Aşk ve akıl zıt değildir; aksine, birbirlerini tamamlayan iki farklı kavramdır 35.

Mevlana'ya göre, akıl kendi sahasını aşmış ve aşkın sahasına girmiştir 3. Bu nedenle, akıl yerine aşk tavsiye edilir 3. Aşk, insanı sonsuza götüren bir kılavuzdur ve ilahi hakikatlerin sırlarına ulaştırır 3.

Ancak, akıl yine de bir rehberdir ve aşktan önceki merhaleleri ve sınırları belirlemede vazgeçilmesi mümkün olmayan bir aşamadır 3.

Bazı görüşlere göre ise, aşk aklı kendine bağlamaya çalışırken, akıl da aşkı kendine çekmeye çalışır 5. Bu iki kavram, hem birbirlerinden vazgeçemez hem de yan yana geldiklerinde iktidar mücadelesi verir 5.