Deyimler

Evet, "eşeğe gücü yetmeyip semerini dövmek" bir deyimdir. Türk Dil Kurumu'na göre, bu deyim güçlü birine kızıp da ondan alamadığı hıncını çevresindekilerden çıkarmak anlamına gelir.

Kıvıran insanlara çeşitli şekillerde hitap edilebilir: Dönek. Kıvrak. Ayrıca, insanların hareketlerine dair kullanılan "kıvırmak" kelimesi, bir kişinin bir konuda net bir duruş sergilemektense durumu manipüle etmesi veya fikir değiştirmesi anlamında da kullanılır.

Enseyi karartmak, iyi ihtimalleri es geçip sadece kötü ihtimallere odaklanmak, ümitsizliğe kapılmak ve karamsarlığa düşmek anlamına gelir. Bu deyim, genellikle yaşadığı meselelerle başa çıkamayan ve mücadeleci bir ruha sahip olmayan insanlar için söylenir. Örnek cümle: "Enseyi karartma ve olumlu düşün. Gün doğmadan neler doğar."

"Zevkine ver" ifadesinin anlamı bulunamadı. Ancak, "zevkine ermek (veya varmak)" deyimi, bir şeyin tadını alabilmek, çıkarmak ve duymak; inceliklerini görebilmek anlamına gelir. Örnek cümleler: "Hem kitap okumak hem de ağabeyimle birlikte bulmaca çözmek zevkine erdim". "O sabah hepimiz, manzaranın zevkine vardık". "Bu yemeğin zevkine varmak için, sıcak sıcak yiyeceksin".

Çobansalık, farklı anlamlara gelebilir: Bahşiş: Büyük ve küçükbaş hayvanları satın aldıktan sonra evin çocuğu veya hanıma verilen sembolik bahşiş, emeğin karşılığı olarak düşünülür. Çoban dinlenme yeri: Ağıl yakınında çobanların oturması için yapılmış ev veya ağıldaki çoban odası.

Bir şeye kanaat etmek, elindekinden hoşnut olmak, fazlasını istemeden yetinmek anlamına gelir. Kanaat, aynı zamanda kişinin hırs, tamah ve hazlara düşkünlük gibi mal ve dünya tutkusunu kalpten silip atmasıyla kazanılan ahlaki bir erdemdir. Ayrıca, "kanaat getirmek" deyimi, "kanmak, aklı yatmak, inanmak" anlamlarına gelir.

20 atasözü örneği: 1. Acele işe şeytan karışır. 2. Acılı başta akıl olmaz. 3. Ak akçe kara gün içindir. 4. Ana rahminden geldik pazara, kefen aldık gidiyoruz mezara. 5. Armut dibine düşe. 6. Ayağını yorganına göre uzat. 7. Az veren candan, çok veren maldan. 8. Can çıkar huy çıkmaz. 9. Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur. 10. Damlaya damlaya göl olur. 11. El elden üstündür. 12. Emek olmadan, yemek olmaz. 13. Gülme komşuna, gelir başına. 14. Her işin başı sağlık. 15. İşleyen demir pas tutmaz. 16. Misafir misafiri sevmez, ev sahibi hiçbirini sevmez. 17. Üzüm üzüme baka baka kararır. 18. Yazın gölge hoş, kışın ambar boş. 19. Yiğit oynarken kaşık, ümüğünce şakırdar. 20. Zenginin keyfi gelene kadar fakirin canı çıkmış. 20 deyim örneği: 1. Akla karayı seçmek. 2. Avaz avaz bağırmak. 3. Bam teline basmak. 4. Bana mısın dememek. 5. Barut kesilmek. 6. Basıp gitmek. 7. Bir hoşluğu olmak. 8. Bir kalemde. 9. Bir kapıya çıkmak. 10. Bir kaşık suda boğmak. 11. Burnundan (fitil fitil) gelmek. 12. Burnundan düşen bin parça (olmak). 13. İçi içini yemek. 14. Kolu kanadı kırılmak. 15. Dişe dokunmak. 16. İçini boşaltmak. 17. Sürüncemede bırakmak/tutmak. 18. El ile gelen düğün, bayram. 19. Kaynayan kazan, kapak tutmaz [

Gözü açık olmak deyimi, TDK'ye göre "fırsattan yararlanmak, kurnazca davranmak" anlamına gelir. Ayrıca, bu deyim mecazi anlamda şu anlamlara da gelir: Uyanık ve dikkatli olmak. Kurnaz ve çıkarcı olmak (olumsuz anlamda).

