AsenkronMotor

Asenkron motorun aşırı akım çekmesinin bazı nedenleri: Rotor sıkışması veya mekanik zorlamalar (mil sıkışması, yatak sarması). İki fazda kalma durumu, örneğin üç fazdan birinin şebekeden kesilmesi veya sigortasının atması. Düşük şebeke gerilimi, motorun düşük momentle çalışmasına ve fazla akım çekmesine neden olur. Aşırı yük veya motorun sık durma ve kalkış yapması. Yol alma ve frenleme süresinin uzun tutulması. Bağlantı hataları, örneğin stator sargılarının yanlışlıkla üçgen bağlanması.

Üç fazlı asenkron motorlar, kalkıştaki akımı düşürmek ve motorun çalışma ömrünü uzatmak amacıyla yıldız bağlanır. Yıldız bağlantı, motorun stator sarımı üzerinde düşük akım değeriyle başlangıç yapmasını sağlar. Bunun yanı sıra, yıldız bağlantı, özellikle yıldız-üçgen başlatma konfigürasyonunda üç fazlı elektrik motorlarında yaygın olarak kullanılır.

Kısa devre rotoru, asenkron motorun bir türüdür ve sincap kafesli rotor olarak da adlandırılır. Çalışma prensibi: 1. Döner alanın oluşumu. 2. Akımın oluşması. 3. Manyetik alanın oluşumu. 4. Dönme. Rotor dönmeye başladıkça, stator manyetik alanının rotor çubuklarını kesme hızı azalır ve rotorda endüklenen gerilim ile kısa devre akımları düşer.

Asenkron motorda kayma, senkron hız ile rotorun dönme hızı arasındaki farkın, senkron hıza göre oranıdır. Kayma, iki şekilde ifade edilir: 1. Devir cinsinden kayma: Senkron hız ile asenkron hız arasındaki farktır. 2. Yüzde cinsinden kayma: Senkron hız ile rotor hızı arasındaki farkın, senkron hıza oranına denir. Kayma, asenkron motorun gerçek hızının, senkron hızdan düşük olmasının bir sonucudur.

Üç fazlı asenkron motorda akım hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılabilir: I = P / U x 1,73 x %verim x cosØ. Bu formülde: I stator akımını, P motor gücünü, U gerilimi, %verim motor verimini, cosØ güç faktörünü ifade eder. Ayrıca, motorun gücüne göre belirlenen bir süre motor yıldız bağlantıda çalıştıktan sonra motor sargıları üçgen bağlanır. Daha detaylı bilgi ve farklı hesaplama yöntemleri için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: emo.org.tr; eem-muhendislik.omu.edu.tr; afguven.com.

3 fazlı asenkron motorun paket şalterle çalıştırılması için güç ve kumanda devresinin nasıl çizileceğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, asenkron motorun kumanda ve güç devresinin çizimi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: friterm.com sitesinde "Asenkron Motor Kumanda Teknikleri" başlıklı bir PDF dosyası bulunmaktadır. elektrikrehberiniz.com sitesinde asenkron motor kumanda teknikleri hakkında bilgiler yer almaktadır. megep.meb.gov.tr sitesinde "Asenkron Motor Kumanda Teknikleri" başlıklı bir PDF dosyası mevcuttur. tekfaz.com sitesinde 3 fazlı asenkron motorun çalıştırılıp durdurulması hakkında bilgiler ve devre şemaları bulunmaktadır.

Yanlış ifade: D) En büyük 2HB veya 1,5 kW gücünde üretilir. Açıklama: Bir fazlı asenkron motorlar, genellikle 0,025-7,5 kW arasında değişen küçük güçlerde üretilir.

Asenkron motorun paket şalterle çalıştırılması, kesik çalıştırma kumanda devresi olarak adlandırılır. Bu devrede, start (başlatma) butonuna basıldığında kontaktör enerjilenir ve şebeke gerilimi motora uygulanarak asenkron motor çalışır. Paket şalterle çalıştırma, genellikle küçük güçlü motorların, örneğin ağaç kesme tezgahları veya taş motorlarının çalıştırılmasında kullanılır.

