AsenkronMotor

Çift yönlü asenkron motorun nasıl çalıştığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, çift devirli asenkron motorun çalışma prensibi hakkında bilgi verilebilir. Çift devirli asenkron motor, stator bölgesinde farklı kutup sayılı ikili veya tek sargı ile çalışır. Bu motor tipi, tek devirli asenkron motorun kullanıldığı her yerde kullanılabilir.

Direk yol verme (doğrudan yol verme) yöntemi, asenkron motorun paket, kollu şalter veya kontaktör ile doğrudan şebekeye bağlandığı bir bağlantıdır. Bu yöntemin avantajları: Kurulum maliyeti: En az sayıda donanımla gerçekleştirilebileceğinden en ucuz yöntemdir. Uygulama kolaylığı: En basit yol verme yöntemidir. Dezavantajları: Yüksek akım: Motor, kalkış sırasında nominal akımın 4-8 katı kadar fazla akım çeker. Gerilim düşüşü: Büyük güçlü motorlarda, doğrudan başlatma yöntemi kullanıldığında şebekede istenmeyen gerilim düşümleri meydana gelir. Mekanik zorlanma: Yüksek başlangıç torku, motorun bağlantı noktalarında mekanik zorlanmalara neden olabilir. Direk yol verme yöntemi, genellikle 4 kW'a kadar olan küçük güçlü motorlarda tercih edilir.

Frekans değiştirerek devir ayarı, kafesli rotorlu asenkron motorlarda yapılır. Bir fazlı kondansatörlü asenkron motorlarda frekans değiştirerek hız ayarı yapılamaz, çünkü frekans değişimi, kondansatör devresinin reaktansını değiştirerek yardımcı sargı devresinin özelliğini değiştirir.

İleri-geri motor, üç fazlı asenkron motorun fazlarının yerlerinin değiştirilmesiyle çalışır. İleri-geri motor çalıştırmak için kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Kontaktör ve röle kullanımı. İnverter kullanımı. İleri-geri motor çalıştırma yöntemleri, kullanılan ekipmanlara ve ihtiyaçlara göre değişiklik gösterebilir. İleri-geri motorların nasıl çalıştığına dair daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: youtube.com'da "Üç Fazlı Asenkron Motor İleri Geri Çalışması" başlıklı video; muhendislikplatformu.com'da "İleri Geri Motor Devresi – Kumanda Devresi [E-Plan Çizimi]" başlıklı yazı; tekfaz.com'da "3 Fazlı Asenkron Motorun İleri Geri Çalıştırılması" başlıklı yazı.

Tek fazlı asenkron motorda yardımcı sargı, motorun başlangıçta yüksek dönme momenti sağlaması için kullanılır. Çalışma prensibi şu şekildedir: 1. Başlangıçta: Ana sargıya paralel olarak yerleştirilen yardımcı sargı, devreye alınır ve ekstra dönme momenti sağlar. 2. Normal çalışma: Motor yol aldıktan sonra, yardımcı sargı devreden çıkarılır. Bu sayede, tek fazlı motorun dönme hareketi başlatılır ve daha sonra verimli bir şekilde çalışması sağlanır.

Yardımcı sargılı motorlarda kondansatör, motorun ilk kalkış anında devreye girer. Bu, ana sargıya paralel olarak yerleştirilen yardımcı sargının, asenkron motorun iki fazlı bir motor gibi çalışmasını sağlamak için gereklidir.

Asenkron motorun dönüş yönünü değiştirmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Paket şalter ile: Küçük güçlü motorlarda devir yönü değiştirme genellikle paket şalterle yapılır. Sargı uçlarını değiştirerek: Bir fazlı asenkron motorlarda devir yönü, ana veya yardımcı sargının uçlarını değiştirmekle sağlanır. Kontaktör ile: Üç fazlı asenkron motorlarda devir yönü değişimi için fazlardan herhangi iki tanesinin yeri, kontaktör yardımıyla değiştirilebilir. Dönüş yönü değiştirilirken, (I) ve (G) kontaklarının aynı anda kısa bir süre kapalı kalması kısa devreye neden olabilir. Asenkron motorlarla ilgili işlemler uzmanlık gerektirdiğinden, bir teknisyene danışılması önerilir.

