Antlaşmalar

19. yüzyılda Cezayir'in sömürge haline gelmesi, 1830 yılında Fransa tarafından gerçekleştirilen işgal ile olmuştur.

Berlin Antlaşması ile Osmanlı Devleti şu topraklardan vazgeçmiştir: 1. Bulgaristan: Bulgaristan Prensliği kurulmuş ve sınırları küçültülmüştür. 2. Bosna-Hersek: Yönetimi geçici olarak Avusturya'ya bırakılmıştır. 3. Kars, Ardahan, Batum: Bu bölgeler Rusya'ya verilmiştir. 4. Doğubeyazıt: Osmanlı'ya geri verilmiştir. 5. Teselya: Yunanistan'a verilmiştir. 6. Kosova: Osmanlı'da kalmıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın en önemli iki maddesi şunlardır: 1. 7. Madde: İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit eden bir durum olursa Osmanlı topraklarının herhangi bir stratejik noktasını işgal edebilecekti. 2. 24. Madde: Doğu Anadolu'daki altı vilayette (Erzurum, Van, Bitlis, Sivas, Diyarbakır, Elazığ) karışıklık çıkması durumunda İtilaf Devletleri bu bölgeleri işgal edebilecekti.

Zitvatorok Antlaşması ile Avusturya'ya verilen bazı imtiyazlar şunlardır: 1. Savaş Tazminatı: Avusturya, Osmanlı Devleti'ne bir kereye mahsus olmak üzere 70.000 altın savaş tazminatı ödeyecekti. 2. Macaristan Vergisi: Avusturya'nın Macaristan için ödemekte olduğu yıllık 30.000 altın vergi kaldırılacaktı. 3. Protokol Eşitliği: Avusturya Arşidükü, protokol bakımından Osmanlı padişahına denk sayılacaktı. 4. Konsolosluk Açma Hakkı: Avusturya tüccarlarına, Osmanlı topraklarında konsolosluk açma hakkı tanındı. 5. Ticaret İmtiyazları: Avusturya'ya, Doğu Akdeniz limanlarında ticaret yapma ve güvenli bir şekilde ticaret yapabilme imkanı sağlandı.

Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, 26 Haziran 1945 tarihinde San Francisco Antlaşması ile yürürlüğe girmiştir.

Birinci Dünya Savaşı'nda yapılan bazı gizli antlaşmalar şunlardır: 1. İstanbul (Boğazlar) Antlaşması (18 Mart-10 Nisan 1915): Boğazların egemenliği Çarlık Rusya'ya bırakılmıştır. 2. Londra Antlaşması (26 Nisan 1915): İtalya'ya Antalya bölgesinde hak tanınması karşılığında, 12 ada ve Libya İtalya'ya verilmiştir. 3. Mac Mahon Antlaşması (10 Mart 1916): İngiliz valisi Mac Mahon ile Mekke Emiri Şerif Hüseyin arasında, Arapların Osmanlı'ya karşı isyan etmesi halinde bağımsızlık garantisi verilmiştir. 4. Petrograd Protokolü (16 Mart 1916): Doğu Anadolu Bölgesi'nin Rusya'ya verilmesi kararlaştırılmıştır. 5. Skyes-Picot Antlaşması (26 Nisan 1916): Orta Doğu'nun İngiltere ve Fransa arasında paylaştırılması öngörülmüştür. 6. Saint Jean de Maurienne Antlaşması (17 Nisan 1917): İzmir ve çevresinin İtalya'ya verilmesi planlanmıştır. 7. Balfour Deklarasyonu (2 Kasım 1917): Filistin'de bir İsrail devletinin kurulması amaçlanmıştır.

Nasuh Paşa Antlaşması'nın önemi şu şekilde özetlenebilir: 1. Toprak Kaybı: Antlaşma, Osmanlı Devleti'nin daha önce kazandığı toprakları geri vermesi anlamına geliyordu. 2. Safevi Desteği: Antlaşma ile Safeviler, Osmanlı'nın Rusya'ya karşı yaptığı seferlere destek verecekti. 3. Ticari İlişkiler: Antlaşma, Osmanlı ve Safeviler arasındaki ticari ilişkileri güçlendirdi. 4. Sınır Belirleme: Kanuni Sultan Süleyman döneminde imzalanan Amasya Antlaşması'nda belirlenen sınırlar geçerli kabul edildi.

