarak, fiyat endeksi oluşturulur. 4. Diğer Faktörlerin Dikkate Alınması: Son açıklanan resmi enflasyon ve ekonomik büyüme oranları gibi faktörler de hesaba katılır. Sonuç olarak, hesaplanan emlak endeksi, genellikle aylık olarak güncellenir ve 60-90 günlük bir periyot sonrasında açıklanır.

BIST 100 ve BIST 30 endeksleri arasındaki temel fark, kapsamlarındaki hisse senedi sayısıdır. - BIST 30: Borsa İstanbul'da işlem gören, hem işlem hacmi hem de piyasa değeri en yüksek 30 şirketin hisse senetlerinin performanslarını ölçer. - BIST 100: En değerli ve işlem hacmi en yüksek 100 hisse senedinden oluşur. Ayrıca, BIST 30 endeksi daha dar kapsamlı ve piyasa değeri açısından daha güçlü bir endeks olarak kabul edilirken, BIST 100 endeksi daha geniş kapsamlı olması nedeniyle piyasaların genel performansını yansıtır.

BIST-30 ve BIST-100 arasındaki temel fark, endeks kapsamındaki hisse senedi sayısıdır. - BIST-30 Endeksi, Borsa İstanbul'da işlem gören, hem işlem hacmi hem de piyasa değeri en yüksek 30 şirketin hisse senetlerinin performanslarının ölçülmesiyle oluşur. - BIST-100 Endeksi ise en değerli ve işlem hacmi en yüksek 100 hisse senedinden oluşur. Ayrıca, BIST-30 endeksi daha dar kapsamlı ve piyasa değeri açısından daha güçlü bir endeks olarak kabul edilirken, BIST-100 endeksi daha geniş kapsamlı olması nedeniyle piyasaların genel performansını yansıtır.

Sanayi Üretim Endeksi (SÜE), bir ekonomideki sanayi sektörlerinin üretim faaliyetlerinin zaman içindeki değişimini gösteren bir göstergedir. Bu endeks, aşağıdaki durumları ortaya koyar: - Ekonomik büyüme: Yüksek bir SÜE, sanayi sektöründeki üretimin arttığını ve ekonominin büyüdüğünü gösterir. - Yatırım ve ticaret kararları: İşletmelerin yatırım ve üretim kararlarını etkiler; yüksek endeks değerleri yeni yatırımları teşvik eder. - Para politikası: Merkez bankalarının ekonomik istikrarı sağlamak için uyguladığı politikaları yönlendirir. - Tüketici davranışları: Tüketici güvenini etkileyerek harcama eğilimlerini artırabilir. SÜE, Türkiye'de Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından aylık olarak yayımlanır.

EFE (Ekonomiye Fayda Endeksi), toplum nezdinde kurum ve markaların ürün performanslarının, sağladığı ekonomik ve sosyal fayda ölçümlemek için kullanılır. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise üretici seviyesindeki fiyat değişimlerini izlemek ve aşağıdaki durumlarda karar almak için kullanılır: - enflasyonun ve ekonomideki fiyat hareketlerinin izlenmesi; - hükûmetlerin ekonomik politikalarının belirlenmesi; - ücretlerin ve fiyatların ayarlanması; - üretim ve verimlilik hesapları; - yatırım kararları.

İndeksi yüksek hisse senetleri, genellikle BIST 100 gibi endekslerde ağırlığı yüksek olan hisseler olarak tanımlanır. Bu hisselerin belirlenmesi için aşağıdaki faktörler dikkate alınır: 1. İşlem Hacmi: Yüksek işlem hacmine sahip hisseler, endekste daha fazla ağırlık taşır. 2. Piyasa Değeri: Hissenin piyasa değeri, endeksteki yerini belirler. 3. Sektör Performansı: Hissenin faaliyet gösterdiği sektörün genel durumu ve trendleri, endeksteki ağırlığını etkiler. Ayrıca, teknik analiz yöntemleri de kullanılarak hissenin fiyat hareketleri ve trendler incelenebilir.

