"Gizli Mabet" öyküsünün konusu ve ana fikri şu şekilde özetlenebilir:

Konu: Türkçü, Turancı milliyetçi düşüncelerini tarihi olmayan bir hikâye kurgusu içinde anlatan Ömer Seyfettin, bu öyküsünde bir Türk anlatıcı ve bir Frenk (Avrupalı) oryantalist genç arasındaki görüş çatışmalarını işler 13. Frenk, Türk kültürünün mistik ve gizli bir zenginliğe sahip olduğunu savunurken, anlatıcı bu görüşe katılmamakta ve Avrupa kültürünün zenginliğini savunmaktadır 1.

Ana fikir: Öykü, Türklerin kendi kültürel zenginliklerinin farkında olmadan Avrupa kültürüne hayran olmalarını ve bu zenginliklerin aslında Avrupalılar tarafından keşfedilmesini eleştirir 14.