Emperyalizm

Sömürge çeşitleri genel olarak beş ana kategoriye ayrılır: 1. Tam Sömürge: Büyük devletlerin doğrudan bir bölgeyi işgal ederek kaynaklarını sömürmesidir. 2. Yarı Sömürge (Mandaterlik): Emperyalist devletlerin eski sömürgelerini daha az masraflı bir şekilde yönetmeleridir. 3. Özerk Devletler: Sömürgeciliğin başka bir boyutu olup, bu yönetim şekli bazı kişiler tarafından sömürge olarak kabul edilmez. 4. Yerleşimci Sömürgecilik: Kendi ülkelerinden büyük insan gruplarının başka bir ülkeye göç ederek kalıcı ve kendi kendini destekleyen yerleşimler kurmasıdır. 5. İç Sömürgecilik: Sömüren ülkenin hemen yanı başında bulunan halkların sömürülmesidir.

19. yüzyılda emperyalizm, özellikle Avrupa ülkelerinde görülmüştür. Bu ülkeler arasında İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, İspanya ve Portekiz bulunmaktadır. Bu dönemde emperyalizm, Afrika ve Asya'nın sömürgeleştirilmesi ve bu bölgelerin ekonomik, siyasi ve askeri olarak kontrol altına alınması şeklinde kendini göstermiştir. Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya gibi yeni sanayileşen ülkeler de emperyalist politikalar izlemeye başlamıştır.

Buket Uzuner'in "Uzun Beyaz Bulut Gelibolu" romanı, Çanakkale Savaşı'nı ve onun etkilerini ele alarak şu konuları işlemektedir: 1. Savaşın İnsanlığa Tehdidi: Eser, savaşın öfkesinin, kininin ve nefretin peşinde değil, insanlığın nasıl ve neden tehdit altında olduğunu sorgulamaktadır. 2. Emperyalizm ve Sömürgecilik: İnsanların kutsal değerleri üzerinde oluşturulan algının, emperyalizm, sömürgecilik, modernizm ve tüketim gibi kavramların altında yattığını ortaya koymaktadır. 3. Tarih Bilinci ve Kimlik Arayışı: Çanakkale Savaşı'na katılan kahramanların ve onların soyundan gelen insanların tarih bilincini ve bireysel ile toplumsal kimlik arayışlarını ele almaktadır. 4. Yerel ve Evrensel: Yerel bir olay örgüsü içinde bile insani özü yakalayarak tüm insanlığa mesaj vermeyi amaçlamaktadır.

Sinan Akyüz'ün "Piruze" romanı, genç yaşta Şam'da gelin olan Piruze'nin gerçek yaşam öyküsünü anlatmaktadır. Romanda işlenen ana temalar şunlardır: - Aşk ve mutsuzluk: Piruze'nin Arap bir gençle yaptığı evliliğin getirdiği acılar ve hayal kırıklıkları. - Kin ve nefret söylemi: Kitapta, devrim ve komünizme, ayrıca Araplar ve Nusayrilere yönelik kin ve nefret dolu ifadeler yer almaktadır. - Emperyalizm ve politika: İngiltere ve Londra'ya hayranlık, ABD ve İngiltere'nin Suriye politikasına dair mesajlar. Genel olarak, roman, bir kadının yaşadığı zorlu hayatı ve bu hayatın bıraktığı izleri okuyucuya aktarmaktadır.

Doğan Avcıoğlu, Türkiye'yi dört ana başlık altında ekonomi-politik açıdan değerlendirmektedir: 1. Osmanlı'nın Tahlili: Avcıoğlu, ekonomik ve sosyal elverişliliğe rağmen kapitalizmin Anadolu'da neden gelişemediğini inceler. 2. Emperyalizmin Etkisi: Türkiye'nin emperyalizmin boyunduruğuna girişini ve bu durumun reform, devrim girişimleri ile Kurtuluş Savaşı üzerindeki etkilerini ele alır. 3. Devletçilik Uygulamaları: Devletçilik politikalarını ve işbirlikçi kapitalizmi analiz eder. 4. İrtica: İrticai faaliyetleri ve Türkiye'nin 450 yıllık serüvenini anlatır. Avcıoğlu'nun görüşüne göre, Türkiye'nin kalkınabilmesi için mevcut düzenin değiştirilmesi gerekmektedir.

