DikeyTarım

Dikey tarımda çok çeşitli ürünler yetiştirilebilir, bunlar arasında: Yeşil yapraklı sebzeler: marul, ıspanak, lahana; Yeşillikler: fesleğen, kişniş, maydanoz; Mikro yeşillikler; Meyveler: çilek, domates, biber, patlıcan, salatalık, kabak; Diğer bitkiler: nane, fasulye. Ayrıca, su ürünleri yetiştiriciliği ile entegre edilerek çifte fayda sağlayan aquaponik sistemde balıklar da kullanılır.

Dikey tarım, uzun vadede karlı bir yatırım olabilir. Bu karlılığı sağlayan bazı faktörler şunlardır: Su ve enerji tasarrufu: Dikey tarım, geleneksel tarıma göre %95'e kadar daha az su kullanır ve enerji tüketimini optimize eder. İşgücü maliyetlerinin azalması: Otomasyon sistemleri sayesinde işgücü giderleri düşer. Ürün kaybının azalması: Kapalı bir ortamda yapılması, dikey tarımı hastalıklara karşı daha dayanıklı hale getirir. Pazar erişilebilirliğinin artması: Ürünleri tüketicilere daha yakın dağıtmak, ulaşım maliyetlerini en aza indirir. Ancak, dikey tarıma başlangıç yatırımı oldukça yüksektir ve ilk operasyonel maliyetler de önemlidir.

Vahaa dikey tarım sistemi, hidroponik yetiştirme yöntemi ve IoT teknolojisi kullanarak çalışır. Çalışma prensibi şu şekildedir: 1. İklimlendirilmiş modüler üniteler, bitkilerin yetiştirilmesi için gerekli olan sıcaklık, nem ve ışık gibi koşulları sağlar. 2. Mobil uygulama üzerinden yönetilen bu üniteler, bitkilerin sulama ve aydınlatma ihtiyaçlarını otomatik olarak karşılar. 3. Topraksız yetiştirme tekniği sayesinde, bitkiler besin çözeltileri ile yetiştirilir ve daha az su kullanılır. 4. Kullanıcı dostu tasarım ile herkes, bitki yetiştirme konusunda bilgi sahibi olmadan bile Vahaa Akıllı Bahçe'yi kullanabilir. 5. 365 gün tazelik sunan bu sistem, her mevsim çeşitli bitkileri yetiştirmeye olanak tanır.

Dikey tarım için çeşitli sera yapıları kullanılabilir, bunlar arasında: 1. Kemerli basit film serası: Düşük maliyetli ve hızlı kurulum imkanı sunar. 2. PC sera: Uzun vadeli dayanıklılık ve iyi ışık kontrolü sağlar, aşırı iklim koşullarına karşı koruma sağlar. 3. Nakliye konteynerleri: LED aydınlatma, dikey hidroponik sistemler ve iklim kontrolleriyle donatılabilir. 4. Yeraltı tünelleri veya terk edilmiş maden galerileri: Isıtma ve su temini açısından avantaj sağlar. Ayrıca, hidroponik, aquaponik ve aeroponik gibi topraksız tarım teknikleri de dikey tarım sistemlerinde yaygın olarak kullanılır.

Dikey tarım için kullanılan bazı makineler şunlardır: 1. Yetiştirme Rafları veya Üniteleri: Mahsulleri dikey olarak istiflemek için kullanılır. 2. Aydınlatma Sistemleri: LED yetiştirme ışıkları, yeterli doğal ışık olmadığında yapay aydınlatma sağlar. 3. İklim Kontrol Sistemleri: İdeal sıcaklık ve nemi korumak için HVAC sistemleri, nem kontrol cihazları ve CO₂ jeneratörleri kullanılır. 4. Sulama ve Besin Dağıtım Sistemleri: Hidroponik ve aeroponik gibi topraksız yetiştirme sistemlerinde hassas sulama ve besin dağıtımı için kullanılır. 5. Fide Tepsileri ve Çoğaltma Ekipmanları: Tohum çimlenmesi ve erken evre bitki büyümesi için kullanılır. Ayrıca, robotik teknolojiler de dikey tarım üretiminde kullanılarak ekim, hasat, yabani ot temizliği gibi işlerde insan gücüne ihtiyaç duyulan alanlarda verimliliği artırır.

