Emperyalizm

Sömürge çeşitlerinden bazıları şunlardır: Tam sömürge. Yarı sömürge (mandaterlik). Özerk devletler. Sömürge çeşitleri hakkında farklı sınıflandırmalar da bulunmaktadır. Sömürge çeşitleri hakkında daha fazla bilgi için şu kaynaklar kullanılabilir: tr.wikipedia.org; milligazete.com.tr; ansiklopedi.tubitak.gov.tr.

19. yüzyılda emperyalizm, özellikle Avrupa ülkelerinde görülmüştür. Bu ülkeler arasında İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, İspanya ve Portekiz bulunmaktadır. Bu dönemde emperyalizm, Afrika ve Asya'nın sömürgeleştirilmesi ve bu bölgelerin ekonomik, siyasi ve askeri olarak kontrol altına alınması şeklinde kendini göstermiştir. Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya gibi yeni sanayileşen ülkeler de emperyalist politikalar izlemeye başlamıştır.

Buket Uzuner'in "Uzun Beyaz Bulut Gelibolu" adlı romanı, Çanakkale Savaşları'nda şehit olan dedesinin mezarını aramak için Gelibolu'ya gelen Yeni Zelandalı bir kadın ile bastonuyla dolaşan Türk ninenin 85 yıllık sırrını anlatır. Romanda ele alınan başlıca konular şunlardır: Milliyetçilik ve emperyalizm: Eser, bu temalar üzerinde cesur ve farklı bir yolculuk sunar. Aynı kişinin iki düşman ülkede kahraman olması: Kitap, aynı adamın aynı savaşta iki düşman ülkede kahraman olup olamayacağını sorgular. Tarihin insancıl yönleri: Tarihin, insani ayrıntılar bilinmeden anlaşılamayacağı savunulur. Ayrıca, roman, Yeni Zelandalı yerliler olan Maorilerin ülkelerine "Uzun Beyaz Bulut" anlamına gelen "Aotearoa" adını vermelerine de gönderme yapar.

Sinan Akyüz, "Piruze/Şam’da Bir Türk Gelini" kitabında diplomat olan babasının görevi nedeniyle Suriye’ye giden ve orada aşık olup mutsuz bir evlilik yapan Piruze’nin hikayesini anlatmaktadır. Kitap, gerçek bir hikayeye dayanmaktadır. Yazar, "Piruze ve Oğulları" adlı devam kitabında ise Piruze’nin hayatına nasıl devam ettiğini ve oğullarının şu an neler yaptığını ele almıştır.

Doğan Avcıoğlu, Türkiye'yi bağımlı ve geri kalmış bir ülke olarak görmektedir. Avcıoğlu'nun Türkiye'ye ilişkin bazı görüşleri: Türkiye, kaynaklarını kötü kullandığı için değil, emperyalist sistem içinde bağımlı hale geldiği için kalkınamamaktadır. Türkiye'nin bağımsız, devletçi ve planlı bir kalkınma modeli benimsemesi gerekmektedir. Türkiye'nin gerçek bir halk egemenliğine ve ekonomik bağımsızlığa kavuşabilmesi için iki aşamalı bir devrim sürecinden geçmesi gerekir: Milli Devrim ve Demokratik Devrim. Geleneksel üretim ilişkileri ve Kurtuluş Savaşı sırasında yapılan zorunlu ittifaklar, ekonomik dönüşümün önünde engel oluşturmaktadır. İşçi ve köylülerin katılımı olmaksızın birleşik bir cephe kurulamaz ve devrim gerçekleştirilemez.