Lenin ve Kautsky arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Diktatörlük Anlayışı: Lenin, proletarya diktatörlüğünü sosyalist devrimin bir gerekliliği olarak görürken, Kautsky bu kavramı reddederek burjuva demokrasisinin sosyalizmle uyumlu olduğunu savundu. 2. Demokrasi ve Sınıf Mücadelesi: Lenin, demokrasiyi sınıf mücadelesi bağlamında ele alarak "proleter demokrasisi" kavramını öne sürerken, Kautsky "saf demokrasi" gibi genel bir terimi kullandı ve sınıfsal içeriği göz ardı etti. 3. Emperyalizm Kuramı: Lenin, emperyalizmi kapitalizmin en yüksek aşaması olarak görüp, savaşın kaçınılmazlığını savunurken, Kautsky emperyalizmin siyasi meselelerini ekonomik özünden ayırarak, daha barışçıl bir çözüm önerdi. 4. Devrim Yöntemi: Lenin, Rusya'nın özel koşullarını dikkate alarak, devrimin hemen ardından karşı-devrimci güçleri bastırmak için sert önlemler alınmasını savunurken, Kautsky bu tür yöntemlerin sosyalizme geçiş sürecini bozacağını düşündü.

Mustafa Kemal Atatürk'ün Antalya'yı çok sevmesinin bazı nedenleri: Doğal güzellikler: Atatürk, Antalya'nın doğal güzelliklerine hayran kalmıştır. Tarihi zenginlikler: Aspendos Antik Tiyatrosu gibi tarihi yerleri ziyaret etmiş ve bu yerlerin korunmasına önem vermiştir. İklim ve sağlık turizmi: Deniz iklimi ve sağlık turizminin, modern Türkiye'nin gelişimi için önemli olduğuna inanmıştır. Emperyalist tehditlere karşı mesaj: Faşist İtalya'nın Akdeniz'de güçlenmeye çalıştığı bir dönemde, Antalya'dan dünyaya "Bu topraklar bizimdir, sonsuza kadar bizim kalacaktır" mesajını vermek istemiştir.

Mao'ya göre temel çelişki, emperyalizm ile Çin ulusu arasındaki çelişki olarak belirlenmiştir.

Che Guevara'nın 1964 yılında Birleşmiş Milletler'de yaptığı konuşma, Küba heyeti adına tarihi bir nitelik taşımaktadır. Konuşmanın öne çıkan bazı noktaları şunlardır: Emperyalizme Karşı Duruş: Guevara, emperyalizme karşı halkların özgürlük arayışını temel almış ve ABD emperyalizmini eleştirmiştir. Barışçıl Birlikte Yaşam: Farklı sistemlere sahip ülkelerin barışçıl biçimde yaşamalarının sağlanması gerektiğini savunmuştur. Uluslararası Sorunlar: Kamboçya, Laos, Vietnam, Gine, Angola, Mozambik, Porto Riko, Guyana, Guadalup ve Martinik'teki durumlara dikkat çekmiş ve bu bölgelerdeki sorunları dile getirmiştir. Kıbrıs Sorunu: Türkiye'nin Kıbrıs'taki tutumunu eleştirerek, Kıbrıs'ta barış içinde bir arada yaşama ilkesinin tehdit altında olduğunu belirtmiştir. Silahsızlanma: Genel ve tam silahsızlanmayı desteklediklerini ve termonükleer silahların imha edilmesi için bir konferans düzenlenmesini savunduklarını ifade etmiştir. Konuşma, "Ya özgür vatan ya ölüm" sözleriyle sona ermiştir.

Sömürge ile ilgili makaleler, sömürgeciliğin tarihi, nedenleri, etkileri ve sömürge halklarının bağımsızlık mücadeleleri gibi konuları ele alır. İşte bazı örnekler: 1. "Batı Aydınlanmasının Bir Ürünü: Sömürgecilik Nedir?". 2. "Sömürgecilik ve Emperyalizm". 3. "İngiltere'nin Sömürgeleri ve Tarihsel Etkileri". 4. "Dekolonizasyon: Dünyada Sömürgelerin Bağımsızlaşma Süreci".

Atatürk'ün ilk katıldığı savaş olan Trablusgarp Savaşı'nın önemli olmasının bazı nedenleri: Komutanlık ve teşkilat kurma yeteneği: Bu savaş, Mustafa Kemal'in komutanlık ve teşkilat kurmadaki üstün yeteneğini gösterdiği ilk yer olmuştur. Terfi: Savaş alanındaki başarıları sayesinde binbaşılığa terfi etmiştir. Savaş taktikleri: Gayri nizami harp taktiklerini öğrenmiş ve bu konudaki pratiğini artırmıştır. Parti içindeki durumu: Savaş alanındaki başarıları, onun parti içindeki durumunu güçlendirmiştir. Deneyim: Yokluklar içinde savaşı sürdürme, inisiyatifle hareket etme ve ruhsal yönleri ile askeri idare etme gibi savaşın incelikleriyle ilgili önemli deneyimler kazanmıştır.