• Buradasın

    Tezlik ve yeterlilik fiili nasıl ayırt edilir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Tezlik ve yeterlilik fiillerini ayırt etmek için şu özelliklere dikkat edilebilir:
    • Tezlik fiili, bir fiile "-ivermek" yardımcı fiili getirilerek oluşturulur ve cümleye tezlik, çabukluk anlamı katar 245. Örnek: "Bardak elimden düşüverdi" 3.
    • Yeterlilik fiili, bir fiile "-ebilmek" yardımcı fiili getirilerek oluşturulur ve cümleye gücü yetme veya olasılık anlamı katar 245. Örnek: "Arabayı tek başıma itebilirim" 3.
    Yeterlilik fiilinin olumsuzu "bil-" fiili düşülerek ve olumsuzluk eki eklenerek yapılır 24. Tezlik fiilinin olumsuzu ise "-ma, -me" ekinin yardımcı fiilden sonra veya ana fiilden sonra getirilmesiyle oluşturulur 4.
    Özetle:
    • Tezlik: Çabukluk, birdenbirelik 24.
    • Yeterlilik: Gücü yetme, olasılık 24.
    • Olumsuzluk: Yeterlilikte "bil-" düşer, tezlikte ek farklı şekillerde gelir 24.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

      Yanıtı değerlendir

      5 kaynak

      1. yanitokul.com
        1
      2. dilbilgisi.org
        2
      3. turkcemiz.net
        3
      4. hocalar.com.tr
        4
      5. dilbilgisi.net
        5

    Konuyla ilgili materyaller

    Yeterlilik fiili nasıl bulunur?

    Yeterlilik fiili, bir işi, eylemi yapmaya gücü yetmek anlamını içerir ve fiil + “-a/-e” + bil- şeklinde oluşturulur. Örnekler: Ahmet bu işi baş-ar-a-bil-ir. Yanınıza gel-e-bil-ir miyim? İzin verir misiniz? Herkes kendi işiyle il-gi-len-e-bil-ir; buna izi var. Olumsuzu, bil- fiili düşülerek ve olumsuzluk eki eklenerek yapılır. Örnekler: Başar-a-bil-i-r > başar-a-ma-z. Aç-a-bil-i-r-im > aç-a-ma-m. Oku-y-a-bil-i-r-im > oku-y-a-ma-m.
    5 kaynak

    Tezlik eyleminin örnekleri nelerdir?

    Tezlik fiili örnekleri: Emir cümlelerinde: "Bilgisayarın başından kalk da bana yardımcı oluver." "Kardeşini yarınki sınavına çalıştırıver." Geçmiş zaman cümlelerinde: "Prenses, iyi kalpli olduğu için kendisine yapılan tüm kötülükleri unutuvermiş." "Beni bulamayınca eşyaları şuraya bırakıvermiş." Gelişigüzel, üstünkörü ve öylesine anlamında kullanılanlar: "Defterin boş bir sayfasını açıp aklına ilk gelenleri yazıverdi." "Hiç düşünmeden, içinden geldiği gibi konuşuverdi." Olumsuz örnekler: "Kapıyı açıvermedi/ açmadı." "Kapıyı açmayıver/ açma."
    5 kaynak

    Yeterlik fiili ve kurallı bileşik fiil aynı mı?

    Hayır, yeterlik fiili ve kurallı bileşik fiil aynı değildir. Kurallı bileşik fiiller, iki fiilin belirli kurallara göre birleşmesiyle oluşur ve dört alt türde incelenir: yeterlilik, tezlik, yaklaşma ve sürerlik. Yeterlik fiili, kurallı bileşik fiillerin bir türüdür ve bir fiile "-ebilmek" yardımcı fiili getirilerek oluşturulur. Dolayısıyla, yeterlik fiili, kurallı bileşik fiillerin bir alt kategorisidir, ancak her kurallı bileşik fiil yeterlik fiili değildir.
    5 kaynak

    Yeterlilik fiili -ebilmek nasıl yapılır?

    Yeterlilik fiili -ebilmek, fiil + “-a/-e” + bil- şeklinde yapılır. Örnekler: Ahmet bu işi baş-ar-a-bil-ir. Yanınıza gel-e-bil-ir miyim? Herkes kendi işiyle il-gi-len-e-bil-ir. Olumsuzu, fiilin “-ama, -eme” şeklinde ek almasıyla oluşur. Örnekler: Başar-a-bil-i-r > başar-a-ma-z. Aç-a-bil-i-r-im > aç-a-ma-m. Oku-y-a-bil-i-r-im > oku-y-a-ma-m.
    5 kaynak

    Tezlik ne demek?

    Tezlik, "tez olma durumu" anlamına gelir. Ayrıca, fiillerle birlikte kullanılarak eylemlerin çok hızlı bir şekilde gerçekleştiğini belirten bir kavramdır. Örnekler: "Şu kitapları odana götürüver." "Elimdeki poşetlerden birkaçını alıver." "Bir anda elektrikler gidiverdi."
    5 kaynak

    Yanınıza gelebilir miyim yeterlilik fiili mi?

    "Yanınıza gelebilir miyim" cümlesi, yeterlilik fiili olarak değerlendirilebilir.
    5 kaynak

    Yeterlilik ve tezlik fiili nedir?

    Yeterlilik ve tezlik fiilleri, Türkçede fiillerin yapılarına göre sınıflandırıldığı birleşik fiil türlerindendir. Yeterlilik fiili, fiil kök veya gövdelerine "-ebil-" eylemi getirilerek yapılır ve eyleme "gücü yetme, olasılık" gibi değişik anlamlar katar. Örnekler: "Taşıyabilirim"; "Çıkabilirsiniz". Tezlik fiili ise eyleme "-iver-" eylemi getirilerek oluşturulur ve sözcüğe "kolayca, birdenbire, çabucak, ansızın" anlamları katar. Örnekler: "Düşüvermiş"; "Geliverdi".
    5 kaynak