Asenkron motorlar, durma anından nominal hıza çıkana kadar, bağlı olduğu şebekeden aşırı akım çekmemesi ve yol alma momentinin mümkün olduğunca büyük olması şartıyla çalıştırılır. Asenkron motorların çalıştırılması için bazı özel şartlar: Düşük gerilimle yol verme: Özellikle boşta çalışan motorlarda uygulanır, yüklü motorlarda kullanılmaz. Yıldız-üçgen bağlantı: Motor ilk olarak yıldız bağlanarak çalıştırılır, belirli bir hız değerine ulaştıktan sonra üçgen bağlantıya geçilir. Mühürleme: Motorun sürekli çalışması için start butonu ile kontaktörün normalde açık kontaklarının paralel bağlanması gerekir. Ayrıca, büyük güçlü motorlarda kalkış akımının şebekeyi olumsuz etkilememesi için çeşitli yol verme yöntemleri uygulanır.

Sonsuz dişlinin en iyi hangi motorla çalıştığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, sonsuz dişli motorların genellikle elektrik motoru veya motor ile çalıştığı bilinmektedir. Sonsuz dişli motorlar, yüksek tork ve düşük hızın gerekli olduğu uygulamalarda yaygın olarak kullanılır. Sonsuz dişli sisteminin verimli çalışabilmesi için doğru yağlama ve düzenli bakım gereklidir.

Asenkron motorun jeneratör olarak kullanılması için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Uygun kondansatör ekleme. 2. Üniversal motorla döndürme. 3. Yük bağlama. Asenkron motorun jeneratör olarak kullanılması, özellikle rüzgar türbinlerinde enerji üretim sektöründe uygulanmaktadır. Bu tür bir uygulama yapmadan önce bir uzmana danışılması önerilir.

Asenkron motorun çalışma süresi, zaman röleleri kullanılarak ayarlanabilir. Çalışma süresi ayarlama adımları: 1. Motorun zaman ayarlı çalıştırılması için gerekli kumanda ve güç devre şemasını çizin. 2. Kumanda ve güç devre elemanlarının seçimini yapın. 3. Kumanda kabloları ve devre elemanlarının sağlamlık kontrollerini yapın. 4. Zaman rölesini en kısa süreye ayarlayın. 5. Kumanda devresi bağlantılarını kontrol edin ve devrenizi çalıştırın. 6. Ayarlanan süre sonunda devrenin çalışmasını gözlemleyin. 7. Zaman ayarını değişik sürelere ayarlayarak işlemi tekrarlayın. Ayrıca, asenkron motorun çalışma süresi, inverterler kullanılarak da kontrol edilebilir.

Asenkron motorlara uygulanan yol verme tekniklerinden bazıları şunlardır: Doğrudan (direkt) yol verme. Yıldız-üçgen yol verme. Oto trafosu ile yol verme. Dirençle yol verme. Yumuşak yol verme (soft starter). Sürücü ile yol verme.

Asenkron motorun yıldız bağlantısı, üç fazlı sistemin elemanlarının yıldız şeklinde bağlanmasıdır. Yıldız bağlantının bazı özellikleri: Motor klemens kutusuna içerden bağlanan uçların birbirine bağlanmasıyla yapılır. Yıldız bağlanan bir motora 380 voltluk şebeke gerilimi uygulandığında, her bir faz sargısına 220 voltluk gerilim düşer. Yıldız bağlantıda hattan çekilen akım, üçgen bağlantıya göre üçte bir oranında daha azdır. Yıldız bağlantı, özellikle yüksek güç gerektiren sistemlerde kullanıldığında büyük avantajlar sağlar. Ancak, yıldız bağlanan bir motor yanlışlıkla üçgen bağlanarak çalıştırılırsa, motor yanmaz; ancak düşük verimle çalışır.

Sabit mıknatıslı motorlar, belirli durumlarda asenkron motorlardan daha iyi performans gösterebilir. İşte bazı avantajlar: Yüksek verimlilik: Sabit mıknatıslı motorlar, özellikle hafif yük altında ve geniş bir yük aralığında yüksek verimlilik sunar. Düşük bakım gereksinimi: Rotorda bakır kayıplar olmadığı için bakım ihtiyacı azalır. Yüksek güç faktörü: Reaktif uyarma akımına ihtiyaç duymadığı için güç faktörü yüksektir. Daha küçük boyut: Aynı güçteki bir asenkron motora göre daha küçüktür. Asenkron motorların ise bazı avantajları vardır: Dayanıklılık: Zorlu çevre koşullarına daha dayanıklıdır ve mekanik şoklardan daha az etkilenir. Enerji verimliliği: Elektrikli frenleme sırasında enerji geri kazanımı sağlanabilir, bu da enerji tasarrufuna katkıda bulunur. Seçim, kullanım amacına ve özel gereksinimlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Asenkron motorun yıldız klemens bağlantısı şu şekilde yapılır: 1. Motor klemens kutusuna içerden bağlanan uçlar birbirine kısa devre edildiğinde yıldız bağlantı yapılmış olur. 2. Yıldız bağlantı için, klemensteki U2, V2, W2 uçları birleştirilir. 3. Üç fazlı şebeke (L1, L2, L3), U1, V1, W1 uçlarına bağlanır. Yıldız bağlantıda, gerilim ve akım ilişkileri şu şekildedir: Hat gerilimi, faz geriliminin 3 katıdır. Hattın akımı, fazın akımına eşittir. Yıldız bağlantı, 4 kW’tan küçük güce sahip üç fazlı asenkron motorlarda uygulanır.

