Divan

Osmanlı İmparatorluğu'nda birçok çeşit divan bulunmaktaydı. İşte bazıları: Dîvân-ı Hümâyûn: Padişah veya sadrazamın başkanlığında toplanan, devlet işlerinin görüşüldüğü ana divan. Dîvân-ı Âsefî: Sadrazam başkanlığında toplanan ve "İkindi Divanı" olarak da bilinen divan. Ayak Dîvânı: Olağanüstü veya acil hallerde kurulan divan. Cuma Dîvânı: Cuma günleri resmî kıyafetlerle toplanan, şeri ve örfi davaların görüldüğü divan. Çarşamba Dîvânı: İstanbul, Galata, Eyyüb ve Üsküdar kadılarının katıldığı, şikâyetlerin görüşüldüğü divan. Galebe Dîvânı: Yabancı ülke elçilerinin kabul edildiği divan. Sefer Dîvânı: Vezir-i Azam sefere çıkarken toplanan divan. At Dîvânı: Sefer sırasında at üzerinde yapılan divan. Ulufe Dîvânı: Yeniçeri maaşlarının dağıtılmadan önce toplandığı divan.

Divan bağlamada kullanılan perdeler, genellikle 23-24 ana perde içerir, ancak ara perdelerle birlikte bu sayı artabilir. Divan bağlamada kullanılan bazı perdeler: si bemol, si, do, do diyez, re, mi bemol, mi, fa, fa diyez, sol, la bemol, la, si bemol, si, do, do diyez, re. Ayrıca, koma seslerin yerleri, yarım sesleri ikiye bölerek (iki perdenin tam ortasına bir perde ekleyerek) bulunur. Divan sazı, bağlama ailesinin en büyük ve en pes (kalın) sesli üyelerinden biridir.

Osmanlı İmparatorluğu'nda en güçlü divan üyesi, Vezir-i Azam (Sadrazam) olarak bilinir. Vezir-i Azam, padişahtan sonra devletin en yetkili kişisi olup, padişahın vekili olarak kabul edilir.

Bâkî'nin divanında toplam 619 gazel, 27 kaside, 2 terkib-i bend, 1 terci-i bend, 7 tahmis, 24 kıta, 1 tarih ve 38 müfred bulunmaktadır. Bu sayılar, Bâkî'nin divanının farklı baskılarında ve kaynaklarda değişiklik gösterebilir.

Bir şarkının ne anlattığını anlamak için şarkı sözlerini analiz etmek gerekir. Şarkı sözlerini analiz ederken şu sorular sorulabilir: Anlatı: Şarkıda bir anlatı var mı? Tekrar eden fikirler: Söz yazarının sürekli tekrarladığı fikirler var mı? Ayrıca, şarkının melodi, armoni, ritim ve prodüksiyon teknikleri gibi unsurları da dikkate alınmalıdır. Bir şarkının tam olarak ne anlattığını belirlemek için kapsamlı bir analiz yapılması önerilir.

Osmanlı Devleti'nde Divan-ı Hümayun'da en yetkili kişi Sadrazam (Vezir-i Azam) olarak bilinir. Sadrazam, padişahtan sonra devletin en üst düzey yöneticisi ve mutlak vekilidir.

Şeyh Galib, Divan'ını, dönemindeki "Es'ad" mahlaslı diğer şairlerle karıştırılmaması için yazmıştır. 1195/1781 yılında, henüz yirmi dört yaşında iken, "Es'ad" ve "Galib" mahlasları ile yazdığı şiirlerini bir araya getirmek suretiyle Divan'ını tertip etmiştir. Ayrıca, Divan'ın yazılma sebeplerinden biri de, Şeyh Galib'in düşünce hayatının gelişiminde Mevlana'nın Mesnevi eserinin büyük etkisinin olmasıdır. Şeyh Galib'in Divan'ı, münekkitlerin çoğu tarafından ekseriya ikinci sınıf bir eser olarak nitelendirilmiştir, çünkü çok parlak ve olağanüstü mesnevisi Hüsn ü Aşk, onlara göre, yazdığı diğer her şeyi gölgede bırakmıştır.

Nemrut Mustafa Paşa Divanı, Osmanlı Devleti'nin mütareke yıllarında, Damat Ferit Paşa Hükümeti tarafından kurulan Divan-ı Harb-i Örfi adlı askeri mahkemenin halk arasındaki adıdır. Bu mahkeme, özellikle İttihat ve Terakki üyelerine yönelik olarak, "Ermeni Tehciri" gibi konuları bahane ederek çok sayıda idam kararı vermiştir. Mahkemenin başkanı Mustafa Nazım Paşa'nın "Nemrut Mustafa Paşa" olarak anılması, halk arasında bu mahkemeye "Nemrut Mustafa Paşa Divanı" denilmesine yol açmıştır.

Evet, Kansu Gavri'nin Türkçe divanı vardır. Kansu Gavri'nin Türkçe Divanı, Orhan Yavuz tarafından hazırlanmış ve 2002 yılında Selçuk Üniversitesi Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Divan, 18 kaside, 2 kıt’a, 1 mesnevi, 4 tuyuğ, 1 müstezat, 42 gazel ve 2 nazm içermektedir.

