Deprem

Deprem nedeniyle tazminat davası zamanaşımı, zararın meydana geldiği tarihte başlar. Türk Borçlar Kanunu'nun 72. maddesine göre, tazminat istemi, zarar ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren iki yıl, her hâlde fiilin işlendiği tarihten itibaren on yıl içinde zamanaşımına uğrar. Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre, deprem nedeniyle oluşan zararların tazminine yönelik davalarda, zamanaşımı süresi depremin gerçekleştiği tarihte başlar.

2023 yılında meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde Sabancı Holding'in 21 çalışanı hayatını kaybetti. Ayrıca, Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer'in, depremde hayatını kaybeden üç Akbank çalışanının toprağa verildiği gün Florida'da bir partiden eğlence fotoğrafı paylaşması büyük tepki çekti.

2017 yılında, Türkiye'de yeni stüdyo daire (1+0) inşası, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği ile yasaklanmıştır. Bu düzenlemenin nedenleri arasında: aile yapısına uygun olmaması; apartman sakinleri arasında huzursuzluk yaratma ihtimali; daha sağlıklı yaşam alanlarının teşvik edilmek istenmesi; metrekare standartlarının korunması yer almaktadır. Ancak, 2025 yılında yayımlanan yeni bir yönetmelik ile stüdyo daire yasağı kaldırılmış, ancak belirli kurallar getirilmiştir: Bir projede stüdyo daireler, toplam daire sayısının en fazla %20’si olabilir. Oturma odasının dar kenarı en az 2,5 metre ve toplam alanı en az 9 m² olmalı, ayrıca yatak nişi bulunmalıdır.

Evet, 1999 yılında Kırgızistan'da deprem olmuştur. KTK TV'nin haberine göre, Kırgızistan'ın Balıkçı kenti yakınlarında meydana gelen deprem, Richter ölçeğine göre 5 veya 6 büyüklüğündeydi.

6 Şubat depreminde en çok bağış yapan kişi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu'dur. Kavcıoğlu, Merkez Bankası adına 30 milyar TL bağışta bulunmuştur. Diğer yüksek bağış yapanlar arasında Zirve Holding (Turkuvaz Medya Grubu) 700 milyon TL, Ziraat Bankası 20 milyar TL, Vakıfbank 12 milyar TL ve Halkbank 7 milyar TL yer almaktadır.

Depremde en çok etkilenen bölgeler, aktif fay hatlarının üzerinde veya yakınında yer alan alanlardır. Türkiye'de bu bölgeler arasında öne çıkanlar: Doğu Anadolu Fay Hattı: Hatay, Kahramanmaraş, Malatya, Elazığ. Kuzey Anadolu Fay Hattı: İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Düzce. Batı Anadolu Fay Sistemi: İzmir, Aydın, Denizli, Manisa. 2023 yılında meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler, Doğu Anadolu Fay Hattı'nın aktifliğini bir kez daha ortaya koymuştur. Deprem riski, fay hattına olan mesafenin yanı sıra zeminin jeolojik yapısı, yapı stokunun niteliği ve şehirleşme yoğunluğu gibi faktörlere de bağlıdır.

Mardin, aktif fay hattı bulunmayan bir bölgedir. Türkiye'deki aktif fay hatları ve geçtikleri yerler, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından paylaşılan haritalarda yer almaktadır. Evinizin altından fay hattı geçip geçmediğini öğrenmek için, tdth.afad.gov.tr adresindeki Türkiye Deprem Tehlike Haritası İnteraktif Web Uygulaması'na e-Devlet üzerinden ulaşabilirsiniz.

Çadırda yaşamak zorunda kalan kadınlar, genellikle deprem gibi doğal afetler veya benzeri durumlar nedeniyle bu duruma düşmüştür. Mor Çatı'nın "Depremden Etkilenen Bölgede Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Mekanizmaları" başlıklı raporuna göre, deprem bölgesinde çadırların "aile adına" teslim edilmesi, boşanma sürecinde olan veya kendisine şiddet uygulayan kocasından ayrı yaşayan kadınların çadıra ulaşmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca, yalnız kadınlar ve ailesiyle yaşamak istemeyen kadınlar da çadıra veya alternatif güvenli barınma hizmetlerine erişememektedir.

7,7 büyüklüğündeki Karayip depremi, 28 Ocak 2020 tarihinde meydana gelmiştir.

9.9 büyüklüğünde bir deprem kaydedilmemiştir. Ancak, Türkiye'de büyük çaplı depremler meydana gelmiştir. Önemli depremlerden bazıları ve etkiledikleri iller şunlardır: 17 Ağustos 1999 depremi: Merkez üssü Gölcük olan deprem, Marmara Bölgesi genelinde hissedilmiş ve Kocaeli, İstanbul, Bolu, Bursa, Eskişehir, Sakarya ve Yalova illerinde can ve mal kaybına neden olmuştur. 6 Şubat 2023 depremi: Merkez üssü Kahramanmaraş olan deprem, Kahramanmaraş, Hatay ve Gaziantep illerinde büyük yıkıma yol açmıştır.

Hakkari'de en son 3,5 büyüklüğünde deprem, 23 Ocak 2025 tarihinde meydana gelmiştir.

6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen 7,7 şiddetindeki deprem 65 saniye sürmüştür.

