• Buradasın

    Ünlü türemesi ve ünsüz türemesi nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Ünlü türemesi ve ünsüz türemesi, kelimelerin çekimlenmesi veya türetilmesi sırasında yeni seslerin eklenmesi olayını ifade eder 1.
    Ünlü türemesi, kelimenin yapısına eklenen ekler sonucunda kelime içinde yeni bir ünlü sesinin oluşması durumudur 12. Örnekler:
    • dar + cık → daracık: "dar" kelimesine "-cık" eki eklenmesiyle "a" ünlüsü türemiştir 12.
    • az + cık → azıcık 2.
    Ünsüz türemesi ise, kelimenin yapısına eklenen ekler veya kelimenin başka bir kelimeyle birleşmesi sonucu yeni bir ünsüz sesinin oluşması durumudur 12. Örnekler:
    • af + etmek → affetmek: "af" kelimesine "etmek" fiili eklenmesiyle, kelimenin içinde yeni bir "f" ünsüzü türemiştir 12.
    • zan + ım + ca → zannımca 2.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

      Yanıtı değerlendir

      5 kaynak

      1. turkcedefteri.com
        1
      2. dilbilgisi.net
        2
      3. cokbilgi.com
        3
      4. egitim.com
        4
      5. turkcen.net
        5

    Konuyla ilgili materyaller

    Ünsüz benzeşmesi nedir?

    Ünsüz benzeşmesi, Türkçede sert ünsüzle biten bir sözcüğe yumuşak ünsüzlerden “c, d, g” ile başlayan bir ek geldiğinde, ekin başındaki ünsüzün sertleşerek değişmesidir. Bu ses olayına ünsüz benzeşmesi denmesinin sebebi, kelime sonundaki sert ünsüzün, yanına gelen yumuşak ünsüzü kendine benzetmesidir. Ünsüz benzeşmesinde c ünsüzü ç, d ünsüzü t, g ünsüzü ise k ünsüzüne dönüşerek sertleşir. Örnekler: dolap – da → dolap – ta; yavaş – ca → yavaş – ça; unut – gan → unut – kan. Birleşik kelimelerde, terimlerde, başka dillerden dilimize geçmiş sözcüklerin gövdelerinde ünsüz benzeşmesi aranmaz. Örnekler: dikdörtgen, akciğer; üçgen, dörtgen, beşgen.
    5 kaynak

    Hazzıni ünsüz türemesine örnek mi?

    Evet, "hazzını" kelimesi ünsüz türemesine örnektir. Ünsüz türemesi, genellikle Arapça kökenli kelimelerde, ünlü ile başlayan bir ek veya yardımcı fiil geldiğinde görülür. Benzer şekilde, "hazzı + n + ı" şeklinde belirtme hali geldiğinde de kaynaştırma harfi olan "n" harfi türemiştir.
    5 kaynak

    Kaynaşma ünsüzleri ses türemesi sayılır mı?

    Evet, kaynaşma ünsüzleri ses türemesi olarak kabul edilir. Kaynaşma, ünlü ile biten bir kelimenin sonuna ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde iki ünlünün arasına "y, s, ş, n" harflerinden birinin eklenmesi durumudur.
    5 kaynak

    Ön seste ünsüz türemesi nedir?

    Ön seste ünsüz türemesi, kelimenin aslında bulunmayan bir ünsüzün, çeşitli seslik nedenlerden ötürü, başta ortaya çıkması olayıdır. Bazı örnekler: ET. ur > vur; örgüç > hörgüç; öyük > höyük; ut > yut; Far. a:veng > hevenk; idiz > yitiz; ip > yip; Anadolu ağızlarında elbet > helbet, ücra > hücra, ayva > hayva. Ön seste ünsüz türemesi, genellikle yabancı kökenli kelimelerde görülür ve ağızlarda da sıkça rastlanır.
    5 kaynak

    Ünlü ve ünsüz daralması nedir?

    Ünlü daralması, Türkçede "a" veya "e" ünlüleriyle biten fiil kök veya gövdelerine şimdiki zaman eki (-yor) getirildiğinde, kelime sonundaki ünlülerin daralarak "ı", "i", "u" veya "ü" ünlülerinden birine dönüşmesidir. Ünsüz daralması hakkında bilgi bulunamadı. Bazı örnekler: sakla + yor > saklıyor; dile + yor > diliyor; kutla + yor > kutluyor; gözle + yor > gözlüyor. Olumsuzluk eklerindeki "a" ve "e" ünlüleri de her zaman daralır: yazma + yor > yazmıyor; gelme + yor > gelmiyor.
    5 kaynak

    Ünlü daralması ve ünlü türemesinin farkı nedir?

    Ünlü daralması ve ünlü türemesi arasındaki temel fark, ünlü daralmasının mevcut bir kelimedeki ünlü harfinin daralması, ünlü türemesinin ise yeni bir ünlü harfinin eklenmesi olmasıdır. Ünlü Daralması: - Geniş ünlülerin (a, e, o, ö) daralması sonucu dar ünlülerin (ı, i, u, ü) oluşması durumudur. - Örnek: "bekle-yor" → "bekliyor" (e ünlüsü ı'ya daralır). Ünlü Türemesi: - Sözcüklerin ünlü harfle başlayan bir ek alması veya başka bir sözcükle birleşmesi sonucunda yeni bir ünlü harfinin ortaya çıkmasıdır. - Örnek: "az-cık" → "azıcık" (arasına "ı" ünlüsü eklenir). Özetle: - Ünlü daralması mevcut bir ünlü harfinin daralmasıdır, ünlü türemesi ise yeni bir ünlü harfinin eklenmesidir.
    5 kaynak

    Ünlü türemesine örnek cümleler nelerdir?

    Ünlü türemesine örnek cümleler: Küçültme eki kullanılan kelimeler: Dar-a-cık. Az-ı-cık. Bir-i-cik. Genc-e-cik. Pekiştirme yapılan kelimeler: Sap-a-sağlam. Güp-e-gündüz. Yap-a-yalnız. Ser-e-serpe. Yabancı kökenli kelimeler: Emr-i. Şek-i. Ünlü türemesi, genellikle "-cık", "-cik" gibi küçültme ekleri veya pekiştirme amacıyla ortaya çıkar.
    5 kaynak