İki adet üç fazlı asenkron motorun aşağıdaki şartlarda çalıştırılması isteniyorsa, aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Start Butonu: İlk start butonuna basıldığında, her iki motor aynı anda çalışacaktır. 2. İkinci Start Butonu: İkinci start butonuna basıldığında, birinci motor devreden çıkacak ve ikinci motor çalışmaya devam edecektir. 3. Stop Butonu: Stop butonuna basıldığında, her iki motor da duracaktır. 4. Aşırı Akım Rölesi: Herhangi bir motorun aşırı yüklenmesi durumunda, ilgili motor duracaktır. Bu şartlar, aşağıdaki devre elemanları ile sağlanabilir: Kontaktörler: Her motor için ayrı kontaktörler (K1 ve K2) kullanılır. Start Butonları: İki ayrı start butonu (Start 1 ve Start 2) kullanılır. Stop Butonu ve Aşırı Akım Röleleri: Stop butonu ve aşırı akım röle kontakları, her iki motoru da durduracak şekilde bağlanır. Devrenin detaylı tasarımı ve kurulumu için bir uzmana danışılması önerilir.

Motorun ileri geri çalışması, farklı yöntemlerle sağlanabilir: Kontaktör ve röle kullanımı. H-Bridge devresi. Klasik kumanda tekniği. Ayrıca, bazı motor devrelerinde motorun önce yıldız çalışıp 30 saniye sonra üçgene geçmesi ve belirli bir süre sonra otomatik olarak geri yönde çalışmaya başlaması gibi karmaşık sistemler de bulunabilir.

Asenkron motorlarda en iyi yol verme yöntemi, motorun özelliklerine ve kullanım amacına bağlı olarak değişir. İşte bazı yaygın yol verme yöntemleri ve avantajları: Doğrudan Yol Verme: Küçük güçlü motorlarda (genellikle 4 kW'a kadar) tercih edilir. Yıldız-Üçgen Yol Verme: Kalkış akımını azaltır, ekonomik bir yöntemdir. Oto Trafosu ile Yol Verme: Kalkış akımını %65'e kadar düşürür, ancak pahalı bir yöntemdir. Dirençle Yol Verme: Şebeke gerilimini düşürerek kalkış akımını azaltır, kademeli direnç kullanıldığında daha etkili olur. Yumuşak Yol Verme (Softstarter): Motorun devreye girmesini darbesiz sağlar, mikroişlemci tabanlıdır. Seçim yaparken, tesisin gereksinimleri ve maliyet faktörleri de dikkate alınmalıdır.

Asenkron motor kumanda panosu çizimi için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Eleman Seçimi ve Yerleşimi: - Motorun gücü ve çalışma koşullarına göre elemanları belirleyin. - Elemanları yukarıdan aşağıya doğru doğru sırayla yerleştirin. 2. Bağlantı Şeması: - Şebeke fazlarından (L1 - L2 - L3) sigorta kontakları girişine, sigorta çıkışından ilgili kontaktörün güç kontaklarına, güç kontaklarından aşırı akım rölesi kontaklarına ve son olarak motorun giriş uçlarına (U – V – W) bağlantı yapın. 3. Sembol Kullanımı: - Elektrik kumanda devre şemalarında kullanılan elemanların şekilleri yerine uluslararası normlara göre belirlenmiş semboller kullanın. 4. Çizim Sırası: - Enerjinin uygulandığı yerden başlayarak devre çizimine geçin. - Akım yolunu takip ederek elemanları sırasıyla yerleştirin. 5. Kontrol: - Çizimi tamamladıktan sonra devrenin doğruluğunu akım yolu takibi yaparak kontrol edin. Çizim sırasında TSE, Alman, Amerikan veya Rus normlarına uygun semboller kullanılabilir. Daha detaylı bilgi ve görsel için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: friterm.com; elektrikport.com; mtod.mebnet.net.