1957 Fethiye depreminde 67 kişi hayatını kaybetti. Ölü sayısının az olmasının en önemli nedeni, dönemin kaymakamı Nezih Okuş'un halkı evlerine girmemeye ikna etmesiydi.

EK-A, "Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar"ın bir ekidir ve binaların bölgesel deprem risk dağılımını belirlemek için kullanılabilecek basitleştirilmiş yöntemleri içerir. Bu yöntemler, bilim ve tekniğin gereği istatistiksel olarak anlamlı sayıda bina ihtiva eden alanlarda uygulanabilir ve tekil binada risk değerlendirme amaçlı olarak kullanılamaz. EK-A'ya, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında, belirli alanlarda riskli olabilecek binaların bölgesel dağılımının belirlenmesi ve önceliklendirme kararı verilmesi amacıyla başvurulabilir. Riskli yapıların tespit edilmesine ilişkin esaslara, resmigazete.gov.tr ve mevzuat.gov.tr gibi sitelerden ulaşılabilir.

1952 yılında Türkiye'de yaşanan bazı önemli olaylar: 3 Ocak: Hasankale depremi meydana geldi, 41 kişi öldü. 18 Şubat: Türkiye, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) üye oldu. 16 Haziran: Osmanlı hanedanı kadın üyelerinin Türkiye'ye giriş yasağı kaldırıldı. 20 Ağustos: Günseli Başar, Avrupa Güzellik yarışmasını kazandı. 22 Kasım: Gazeteci Ahmet Emin Yalman'a suikast girişimi yapıldı. 3 Mart: Erzurum'un Pasinler ilçesinde 5,6 şiddetinde deprem oldu, 133 kişi öldü. 8 Mayıs: Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü kuruldu. 16 Mayıs: İngiltere'de kadınlara eşit ücret yasası kabul edildi. 1 Haziran: Şenol Güneş, futbolcu ve teknik direktör olarak doğdu. 9 Haziran: Bülent Ersoy, şarkıcı olarak doğdu.

CHP'nin deprem planına dair bazı unsurlar şunlardır: Deprem Acil Eylem Planı: CHP, Ege Denizi'ndeki depremlerle ilgili olarak, Genel Başkan Yardımcıları Gökan Zeybek ve Murat Bakan'ın liderliğinde, İzmir, Aydın, Manisa, Denizli, Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlarıyla "Deprem Acil Eylem Planı Toplantısı" düzenlemiştir. Meclis Araştırma Önergeleri: CHP, depreme karşı alınacak önlemlerin araştırılması için Meclis'e önergeler sunmuş, ancak bu önergeler AKP ve MHP oylarıyla reddedilmiştir. Çalıştaylar: CHP İstanbul İl Başkanlığı, İstanbul'un deprem tehlikesine dikkat çekmek amacıyla "Deprem ve Afet Çalıştayı" düzenlemiştir. Belediye Eylem Planları: CHP'li belediyeler, depremlere karşı çeşitli eylem planları hazırlamaktadır; örneğin, Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin Kepez-Santral Mahallesi için kentsel dönüşüm projesi bulunmaktadır. CHP, depremlere karşı etkin önlemler alınması ve ortak akıl ile bilimle hareket edilmesi gerektiğini savunmaktadır.

Kuşadası, Yavansu Fayı, Kuşadası Fay Zonu ve Kalafat Fayı gibi aktif fay hatlarının üzerinde yer almaktadır. Ayrıca, Kuşadası Körfezi'nde de aktif fay hatları bulunmaktadır. Kuşadası, aynı zamanda Sisam Adası'ndaki fay hatlarından da etkilenebilmektedir; bu fay hatları batıya doğru deprem üretmektedir.

Spektral yer değiştirme, belirli bir yer hareketi etkisinde, sabit bir sönüm oranı için, periyotları farklı tek serbestlik dereceli sistemlerin yapacağı en büyük yer değiştirme değerlerini gösteren bir spektrumdan, periyoda bağlı olarak okunan yer değiştirmedir. Spektral yer değiştirme, "spectral displacement (SD)" olarak da adlandırılır.

Behiç Ak'ın Zelzele adlı kitabı, 17 Ağustos Körfez Depremi'nden sonra, bizzat yerinde görülmüş, duyulmuş, gözlenmiş ve hatta yaşanmış olaylardan yola çıkılarak çizilen "acı ama gerçek" karikatürleri bir araya getirir. Ak, bu karikatürlerle depremin mizahi bir panoramasını çıkarmıştır. Kitabın adının neden deprem değil de zelzele olduğuna gelince, Ak bu ülkede her kavramın yinelene yinelene içinin boşaltıldığını ve insanların o kavrama karşı giderek duyarsızlaştıklarını, deprem kavramının da bu kavramlardan biri olduğunu söylemiştir.

Deprem sonrası eve girmek için şu koşulların sağlanması gerekir: Artçı sarsıntılar bitmiş olmalı. Bina, AFAD veya belediye ekipleri tarafından incelenmiş ve güvenli olduğu belirtilmiş olmalı. Gözle görülür şekilde hasar almamış olmalı. Eve girilmeden önce yapılması gerekenler: Su, elektrik ve doğal gaz vanalarını kapatılmalı. Acil durum çantası ve mevsime uygun giysi hazırlanmalı. Kibrit ve çakmak gibi yanıcı ürünler kullanılmamalı. Eve girilmesi güvenli değilse, hasarlı binaların çevresinde bulunulmamalı ve dışarıda güvenli bir alanda kalınmalıdır.