Dikey topraksız tarım sistemi, bitkilerin toprak yerine özel besin çözeltileri veya havada asılı olarak yetiştirildiği bir tarım yöntemidir. Bu sistemin çalışma prensibi şu şekilde özetlenebilir: 1. Yetiştirme Ortamı: Bitkiler, su veya hava dolu kaplarda veya raf sistemlerinde yerleştirilir. 2. Besin Solüsyonu: Bitkilerin ihtiyaç duyduğu mineraller ve besinler, otomatik sulama sistemleri aracılığıyla düzenli olarak sağlanır. 3. Işık ve İklim Kontrolü: LED aydınlatmalar ve iklim kontrol sistemleri, bitkilerin optimum büyüme koşullarını sağlamak için kullanılır. 4. Hava Dolaşımı: Hava pompası köklere oksijen sağlayarak sağlıklı büyümeyi destekler. Bu sayede, bitkiler yıl boyunca kontrollü koşullarda yetiştirilir ve mevsim şartlarından etkilenmeden verimli bir şekilde ürün elde edilir.

İsveç'te dikey tarım, Plantagon adlı bir şirket tarafından geliştirilen Plantscapers sistemi ile yapılmaktadır. Plantscapers sistemi, binaların cephelerini kullanarak doğal aydınlatmadan yararlanan ve yılda 550 ton bitki yetiştirme kapasitesine sahip bir dikey tarım çözümüdür. Ayrıca, İsveç'in Linköping kentinde VertiCrop adlı, hareketli kentsel alanlarda gıdanın doğal olarak yetiştirilmesini sağlayan bir dikey tarım tekniği de uygulanmaktadır.

Dikey tarımda çileklerin su ihtiyacı damla sulama yöntemiyle 3-4 günde bir olarak belirlenmiştir. Çilekler düzenli ve eşit şekilde sulanmalı, toprağın her zaman nemli kalması sağlanmalıdır.

Platagon dikey tarımı, geleneksel tarıma göre daha verimli olarak değerlendirilmektedir. Bu verimlilik, aşağıdaki avantajlardan kaynaklanmaktadır: Su kullanımının azaltılması: Dikey tarımda su tüketimi, geleneksel yöntemlere göre %90'a kadar daha az olmaktadır. Pestisit kullanımının minimuma indirilmesi: Kapalı ve kontrollü ortamda tarım yapıldığı için dış tehditler (böcekler, zararlı otlar ve hastalıklar) en aza indirilmektedir. Daha yüksek verim: Bitkiler daha sağlıklı ve hızlı büyür, bu da daha fazla ürün elde edilmesini sağlar. Enerji verimliliği: Yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonu ile enerji tüketimi daha sürdürülebilir hale getirilmektedir. Ancak, dikey tarımın yüksek başlangıç maliyeti ve enerji gereksinimi gibi bazı zorlukları da bulunmaktadır.

Dikey Tarımın dezavantajları şunlardır: 1. Yüksek Kurulum Maliyetleri: Dikey tarım sistemlerinin kurulumu, LED aydınlatma, otomasyon ve hidroponik gibi ileri teknolojiler nedeniyle oldukça maliyetlidir. 2. Enerji Tüketimi: Yapay aydınlatma ve iklim kontrolü için yüksek enerji tüketimi gerektirir, bu da işletme maliyetlerini artırır. 3. Sınırlı Ürün Yelpazesi: Şu an için sadece belirli ürünler (yapraklı yeşillikler, otlar, küçük meyveler) için uygundur. 4. Teknolojik Bağımlılık: Üretim, teknik sistemlere bağlıdır ve elektrik veya su kesintileri gibi sorunlar üretimi durdurabilir. 5. Besin Değeri: Ürünler, mikroorganizma ve gübre bakımından zengin topraklarda yetişmediği için besleyicilikleri geleneksel tarıma göre daha düşüktür.

Dikey tarımda nakliye konteynerleri yaygın olarak kullanılan konteyner türlerinden biridir. Bunun yanı sıra, derin çiftlikler için yenilenmiş yeraltı tünelleri veya terk edilmiş maden kuyuları da kullanılabilir.

Dikey Tarımda Sulama Yöntemleri: 1. Damla Sulama: En yaygın yöntemlerden biridir, suyun bitkilerin köklerine doğrudan ve kontrollü bir şekilde iletilmesini sağlar. 2. Sisleme (Misting) Sistemi: Özellikle iç mekan dikey bahçelerinde kullanılır, su ince bir sis halinde havaya yayılarak bitkilerin yapraklarına su buharı şeklinde dağılır. 3. Hidroponik Sulama Sistemleri: Su ve besinler, köklerin su içinde sürekli olarak dolaşmasını sağlayan bir yöntemle verilir, toprak kullanmadan bitkilerin büyümesini sağlar. 4. Topraksız (Aeroponik) Sulama: Bitkilerin kökleri hava içinde askıda kalacak şekilde su püskürtülerek beslenir. 5. Kapalı Döngü Sulama: Suyun sürekli olarak geri dönerek kullanıldığı sürdürülebilir bir sulama çözümüdür. Bu yöntemler, suyun etkin kullanımını ve bitkilerin ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş sulama yönetimini sağlar.