Hünkâr İskelesi Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya arasında 8 Temmuz 1833'te imzalanan bir saldırmazlık antlaşmasıdır ve birkaç önemli noktaya sahiptir: 1. Karadeniz'de Rus güvenliğinin sağlanması: Antlaşma ile Rusya, Karadeniz'deki güvenliğini iyice sağlamış oldu. 2. Boğazların kontrolü: Osmanlı İmparatorluğu, boğazlardan diğer gemilerin geçişinin kontrolünü sağlayacaktı, bu da boğazlar meselesinin ortaya çıkmasına neden oldu. 3. Avrupa'nın tepkisi: Antlaşma, İngiltere ve Fransa'nın Doğu Akdeniz'deki çıkarlarını tehlikeye düşürdüğü için bu iki devletin tepkisine yol açtı. 4. Son egemenlik kullanımı: Antlaşma, Osmanlı'nın boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını tek başına kullandığı son antlaşma olarak önemlidir.

3 Mart tarihinde dünya ve Türkiye tarihinde yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: 1878: Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında Ayastefanos Antlaşması imzalandı. 1924: Halifelik kaldırıldı ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik sağlandı. 1974: Türk Hava Yolları'na ait bir DC-10 tipi uçak, Paris'te Orly Havaalanı yakınlarında düştü ve 346 kişi hayatını kaybetti. 1992: Zonguldak Kozlu'da meydana gelen grizu patlaması sonucu 263 madenci hayatını kaybetti. 2019: Yargıtay, komşunun evinin penceresi ve avlusunu gören güvenlik kamerasının özel hayatın gizliliği nedeniyle kaldırılmasına hükmetti.

Kadeş Antlaşması, Hitit Kralı II. Muvattalli ve Mısır Firavunu II. Ramses tarafından, her iki tarafın da büyük kayıplar verdiği ve kesin bir galip belirlenemeyen Kadeş Savaşı'nın ardından, bölgedeki menfaatleri doğrultusunda anlaşmanın tek yol olduğu görüşünde birleştikleri için imzalandı. Bu antlaşma ile taraflar, birbirlerine saldırmayacaklarına ve saldırı durumunda birbirlerine yardım edeceklerine dair söz verdiler.

Gümrü Antlaşması'nın önemi şu şekilde özetlenebilir: 1. İlk Siyasi Başarı: Gümrü Antlaşması, TBMM'nin uluslararası alanda kazandığı ilk siyasi ve askeri başarıdır. 2. Sevr'in Geçersizliği: Antlaşma ile Sevr Barış Antlaşması ilk kez geçersiz sayılmış ve Ermenistan, TBMM'yi tanımıştır. 3. Doğu Cephesinin Kapanması: Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sona ermiş, buradaki birlikler Batı Cephesi'ne kaydırılmıştır. 4. Diplomatik İlişkiler: Antlaşma ile Türkiye ve Ermenistan arasında diplomatik ilişkiler kurulmuş, iletişim imkanları sağlanmıştır. 5. Büyük Ermenistan Hayalinin Sonu: Ermenistan'ın Doğu Anadolu'yu da içine alan Büyük Ermenistan Devleti kurma planları suya düşmüştür.

3 Şubat tarihinde yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: 1451: Osmanlı Padişahı II. Mehmed (Fatih Sultan Mehmet), ikinci kez tahta geçti. 1509: Portekiz İmparatorluğu Donanması ile Osmanlı, Venedik ve Ragusa destekli Memlûk Sultanlığı arasında Diu Muharebesi gerçekleşti. 1690: Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk kağıt para Massachusetts'de kullanılmaya başlandı. 1783: Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında, İspanya ABD'yi resmen tanıdı. 1916: Kanada'nın başkenti Ottawa'daki parlamento binası yandı. 1917: I. Dünya Savaşı'nda ABD, Almanya ile diplomatik ilişkilerini kesti. 1930: Türk-Fransız Dostluk Antlaşması imzalandı. 1931: Menemen Olayı hükümlülerinden 27 kişi idam edildi. 2002: Afyon'da meydana gelen depremde 43 kişi hayatını kaybetti.

Ayastefanos Antlaşmasının siyasi sonuçları şunlardır: 1. Rusya'nın Balkanlar'da Hakimiyeti: Antlaşma ile Rusya, Balkanlar'da tamamen hakim bir konuma geldi. 2. Batılı Devletlerin Tepkisi: Bu durum, Batılı devletleri telaşlandırdı ve Rusya'nın sıcak denizlere inmesi, Birleşik Krallık'ın Hindistan sömürgelerine ve Avusturya-Macaristan'ın Bosna-Hersek'i ilhakına set çekebileceği endişesini doğurdu. 3. Berlin Antlaşması: Osmanlılar, bu tepkilerden yararlanarak Kıbrıs'ın idaresini geçici olarak Birleşik Krallık'a bırakmak şartıyla Berlin'de yeni bir antlaşma zemini elde ettiler. 4. Osmanlı Varlığının Devamı: Ayastefanos'un ağır şartlarını hafifleten Berlin Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki varlığı kısa süre daha devam etti. 5. Kağıt Üzerinde Kalan Antlaşma: Ayastefanos Antlaşması, Osmanlı devrinde Sevr Antlaşması gibi kağıt üzerinde kalan bir antlaşma olarak değerlendirildi.