Asenkron motor yol verme sırasında kısa devre edilmesinin nedeni, motorun ilk kalkış anında şebekeden normal akımının 3 ila 6 katı kadar fazla akım çekmesini engellemektir. Bu işlem şu şekilde gerçekleşir: Rotor devresine yol verme sırasında bir veya birkaç kademe direnç eklenir. Motor yol aldıkça dirençler kademeli olarak devreden çıkarılır. Sonunda rotor sargı uçları kısa devre edilir. Bu yöntem, motorun kontrollü şekilde yol almasını sağlar (soft start) ve aşırı akım çekmesinin önüne geçer.

Çift devirli Dahlender motor, asenkron motorun stator sargısının tek bir sargı ile sarılmasıyla elde edilen ve sadece 1:2 oranında iki farklı devir sağlayan motor türüdür. Bu motorlarda, iki farklı devir sayısı, sargının bağlantı şekline göre Δ/YY (sabit moment) veya Y/YY (değişken moment) olarak yapılır.

Asenkron motorda yıldız-üçgen ve ileri-geri kumanda devresinin nasıl yapılacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, asenkron motorlara yıldız-üçgen yol verme ve ileri-geri yol verme yöntemleri hakkında bilgi veren kaynaklar mevcuttur. Yıldız-üçgen yol verme: Asenkron motorlar, ilk kalkınma anında demeraj akımı denilen fazla akım çeker. İleri-geri yol verme: Bu yöntemde, 4 adet kontaktör kullanılır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: cagataykaynak.com; kontrolkalemi.com; elektrikport.com.

Asenkron motorun momentini bulmak için aşağıdaki formül kullanılabilir: M = 2πnsM. Burada: M momenti, ns rotor açısal hızını, M ise statora uygulanan gerilim ve frekansı ifade eder. Ayrıca, asenkron motorun moment karakteristiğini belirlemek için hız-moment grafiği de kullanılabilir. Moment hesaplamaları karmaşık olabileceğinden, doğru sonuçlar elde etmek için uzman bir elektrik mühendisine danışılması önerilir.

Üç fazlı asenkron motorun zaman ayarlı çalıştırılması için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Kumanda Devresi Kurulumu: Şebekeden alınan faz ucu, kumanda sigortası girişine bağlanır. Sigorta çıkışından alınan kablo, stop butonu (NC kontak) 1 nolu uca bağlanır. Stop butonunun kapalı kontak 2 nolu ucundan çıkan kablo, start butonu (NO kontak) 3 nolu uca bağlanır. Start butonunun 4 nolu ucundan çıkan kablo, M rölesinin A1 ucuna bağlanır. Start butonu çıkışı (NO) 4 nolu açık kontaktan çıkan kablo, zaman rölesi 2'nin ortak ucuna (COM) bağlanır. Zaman rölesi 2'nin kapalı kontak ucundan çıkan kablo, zaman rölesi 1'in A1 ucuna bağlanır. Zaman rölesi 1'in çalışması için A2 ucuna nötr bağlantısı yapılır. 2. Mühürleme Devresi: Stop butonu çıkışından veya start butonu girişinden alınan kablo, mühürleme yapılacak rölenin COM ucuna bağlanır. 3. Zaman Ayarı: Zaman rölesi 1 10 saniye, zaman rölesi 2 ise 15 saniye olacak şekilde ayarlanır. 4. Devrenin Çalıştırılması: Elektrik akımı, zaman rölesi 2 üzerinden geçerek zaman rölesi 1'i enerjilendirir. Zaman rölesi 1, 10 saniye sonra açık kontağını kapatır ve motor kontaktörünün A1 ucuna enerji gider. Motor kontaktörü çekince, üç fazlı asenkron motor dönmeye başlar. Bu işlem, stop butonuna basılana kadar devam eder. Daha detaylı bilgi ve devre şemaları için formenim.com ve megep.meb.gov.tr gibi kaynaklar incelenebilir.

