Deyimler

Bokunu çıkarmak deyimi, bir işi, bir şeyi bozmak, berbat etmek anlamına gelir. Örnek cümleler: "Sosyal medyanın ayarı yok, onun da bokunu çıkardılar." "Güzelim kıyafetimin bokunu çıkarıp gitti." "Çok güzel ilişkileri vardı, boş yere bokunu çıkardılar."

El atmak deyimi, farklı anlamlarda kullanılabilir: Birisinin işine karışmak, müdahale etmek. Bir işe girişmek, teşebbüs etmek. Sarkıntılık etmek. Yardım etmek, ilgilenmek.

"Yolda aktı" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "aktı" kelimesinin bazı anlamları şunlardır: Kişi adı. Saf, masum. Ayrıca, "su aktı" ifadesi, "su akışlarının yolunu bulur" anlamında veya bir engelle karşılaşıldığında esnek olmanın ve yeni bir yol bulmanın önemini vurgulamak için kullanılır.

Dizginlemek ve dizginini çekmek ifadeleri şu anlamlara gelir: Dizginlemek: Ata dizgin takmak veya atı yürütmek için dizginini oynatmak. Birinin aşırı davranışlarını önlemek. Dizginini çekmek: Birinin aşırı davranışlarına engel olmak. Örnek cümleler: "Bu çocuğun dizginini çekmek zorundayız." "Yaramaz öğrencilerin dizginini çekmek kolay olmadı."

Gam yememek deyimi, TDK'ye göre "tasa etmemek, kaygılanmamak, üzülmemek" anlamlarına gelir. Örnek cümle: "Seni bir kez daha gördüm ya, artık gam yemem."

Evet, "tepesi atmak" bir deyimdir. Deyim, çoğunlukla gerçek anlamından ayrı bir anlam taşıyan, en az iki sözcükten oluşan kalıplaşmış söz ya da sözcük gruplarıdır. "Tepesi atmak" deyiminin anlamı ise "çok sinirlenmek, birden öfkelenmek" olarak açıklanabilir.

Akıl yerinde kullanmak, sahip olunan aklı doğru ve faydalı işlerde kullanmak anlamına gelir. Bu ifade, aynı zamanda "akla mukayyet olmak" şeklinde de kullanılır ve aklın önemine işaret eder. Kur'an'a göre, aklı gereği gibi ve yerinde kullanmak, insanı insan yapan ve onun her türlü fiillerine anlam kazandıran bir özelliktir. Akıllı olmak her ne kadar önemli olsa da, aklını yerinde kullanamayan bir insanın değerinin olmadığı da ifade edilir.

Gözden geçirmek deyimi, aşağıdaki örneklerde olduğu gibi kullanılabilir: "Mezuniyet projemi son bir kez gözden geçirip perşembe günü teslim edeceğim." "Dosyayı gözden geçirdikten sonra sana mutlaka geri dönüş yapacaklardır." "O günkü gazeteleri gözden geçirdi." "Akşam hazırlanmış sofrayı gözden geçirmek için odasından çıktı." Gözden geçirmek deyimi, bir şeyin istenildiği gibi ya da kurallara uygun bir şekilde yapılıp yapılmadığını kontrol etmek, incelemek, muayene etmek anlamlarına gelir.

"İbret aldın mı" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "ibret almak" deyimi, kötü bir olaydan etkilenerek ders almak anlamına gelir. Örnek cümleler: "Görmesini bilseydi ibret alırdı her halde." "Arkadaşının yaşadığı sıkıntıları ibret almalısın." "Bu dünyanın fani olduğunu unutma, mezarlıklara bakıp ibret al."

Pire için yorgan yakmak, "önemsiz bir durum karşısında kızarak kendisine daha büyük zarar verecek davranışta bulunmak" anlamına gelir. Bu deyim, aynı zamanda "küçük bir zarardan kurtulmak için büyük bir kaybı göze almak" anlamında da kullanılır.

Emek sarf etmek, bir iş için çaba göstermek, gayret etmek ve mücadele etmek anlamına gelir. Ayrıca, bir durum hakkında güç, zaman veya para harcamak anlamında da kullanılabilir.

Evet, "daha fazla dayanamamak" bir deyimdir. "Canına tak etmek" deyimi, sabrın tükendiğini veya herhangi bir şeye daha fazla dayanılamayacağını ifade eder.

Yola koyulmak deyimi, gidilecek yere doğru yola çıkıp ilerlemek, yola düzülmek anlamlarına gelir. Örnek cümleler: "Memlekete dönmek için hep beraber yola koyulduk." "Geç kalmamak için hemen yola koyulmalıyız." "Çok geç kaldık, hemen yola koyulmamız gerekiyor." "Sabah yürüyüş yapmak için yola koyuldum." "Tatil bitti, yola koyulduk eve dönüyoruz."

Şart koşmak, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre "önceden bir şarta bağlamak" anlamına gelir. Örnek cümle: "Sarfiyat hususunda bir şart koşmuyorlar." - Refik Halit Karay.

Sütten ağzı yanmak deyimi, bir olaydan gerekli dersi alarak uyanık davranmak anlamına gelir. Örnek cümle: "Sütten ağzı yandığı için bu kez çok dikkatliydi." Ayrıca, "sütten ağzı yanmak" deyimi, dikkatsiz davranarak kötü duruma düşmek anlamında da kullanılır.

"Birini sarmak" deyimi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: Alay etmek: "Birini makaraya almak (sarmak)" deyimi, bir kimseyle alay etmek anlamına gelir. İlgilenmeye başlamak: Bir kişinin, bir konuyla ya da kişiyle ilgilenmeye başlaması. Çevresini çevirmek, kuşatmak: Bir şeyi veya kişiyi çepeçevre sarmak, kuşatmak. Kaplamak, örtmek: Bir şeyi üzerine başka bir şey koyarak kaplamak.

Bomba gibi patlamak deyimi, iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Öfkelenerek birdenbire ve yüksek sesle bağırıp çağırmak. 2. Bir olay birdenbire ortaya çıkarak herkesi şaşırtmak. Örnek cümle: "Babamın Üsküp'ü terk etmek ve Selanik'e gidip yerleşmek hakkında verdiği karar ailemiz arasında bir bomba gibi patladı".

"Burnunun direği kırılmak" deyimi, çok pis bir koku duyarak tedirgin olmak anlamına gelir.

Ateş Pahası deyimi, Osmanlı döneminde geçen bir olaya dayanır. Kanuni Sultan Süleyman, bir av sırasında yağmura yakalanır ve bir eve sığınmak zorunda kalır. Bu olayın ardından "ateş pahası" deyimi, değerinden çok daha pahalı olan şeyler için kullanılmaya başlanmıştır.

Birini birine benzetmek deyim değildir. Bu, bir kişinin fiziksel görünüş olarak veya davranışlar açısından başka bir insana benzemesi durumudur. Deyimler ise genellikle kalıplaşmış söz öbekleridir ve "benzetmek" ile ilgili bazı deyimler şunlardır: Adama benzetmek: Giyim kuşamıyla, davranışlarıyla insana yakışır bir biçime sokmak. Maymuna benzetmek: Gülünç ve çirkin bir duruma sokmak. Benzetmek gibi olmasın: Kötü bir sona uğramış birinden veya bir şeyden söz ederken, ona benzetilen kimse veya şey için kötü bir duygu beslenilmediğini anlatan bir söz.