Ünlü sertleşmesi ve ünsüz sertleşmesi Türkçe dilbilgisinde iki farklı ses olayını ifade eder. Ünlü sertleşmesi, "niye" örneğinde olduğu gibi, "ne-y-e" şeklinde bir daralma ile gerçekleşir. Ünsüz sertleşmesi ise, sert ünsüzlerle (ç, f, h, k, p, s, ş, t) biten kelimelere, yumuşak ünsüzlerle (b, c, d, g) başlayan ekler geldiğinde, ekin başındaki yumuşak ünsüzün sertleşerek p, ç, t, k seslerinden birine dönüşmesi durumudur. Örnekler: dolap + da → dolapta; aç + dı → açtı; kitap + cı → kitapçı. Özel isimlerde bu kural uygulanmaz.