Karagöz ve Hacivat oyunu, eskiden gölge oyunu olarak oynanırdı. Oyunun oynanışı şu şekildeydi: 1. Giriş (Mukaddime): Hacivat, semai okuyarak sahneye girer ve "Of, hay, Hak!" diyerek gazelini söylerdi. 2. Karşılıklı Konuşma (Muhavere): Hacivat ve Karagöz arasındaki konuşmaların olduğu bölümdü. 3. Asıl Bölüm (Fasıl): Karagöz ve Hacivat dışındaki tipler de sahneye çıkar ve taklit yaparak karşılıklı konuşurlar, olaylar bu bölümde çözülürdü. 4. Bitiş: Karagöz ve Hacivat tartışır, Hacivat "Yıktın perdeyi, eyledin viran. Varayım sahibine haber vereyim hemen" der ve perdeyi terk ederdi. Oyunu, perde arkasında oynatan kişiye "hayali" veya "hayalbaz" denirdi.