1920'li yıllarda Türkiye'de ve dünyada yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: Türkiye'de: - 28 Ocak 1920: Osmanlı Mebusan Meclisi'nde Misak-ı Milli kabul edildi. - 12 Şubat 1920: Fransızların Maraş'ı boşaltmasıyla kent işgalden kurtuldu. - 6 Nisan 1920: Anadolu Ajansı kuruldu. - 23 Nisan 1920: Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı. - 10 Ağustos 1920: Sevr Antlaşması imzalandı. - 30 Ekim 1920: Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Antlaşması imzalandı. Dünyada: - 1920: Amerika Birleşik Devletleri'nde kadınlara oy kullanma hakkı Anayasal güvenceye kavuştu. - 26 Ağustos 1920: Lübnan, Fransızlar tarafından devlet olarak kuruldu.

Montrö Boğazlar Antlaşması'nın önemi şu şekilde özetlenebilir: 1. Türkiye'nin Egemenlik Haklarını Artırması: Antlaşma, Türkiye'ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde tam kontrol hakkı vererek egemenlik haklarını pekiştirdi. 2. Savaş Gemilerinin Geçişinin Düzenlenmesi: Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin geçişini sınırlayarak, Türkiye'nin savaş gemilerinin boğazlardan geçişini düzenleme yetkisi tanıdı. 3. Barış Zamanı Geçiş Özgürlüğü: Barış zamanında sivil gemilerin boğazlardan özgürce geçişini garantiye aldı. 4. Uluslararası Dengenin Sağlanması: Antlaşma, hem Türkiye'nin hem de Karadeniz'e kıyısı olan diğer devletlerin güvenlik çıkarlarını koruyarak, bölgede bir denge kurdu.

Zitvatorok Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Raab ve Komarom kalelerinden vazgeçti.

Uluslararası antlaşmalar Türk hukukunda şu şekilde uygulanır: 1. Yapılış Aşaması: Uluslararası antlaşmaların yapılması, antlaşma metninin içeriğinin hazırlanması ve kesinleştirilmesini içerir. 2. Bağlayıcı Hale Gelme: Antlaşmaların bağlayıcı hale gelebilmesi için genellikle onaylama işlemi gereklidir. 3. Yürürlüğe Girme: Onaylanan antlaşmalar, Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur ve antlaşma metni ile Türkçe çevirisi Resmi Gazete'de yayımlanır. 4. Denetim: Uluslararası antlaşmalar, Anayasa Mahkemesi'nin denetimine tabi değildir; ancak uygun bulma kanununun anayasaya aykırılığı iddia edilebilir.

Duraklama döneminde (1595-1700) yaşanan bazı önemli siyasi olaylar şunlardır: 1. Haçova Muharebesi (1596): Osmanlıların Avusturya'ya karşı kazandığı zafer. 2. Zitvatoruk Antlaşması (1606): Osmanlı'nın Avusturya'ya karşı siyasi üstünlüğünü kaybettiği antlaşma. 3. Nasuh Paşa Antlaşması (1612): İran'daki Osmanlı topraklarının bir kısmının Safevilere bırakıldığı antlaşma. 4. Serav Antlaşması (1618): İran sınırında geçici bir barış sağlandı. 5. Hotin Antlaşması (1621): Lehistan (Polonya) ile imzalanan antlaşma, II. Osman'ın Yeniçeri Ocağını kaldırmak istemesine yol açtı. 6. Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639): Türkiye-İran sınırını belirleyen antlaşma. 7. Vasvar Antlaşması (1664): Osmanlı'nın Avusturya'ya karşı bir kez daha taviz verdiği antlaşma. 8. II. Viyana Kuşatması (1683): Osmanlı'nın Batı'da büyük gerileyişinin başlangıcı, ağır bir yenilgi alındı. 9. Karlofça Antlaşması (1699): Osmanlı'nın ilk kez büyük çaplı toprak kaybettiği antlaşma, Avrupa'nın Osmanlı'nın eski gücünde olmadığını fark etmesini sağladı. 10. İstanbul Antlaşması (1700): Azak Kalesi'nin Ruslara bırakıldığı, Rusya'nın Karadeniz'e inme fırsatı bulduğu antlaşma.

İzvançe Antlaşması ile Podolya Osmanlı İmparatorluğu'na verilmiştir.

Yeniköy'de 9 Şubat 1914 tarihinde Yeniköy Antlaşması imzalanmıştır.