Asenkron motorun yıldız üçgen bağlantısını çizmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: elektrikport.com. megaplc.com.tr. emo.org.tr. muhendislik.sdu.edu.tr. Ayrıca, YouTube'da "Üç Fazlı Asenkron Motor Yıldız ve Üçgen Bağlantı Şekilleri" başlıklı bir video da mevcuttur.

YH3 ifadesi, kumanda kartında muhtemelen yıldız-üçgen yol verme (Y-Δ) işlevini ifade ediyor olabilir. Bu yöntem, 3 fazlı asenkron motorların ilk kalkış anında şebekeden yüksek akım çekmesini önlemek için kullanılır. Yıldız-üçgen yol vermenin amacı, motorun yıldız bağlı çalıştırılarak sargılara uygulanan gerilimi ve çektiği akımı düşürmek, böylece motorun daha verimli çalışmasını sağlamaktır.

1 fazlı asenkron motor, statorunda ana ve yardımcı sargı şeklinde iki sargı bulunan ve genellikle küçük güçlerde (0,025-7,5 kW) üretilen bir motor türüdür. Çalışma prensibi: Döner alan oluşumu: Ana ve yardımcı sargılardan geçen akımlar arasında faz farkı oluşturularak döner bir manyetik alan elde edilir. Rotorun dönmesi: Oluşan döner alan, rotorda bulunan kısa devre edilmiş baralar veya sargılar sayesinde rotorun dönmesini sağlar. Kullanım alanları: aspiratörler; üfleyici motorlar; bulaşık makinesi; vantilatörler; kompresörler. 1 fazlı asenkron motorlar, uygun maliyetli, düşük bakım gerektiren ve standart tek fazlı güç kaynağı sistemleriyle uyumlu motorlardır.

Çift devirli asenkron motorlar, statora sarılan birbirinden bağımsız veya bağımlı sargılar yardımıyla bağlanır. Bu bağlantı iki şekilde yapılabilir: 1. Dahlender Bağlantı: Bu yöntemde, faz sargıları iki gruba ayrılır ve her bir grup seri ve paralel olarak bağlanır. 2. Yıldız-Üçgen Bağlantı: Bu yöntemde, motorun düşük devirde çalışması için faz sargıları seri üçgen bağlanır. Çift devirli asenkron motorların bağlantısı, yetkili bir elektrik teknisyeni tarafından yapılmalıdır.

Asenkron motorda yıldız bağlantı, ilk kalkınma anında motorun şebekeden çektiği akımı düşürmek için kullanılır. Yıldız bağlantının faydaları: Enerji tasarrufu: Motor daha az enerji tüketir, bu da enerji maliyetlerini düşürür. Motorun ömrü: Yüksek akım nedeniyle oluşabilecek arızaların önüne geçilir ve motorun çalışma ömrü uzar. Moment: Motorun kalkış momenti artar. Yıldız bağlantıda, motor stator sarımı üzerinde düşük akım değeriyle çalışmaya başlar.

AC motorlarda 120 kuralı, bir AC endüksiyon motorunun senkron (yüksüz) hızının hesaplanması için kullanılan bir formülle ilgilidir. RPM: Motorun bir dakikada yaptığı tam dönüş sayısını ifade eder. Frekans: Hertz (Hz) cinsinden ölçülür. Kutup Sayısı: Motor tasarımındaki toplam manyetik kutup sayısıdır. Örneğin, 60 Hz gücünde 4 kutuplu bir motor için senkron hız (RPM) şu şekilde hesaplanır: RPM = (120 × 60) / 4 = 1.800 devir/dakika. Bu formül, hem pozitif hem de negatif darbeleri içeren tam elektrik döngüsünü hesaba katar, bu yüzden 120 ile çarpılır (60 saniye × 2 darbe).