Sükse yapmak, TDK'ya göre iki farklı anlama gelir: 1. Başarı kazanmak. 2. İlgi çekecek bir durum yaratmak.

İki ayağı bir pabuca girmek deyimi, bir iş yaparken zor ve sıkıntılı duruma düşmek anlamına gelir. Örnek cümleler: "Kızım acele ettirme, iki ayağım bir pabuca girmesin." "Daha yemekler hazır değil, iki ayağım bir pabuca girdi." "Telaştan iki ayağım bir pabuca girdi." "Misafir geleceğini duyunca iki ayağım bir pabuca girdi."

Yol almak deyimi, iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Çıkılan yolda ilerlemek." 2. Mesleğinde ilerlemek."

Surat asmak deyimi, küskün veya dargın olmak ya da kaşları çatmak anlamlarına gelir. Örnek cümleler: "Senin suratın asık diye babamdan ben azar işitiyorum." "Sevgilisinden ayrıldığından beri her yerde suratı asık bir şekilde geziyormuş." "Böyle asık surat hiç olmuyor, sana gülmek yakışıyor."

Makbule geçmek deyimi, Türkçede "çok beğenilmek", "hoşa gitmek" ve "işe yaramak" anlamlarına gelir. Örnek cümleler: "Verdiğiniz bu kitaplık çok makbule geçti." "El feneri, gece karanlıkta çok makbule geçti." "Teşekkür ederim önerin için, çok makbule geçti."

"Pırt zart zort" ifadesi, kendini önemli kişi olarak göstermek için yüksekten atıp tutarak çıkışmak, kaba kuvvet gösterisi anlamına gelen "zart zurt etmek" deyiminin yanlış bir kullanımı olabilir.

Deyimlerin görsellerini Aybikem Alemdar ve İsmail Anıl Güzeliş hazırlamıştır. Aybikem Alemdar, Türkçe deyimlerin görselleştirildiği "Görsel-Deyim" projesinde illüstrasyonları yapmıştır. İsmail Anıl Güzeliş ise projenin konseptini ve harflemesini üstlenmiştir. Ayrıca, "ilkokuldokumanlari.com" sitesinde yer alan resimlendirilmiş deyimlerin çizeri de Elif Özkara'dır.

Göz göze gelmemek, bir kişinin biriyle konuşurken göz temasından kaçması anlamına gelir. Ayrıca, "göz göze gelmek" deyimi, bakışların karşılaşması, bir yöne bakıldığında hâlihazırda o tarafa bakan kişiyi görmek anlamında da kullanılır.

Çekeceği olmak deyimi, başına sıkıntılı ve çok iş gelecek olmak anlamına gelir. Örnek cümleler: "Öyle anlaşılıyor ki bu çavuştan çekeceğimiz var." "Bu çocuktan çekeceğimiz varmış." "Bu laf anlamaz ustadan çekeceğin var."

Tın tın ötmek deyimi, TDK'ye göre iki farklı anlama sahiptir: 1. İçinde bir şey olmamak, boş olmak. 2. Parasız, züğürt olmak.

Evet, "oldu bittiye getirmek" bir deyimdir. Deyim, TDK'ye göre "emrivaki yapmak, geri dönülmesi güç ve imkânsız bir durum oluşturmak" anlamına gelir."

Tafsilâta girmek, "ayrıntılar üzerinde durmak" anlamına gelir. Tafsilat, tafsil kelimesinin çoğul halidir ve bir şeyi hiçbir detayını atlamadan, tüm yönleriyle irdelemek ve anlatmak demektir.