Ahmed-i Dâ'î'nin bazı eserleri: Manzum eserler: Türkçe Dîvân. Farsça Dîvân. Çeng-nâme. Vasıyyet-i Nûşirevân-ı Âdil be-Pusereş Hürmüz-i Tâcdâr. Ukûdü’l-Cevâhir. Câmasb-nâme. Mensur eserler: Tercüme-i Tefsîr-i Ebü’l-Leys Semerkandî. Miftâhü’l-Cennet. Tercüme-i Kitâbü’t-Ta’bîr-nâme. Tercüme-i Tezkiretü’l-Evliyâ. Tercüme-i Eşkâl-i Nâsır-ı Tûsî (Tercüme-i Sî Fasl fi’t-Takvîm). Tercüme-i Tıbb-ı Nebevî. Teressül. Müfredât.

Divan-ı İstifa ve Divan-ı Arz arasındaki temel farklar şunlardır: Görev Alanı: Divan-ı İstifa: Devletin mali işlerine bakar, gelir-gider dengesini korur, vergileri toplar ve mali kayıtları tutar. Divan-ı Arz: Askerlik işlerine bakar, ordunun maaş ve levazımatını temin eder. Başkan ve Yetkililer: Divan-ı İstifa: Başkanı "Müstevfi" veya "İstifa Emini"dir. Divan-ı Arz: Başkanı "Emir-i Arz"dır. İlişkiler: Divan-ı İstifa, Divan-ı Arz'dan askeri finansman hakkında bilgi ve kaynak talebinde bulunur. Divan-ı Arz, mali konularda Divan-ı İstifa'ya bağlıdır.

Şah İsmail Hatayi'nin en önemli eseri, Divan-ı Hatayi olarak da bilinen Divan'ıdır. Divan dışında, Şah İsmail'in iki önemli eseri daha vardır: 1. Dehname (On Mektup): Mesnevi türünde yazılmış bir aşk eseridir. 2. Nasihatname: Dini ve sosyal konuları içeren öğüt nitelikli bir mesnevidir.

İbrahim Gülşenî Divanı, ağırlıklı olarak tasavvuf konularını ele alır. Divan'da işlenen bazı temalar: Aşk: Sevgiliye âşık olmak, ondan ayrılmak ve ona kavuşmak, aşkıyla dertlenmek, derdine derman bulamamak gibi duygular. Zıtlıklar: Varlık-yokluk, ak-kara, gece-gündüz, hak-bâtıl gibi zıtlıkların ortadan kalkması ve ikilikten kurtulup birliğe ulaşılması. Tasavvufî öğretiler: "Ölmeden önce ölünüz" hadisi gibi örneklerle nefsini öldürmenin, ölmeden önce ölerek ebedi hayat bulmanın önemi. Gülşenî, şiirlerini tasavvufî öğretilerini açıklamak ve yaşadığı halleri dile getirmek için bir araç olarak kullanmıştır.

Osmanlı Devleti'nde Ayak Divanı, olağanüstü haller ve acil durumlarda, padişahın da katılımıyla kurulan bir toplantıdır. Bazı Ayak Divanı'nın kurulduğu tarihler: 1602. 1631. 1656. 1658. Osmanlı'daki son Ayak Divanı, 1658 yılında kurulmuştur.

Evet, Esad Erbili'nin "Divan-ı Esad" adlı bir divanı vardır. Erkam Yayınları tarafından basılan bu eserde, Esad Erbili'nin Farsça şiirleri Prof. Ali Nihad Tarlan tarafından tercüme edilmiş, Osmanlıca şiirleri ise Cemal Bayak tarafından sadeleştirilmiştir.

Orhan Bey döneminde kurulan ilk teşkilat, Divan-ı Hümayun yani ilk divan teşkilatıdır. Ayrıca, Yaya ve Müsellem Ordusu (ilk düzenli Osmanlı ordusu), vezirlik makamı, sancak teşkilatı ve tımar sistemi de bu dönemde kurulmuştur.

Aşık Gevherî'nin 945 şiiri, 1998 yılında Prof. Dr. Şükrü Elçin tarafından yayımlanan Gevherî Divanı adlı eserde bir araya getirilmiştir. Ayrıca, çeşitli cönk ve mecmualarda da şiirleri bulunmaktadır.

Çağatay Türkçesi ile yazılan ilk eser hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre Çağatay Türkçesi ile yazılan ilk eser, 1429 yılında tamamlanan ve Baysungur Mirza’ya ithaf edilen Dehnâme adlı mesnevidir. Diğer bir görüşe göre ise Çağatay Türkçesi ile yazılan ilk eser, Lutfî tarafından kaleme alınan Lutfî Divanı’dır. Çağatay Türkçesi ile yazılan ilk eser hakkında kesin bir yargıya varmak için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.

Çengel Han'da bulunan divan, Divan Brasserie'dir.

Şairin bütün şiirlerinin toplandığı esere "divan" denir. Divan, aynı zamanda edebiyatta bir şairin klasik edebiyat çerçevesine uygun olarak yazdığı şiirlerin belirli bir düzen içinde derlendiği dergi-kitaplara verilen addır. Ayrıca, küçük hacimli ve eksik divanlara "divançe" denir.