• Buradasın

    Küçük ve büyük ünlü uyumuna uymayan kelimeler nelerdir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Küçük ve büyük ünlü uyumuna uymayan kelimeler şunlardır:
    1. Büyük Ünlü Uyumu:
      • Türkçe bazı kelimeler, kalınlık-incelik uyumuna uyduğu hâlde ses olayları sebebiyle bu uyumu bozmuştur 13. Örnekler: "alma > elma", "ana > anne", "kangı > hangi", "kuzay > kuzey" 1.
      • Yabancı dillerden gelen kelimelerde bu uyum aranmaz 23. Örnekler: "telefon, kalem, gazete" 2.
    2. Küçük Ünlü Uyumu:
      • Öz Türkçe olmasına rağmen küçük ünlü uyumuna uymayan kelimeler de vardır 14. Örnekler: "yağmur (E.Türkçede yağmır)", "çamur (E.Türkçede çamır)", "avuç (E.Türkçede avıç)" 1.
      • Tek heceli kelimelerde bu uyum aranmaz 2. Örnekler: "bak, yap, su" 1.

    Konuyla ilgili materyaller

    Küçük ünlü uyumu nedir?

    Küçük ünlü uyumu, Türkçedeki ses uyumlarından biridir ve bir kelimenin içindeki ünlülerin düzlük-yuvarlaklık açısından uyumlu olmasını gerektirir. Bu uyumun iki kuralı vardır: 1. Düzlük kuralı: Bir sözcüğün herhangi bir hecesinde düz ünlü (a, e, ı, i) varsa, bunu izleyen tüm hecelerde de düz ünlü bulunmalıdır. 2. Yuvarlaklık kuralı: Bir sözcüğün herhangi bir hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa, bunu izleyen ilk hecede geniş düz (a, e) veya dar yuvarlak (u, ü) ünlü bulunmalıdır.

    Büyük Ünlü Uyumu nasıl bulunur örnek?

    Büyük Ünlü Uyumu bir kelimedeki ünlü harflerin kalın veya ince olmasıyla ilgilidir. Bu uyumu bulmak için şu adımları izlemek gerekir: 1. Kelimenin ilk hecesindeki ünlüyü belirlemek. 2. İlk hecedeki ünlünün kalın mı yoksa ince mi olduğunu tespit etmek. 3. Diğer hecelerdeki ünlülerin de aynı özelliğe sahip olup olmadığını kontrol etmek. Örnekler: - "Türkçemiz" kelimesi büyük ünlü uyumuna uygundur çünkü ince ünlülerden sonra yine ince ünlüler gelmiştir. - "Tiyatro" kelimesi büyük ünlü uyumuna uymaz; çünkü ince ünlülerle kalın ünlüler bir arada kullanılmıştır. - "Anne" kelimesi, köken olarak Türkçe olduğu hâlde kalınlık – incelik uyumuna uymaz.

    Geniş ve dar ünlü nedir?

    Geniş ve dar ünlüler, ağzın açıklığına göre ünlülerin sınıflandırılma şekilleridir. Geniş ünlüler: Ağız boşluğunun ve çene açısının daralmaya uğramadan, açık durumda iken boğumlanan ünlülerdir. Dar ünlüler: Alt çenenin az açılması ve ses yolunun daralması ile boğumlanan ünlülerdir.

    Kalın ünlü ve ince ünlü uyumu nedir?

    Kalın ünlü ve ince ünlü uyumu, Türkçe kelimelerde ünlülerin belirli bir düzen içinde bulunmasını sağlayan iki önemli uyum kuralıdır. Kalın ünlü uyumu (büyük ünlü uyumu), bir kelimenin ilk hecesinde kalın ünlü (a, ı, o, u) varsa, diğer hecelerdeki ünlülerin de kalın olması gerektiğini belirtir. İnce ünlü uyumu (küçük ünlü uyumu) ise, bir kelimenin ilk hecesinde ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa, takip eden hecelerde de ya düz-geniş (a, e) ya da dar-yuvarlak (u, ü) ünlü gelmesi gerektiğini ifade eder.

    Büyük-küçük ünlü uyumu kaça ayrılır?

    Büyük-küçük ünlü uyumu iki ana kategoriye ayrılır: 1. Büyük Ünlü Uyumu: Türkçe bir kelimenin ilk hecesinde kalın ünlü (a, ı, o, u) varsa, diğer hecelerdeki ünlüler de kalın; ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa, diğer hecelerdeki ünlüler de ince olur. 2. Küçük Ünlü Uyumu: Ünlülerin düzlük-yuvarlaklık bakımından uygunluğudur. Bu kurala göre; - Düz ünlülerden (a, e, ı, i) sonra yine düz ünlüler gelir. - Yuvarlak ünlülerden (o, ö, u, ü) sonra ya düz-geniş ünlüler (a, e) ya da dar-yuvarlak ünlüler (u, ü) gelir.

    Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün büyük ünlü uyumuna uymama gerekçesi ötekilerden farklıdır?

    Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün büyük ünlü uyumuna uymama gerekçesi ötekilerden farklıdır? Cevap: A) Bu kitabı okurken tüm sıkıntılarımı unuttum. (okurken). Diğer seçeneklerdeki sözcüklerin büyük ünlü uyumuna uymama nedeni, kelimenin yabancı kökenli olması veya ek alması gibi çeşitli sebeplere dayanırken, "okurken" kelimesi kurala uyarken ek sebebiyle bozulmuştur.

    Küçük ünlü uyumunu bozan ekler nelerdir?

    Küçük ünlü uyumunu bozan ekler şunlardır: 1. -yor (şimdiki zaman eki). 2. -ken (zarf-fiil eki). 3. -leyin (isimden zarf yapan ek). 4. -mtırak (sıfattan sıfat yapan ek). 5. -ki (aitlik eki, ilgi zamiri ve sıfat yapan ek). 6. -daş/-taş (isimden isim yapan ek). 7. -gil (aile bildirir).