Dikey tarım kuleleri, modeline göre 40, 80 veya 120 bitki alabilecek şekilde tasarlanmıştır.

Dikey tarım yönteminde en karlı olan, otomasyon sistemleri ve doğru planlama ile uygulanan yöntemlerdir. Karlılığın artırıcı faktörleri: - Su ve enerji tasarrufu: Dikey tarım, geleneksel tarıma göre %90'a kadar daha az su kullanır ve enerji maliyetlerini düşürür. - Yıl boyu üretim: Kapalı alanlarda iklim koşullarından bağımsız olarak üretim yapılabilir. - Az alan kaplaması: Küçük alanlarda daha fazla ürün yetiştirilir, bu da arazi maliyetini azaltır. - Organik üretim: Kimyasal böcek ilacı kullanılmadan, sağlıklı ve organik ürünler yetiştirilebilir. Başlangıç maliyetleri yüksek olsa da, uzun vadede bu avantajlar dikey tarımı karlı bir yatırım haline getirir.

Dikey tarımda pestisit ve herbisit gibi tarım ilaçları kullanımı azaltılmıştır. Bu tarım yönteminde, bitkilerin kapalı ortamlarda yetiştirilmesi sayesinde dış etkenlere karşı korunması ve kimyasal maddelere ihtiyaç duymadan sağlıklı ürünler elde edilmesi amaçlanır.

İstanbul Kapalı Dikey Tarım Uygulama Merkezi'nde fesleğen, kırmızı marul ve marul gibi ürünler üretilmektedir. Ayrıca, merkezde 88 farklı ürün çeşidi üzerinde denemeler de yapılmaktadır.

Dikey tarım için en iyi sistem, kullanılan tekniklere ve ihtiyaçlara göre değişiklik gösterebilir. İşte bazı popüler dikey tarım sistemleri ve avantajları: 1. Hidroponik Sistem: Topraksız tarım yöntemi olup, bitkilerin kökleri için besin değeri yüksek sıvı solüsyonlar kullanılır. 2. Aeroponik Sistem: Bitki kökleri doğrudan havada asılıdır ve su/besin spreyle verilir. 3. Akuaponik Sistem: Balık havuzları ve bitki yetiştiriciliğini birleştiren sürdürülebilir bir modeldir. Ayrıca, LED aydınlatma ve otomasyon sistemleri gibi teknolojik yenilikler de dikey tarımda verimliliği artırır.

Yerin altına tarım yapmak için dikey tarım yöntemi kullanılabilir. Diğer yeraltı tarım yöntemleri arasında şunlar da bulunmaktadır: Hidroponik tarım: Bitkilerin kökleri su içinde çözünmüş besinlerle yetiştirilir. Aeroponik tarım: Bitkilerin kökleri havada tutulur ve besin çözeltisi köklere sis formunda püskürtülür. Akuaponik tarım: Balık yetiştiriciliği ile hidroponik tarımın birleşimi olup, balıkların atıkları bitkiler için besin kaynağı olarak kullanılır. Bu yöntemler, su kaynaklarının verimli kullanılmasını ve yüksek verim elde edilmesini sağlar.

Dikey tarım, 300 metrekare alanda yapılabilir.

Dikey tarımda kullanılan gübreler, bitkilerin ihtiyaçlarına göre çeşitlilik gösterir. İşte bazı yaygın gübreler: 1. Üre: Azotlu gübrelerden biridir ve bitkilerin büyümesi için gerekli olan azot sağlar. 2. Amonyum Nitrat: Azot ve oksijen içeren güçlü bir gübredir, hızlı azot temin eder ve bitkilerin hızlı büyümesini destekler. 3. Amonyum Sülfat: Hem azot hem de kükürt içerir, toprağın pH seviyesini düşürmeye yardımcı olur. 4. DAP (Diamonyum Fosfat): Fosfor ve azot içeren, toprakta fosfor eksikliği olan bölgelerde kullanılan bir gübredir. 5. 15-15-15 Gübresi: Üç ana besin maddesi olan azot, fosfor ve potasyum içeren dengeli bir gübredir. 6. Kompost: Evsel atıklar ve organik malzemelerin ayrışmasıyla elde edilen doğal bir gübredir, toprak verimliliğini artırır. 7. Solucan Gübresi: Organik tarım uygulamalarında tercih edilen, bitkilerin sağlıklı büyümesini destekleyen bir gübredir. Gübrelerin aşırı kullanımından kaçınılmalıdır, çünkü bu durum çevre kirliliğine ve toprak sağlığının bozulmasına yol açabilir.