Bileşik endeks türleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Borsa Endeksleri: Bir grup hisse senedinin performansını takip eder, örneğin S&P 500 veya Dow Jones Sanayi Ortalaması. 2. Ekonomik Endeksler: GSYİH büyüme oranları veya işsizlik oranları gibi ekonomik göstergeleri toplayarak genel ekonomik sağlığı anlar. 3. Bileşik Öncü Göstergeler: Çeşitli öncü göstergeleri birleştirerek gelecekteki ekonomik faaliyetleri tahmin etmek için tasarlanmıştır. 4. Sürdürülebilirlik Endeksleri: Çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) faktörlerini içeren, sürdürülebilir yatırım uygulamalarını yansıtan endeksler. 5. Özelleştirilmiş Endeksler: Belirli yatırım stratejilerine veya risk profillerine göre uyarlanmış endeksler. Ayrıca, uluslararası borsa endeksleri arasında FTSE 100, Nikkei 225 ve Russell 2000 gibi endeksler de bulunmaktadır.

Korku ve Açgözlülük Endeksi'nde açgözlülük sinyali, endeksin 100'e yaklaşması durumunda verilir.

CFI (Certified Financial Analyst) ve CFI-S (Containerized Freight Index) farklı alanlardır ve aralarında doğrudan bir ilişki yoktur. CFI (Certified Financial Analyst), CFA Enstitüsü tarafından sunulan ve finans profesyonellerine yatırım yönetimi becerileri kazandıran bir sertifikadır. CFI-S (Containerized Freight Index) ise, ana ticaret rotaları üzerinden taşınan konteyner yüklerinin fiyatlarını izleyen bir endekstir.

BIST 100 ve BIST 30 endeksleri arasındaki fark, kapsadıkları şirket sayısı ve seçim kriterlerindeki derinliktir. - BIST 100: Borsa İstanbul'da işlem gören piyasa ve işlem hacmi açısından en yüksek 100 hisse senedinin performansını ölçer. - BIST 30: BIST 100 endeksindeki en büyük 30 şirketten oluşur ve bu şirketler piyasa değeri ve işlem hacmi açısından en likit olanlardır. Dolayısıyla, BIST 30 daha dar ama derin bir piyasa görünümü sunarken, BIST 100 daha yaygın ve dengeli bir piyasa temsili sağlar.

TradingView'de otomotiv sektörü endeksi olarak "SET Automotive Sector Index" (AUTO) kullanılmaktadır.

Henley Endeksi, ülkelerin vatandaşlarına sağladığı seyahat özgürlüğünü ölçmek için Henley & Partners tarafından hesaplanır. Endeks, aşağıdaki adımlarla oluşturulur: 1. Veri Toplama: Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ile işbirliği yapılarak, küresel veritabanlarından resmi veriler toplanır. 2. Pasaport Kontrolü: 199 farklı pasaport, IATA'nın seyahat kısıtlama bilgilerinin bulunduğu 227 olası seyahat noktası ile kontrol edilir. 3. Puanlama: Her pasaport için puan, belirli koşullara göre atanır. 4. Toplam Puan: Tüm destinasyonlar için alınan puanlar toplanarak, her pasaportun toplam puanı hesaplanır. Endeks, yıl boyunca vize politikalarındaki değişikliklere göre güncellenir.

Diğer endekslerde taranan dergiler, bilimsel yayınların sınıflandırılması ve erişilebilirliğinin sağlanması amacıyla çeşitli veri tabanlarında indekslenen dergileri ifade eder. Bu endeksler arasında en bilinenleri şunlardır: SCI (Science Citation Index): Fen bilimleri dergilerinin tarandığı endeks. SSCI (Social Sciences Citation Index): Sosyal bilimler dergilerinin tarandığı endeks. AHCI (Arts and Humanities Citation Index): Sanat ve insan bilimleri dergilerinin tarandığı endeks. Ayrıca, Web of Science gibi uluslararası kabul gören diğer endeksler de bulunmaktadır.

BİST 100 ve teknoloji endeksi aynı değildir. BİST 100 endeksi, Borsa İstanbul'da işlem gören en büyük ve likit 100 hisse senedinden oluşan temel bir göstergedir. Teknoloji endeksi (XUTEK) ise, teknoloji sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin hisse fiyatlarını temel alan ve bu sektördeki gelişmeleri yansıtan bir endekstir.