Lenin ve Kautsky arasındaki bazı farklar şunlardır: Emperyalizm Teorisi: Lenin, emperyalizmi kapitalizmin en yüksek aşaması olarak tanımlarken, Kautsky'nin tanımı daha çok tarımsal bölgelerin ilhakı üzerine odaklanır. Devrim Anlayışı: Kautsky, işçi sınıfının gelişmiş kapitalist ülkelerde iktidarı alması gerektiğini düşünürken, Lenin bu konuyu önemsememiş ve daha çok emperyalist ülkelerin kendi aralarındaki ilişkilere odaklanmıştır. Marksizm Yorumu: Lenin, Kautsky'nin Marksizmi "burjuva demokrat" açıdan yorumladığını ve Marx ile Engels'in demokrasi, sosyalizm ve devrim ilişkisini çarpıttığını iddia etmiştir. Siyasi Mücadele: Kautsky, siyaseti işçi sınıfında var olan "devrimci öz"ü örten unsurları ayıklayıcı bir müdahale olarak algılayan özgün bir reformisttir. Bu farklılıklar, Lenin ve Kautsky arasındaki teorik ve politik ayrışmaları özetlemektedir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün Antalya'yı çok sevmesinin bazı nedenleri: Doğal güzellikler: Atatürk, Antalya'nın doğal güzelliklerine hayran kalmıştır. Tarihi zenginlikler: Aspendos Antik Tiyatrosu gibi tarihi yerleri ziyaret etmiş ve bu yerlerin korunmasına önem vermiştir. İklim ve sağlık turizmi: Deniz iklimi ve sağlık turizminin, modern Türkiye'nin gelişimi için önemli olduğuna inanmıştır. Emperyalist tehditlere karşı mesaj: Faşist İtalya'nın Akdeniz'de güçlenmeye çalıştığı bir dönemde, Antalya'dan dünyaya "Bu topraklar bizimdir, sonsuza kadar bizim kalacaktır" mesajını vermek istemiştir.

Mao'ya göre temel çelişki, emperyalizm ile Çin ulusu arasındaki çelişki olarak belirlenmiştir.

Che Guevara'nın 1964 yılında Birleşmiş Milletler'de yaptığı konuşma, Küba heyeti adına tarihi bir nitelik taşımaktadır. Konuşmanın öne çıkan bazı noktaları şunlardır: Emperyalizme Karşı Duruş: Guevara, emperyalizme karşı halkların özgürlük arayışını temel almış ve ABD emperyalizmini eleştirmiştir. Barışçıl Birlikte Yaşam: Farklı sistemlere sahip ülkelerin barışçıl biçimde yaşamalarının sağlanması gerektiğini savunmuştur. Uluslararası Sorunlar: Kamboçya, Laos, Vietnam, Gine, Angola, Mozambik, Porto Riko, Guyana, Guadalup ve Martinik'teki durumlara dikkat çekmiş ve bu bölgelerdeki sorunları dile getirmiştir. Kıbrıs Sorunu: Türkiye'nin Kıbrıs'taki tutumunu eleştirerek, Kıbrıs'ta barış içinde bir arada yaşama ilkesinin tehdit altında olduğunu belirtmiştir. Silahsızlanma: Genel ve tam silahsızlanmayı desteklediklerini ve termonükleer silahların imha edilmesi için bir konferans düzenlenmesini savunduklarını ifade etmiştir. Konuşma, "Ya özgür vatan ya ölüm" sözleriyle sona ermiştir.

Sömürge ile ilgili makaleler, sömürgeciliğin tarihi, nedenleri, etkileri ve sömürge halklarının bağımsızlık mücadeleleri gibi konuları ele alır. İşte bazı örnekler: 1. "Batı Aydınlanmasının Bir Ürünü: Sömürgecilik Nedir?". 2. "Sömürgecilik ve Emperyalizm". 3. "İngiltere'nin Sömürgeleri ve Tarihsel Etkileri". 4. "Dekolonizasyon: Dünyada Sömürgelerin Bağımsızlaşma Süreci".

Atatürk'ün ilk katıldığı savaş olan Trablusgarp Savaşı'nın önemli olmasının bazı nedenleri: Komutanlık ve teşkilat kurma yeteneği: Bu savaş, Mustafa Kemal'in komutanlık ve teşkilat kurmadaki üstün yeteneğini gösterdiği ilk yer olmuştur. Terfi: Savaş alanındaki başarıları sayesinde binbaşılığa terfi etmiştir. Savaş taktikleri: Gayri nizami harp taktiklerini öğrenmiş ve bu konudaki pratiğini artırmıştır. Parti içindeki durumu: Savaş alanındaki başarıları, onun parti içindeki durumunu güçlendirmiştir. Deneyim: Yokluklar içinde savaşı sürdürme, inisiyatifle hareket etme ve ruhsal yönleri ile askeri idare etme gibi savaşın incelikleriyle ilgili önemli deneyimler kazanmıştır.