• Buradasın

    İrsal-i mesel ve iktibas arasındaki fark nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    İrsal-i mesel ve iktibas arasındaki temel fark, söz aktarımının kaynağı ve kullanım amacıdır:
    • İrsal-i mesel: Anlatıma güç kazandırmak amacıyla sözde, yazıda ya da şiirde atasözü, özdeyiş ya da çok bilinen, yaygın bir sözü kullanmayı ifade eder 34. Bu sanat, hayal ve duygudan çok düşünceye dayanır 3. Örnek: "Tok olanlar bilemez çektiğini aç kalanın / Sırtı pek kimseye ahvâl-i şitâ yaz görünür" 4.
    • İktibas: Şairin bir ayet, hadis veya başka bir şairin şiirinden alıntı yapmasını ifade eder 15. Örnek: "Zâlimlere bir gün dedirir kudret-i Mevlâ / Tallâhi lekad âserekellâhü aleynâ" (Ziya Paşa) 5.
    Bu bağlamda, iktibas daha özel ve belirgin bir söz aktarım kaynağı alanına sahipken, irsal-i mesel daha geniş ve kapsamlı bir kaynak kullanabilir 1.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    İrsal-i mesel hangi sanat?

    İrsal-i mesel, söz sanatları arasında yer alır. Kelime anlamı olarak "irsal" göndermek, "mesel" ise atasözü anlamına gelir.

    İktibas ve alıntı aynı şey mi?

    İktibas ve alıntı aynı anlama gelmez, ancak her iki kavram da bir kaynaktan yapılan aktarımı ifade eder. Alıntı, bir kaynaktan ilgili kısmın aynen, noktası ve virgülüne dokunulmadan, olduğu gibi alınmasıdır. İktibas ise, şiir veya düzyazıda anlamı kuvvetlendirmek veya söze güzellik katmak amacıyla bir şair ya da yazarın, eserine ayet, hadis veya bunlardan parçalar almasıdır. İktibas, aynı zamanda bir eseri kaynak göstermeksizin alıntı yapmak anlamında da kullanılır ve bu durum intihal olarak değerlendirilir.

    İrsalimesel nedir?

    İrsalimesel, yazılı veya sözlü olarak herhangi bir anlamı daha güçlü hale getirebilmek amacıyla vecize ya da atasözü kullanma sanatıdır. Özellikleri: İrsalimesel sanatında ortaya konan söz, hiçbir zaman atasözü değil, atasözü değerinde, doğruluğu herkes tarafından kabul edilen, üzerinde tartışılmayacak kadar açık olan bir sözdür. Şiirde anlamı pekiştirmek ve anlaşılır kılmak için yazıya konuyla ilgili atasözü koyarak yapılır. Kimi zaman ibarenin atasözü olduğuna dair “meşhurdur, meseldir, zira, elbette, nitekim” gibi kelimeler de kullanılabilir. Örnekler: "Balık baştan kokar bunu bilmemek / Seyrânî gâfilin ahmaklığından". "Çağır Karac’oğlan çağır / Taş düştüğü yerde ağır / Gönül sevdiğinden soğur / Görülmeyi görülmeyi". "Bal tutan kimse meseldir ki yalar parmağını / Bu sözün ma’nisini etmede iz’an iyidir".

    İktibas sanatı nasıl yapılır?

    İktibas sanatı, bir şair veya yazarın, eserine ayet veya hadislerden alıntı yaparak anlamı kuvvetlendirme ve söze güzellik katma amacıyla gerçekleştirilir. İktibas sanatının yapılışı: Tam iktibas: Ayet veya hadisin tamamının alınmasıdır. Nakıs (yarım, eksik) iktibas: Ayet veya hadisin tamamının değil, bir kısmının alınmasıdır. Lafzen (dil açısından) iktibas: Alıntılanan ibarelerin orijinallerinin yer aldığı iktibastır. Manen (anlam açısından) iktibas: İktibas edilmek istenen cümlelerin manasının alıntılanmasıdır. İktibas yapılırken, vezin veya kafiye zarureti nedeniyle bazı kelimeler alınmayabilir.

    İrsali mesel ve telmih aynı şey mi?

    İrsal-ı mesel ve telmih farklı edebi sanatlardır. İrsal-ı mesel, bir düşünceyi inandırıcı kılmak ve pekiştirmek amacıyla söze bir atasözü ya da özdeyiş katmayı ifade eder. Telmih ise, söz arasında herkesçe bilinen geçmişteki bir olaya, ünlü bir kişiye, bir inanca ya da yaygın bir atasözüne işaret etmek, onu hatırlatmaktır.

    İrsali mesel ve örneklendirme aynı şey mi?

    Hayır, irsali mesel ve örneklendirme aynı şey değildir. İrsal-ı mesel, yazıda ya da sözde bir atasözü ya da özlü söz kullanma sanatıdır. Örneklendirme ise, ifadeye güç katmak için atasözü ve özdeyiş gibi özlü bir söz kullanma anlamına gelir. Örnekler: "Damlaya damlaya göl olur zira". "Allah’a sığın şahs-ı halimin gazabından, Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir" (Ziya Paşa). "Âyînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz, Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde" (Ziya Paşa).

    İktibasın amacı nedir?

    İktibasın amacı, yerel hukukun çözemediği uyuşmazlıkların çözüme kavuşturulmasıdır. İktibas ayrıca şu amaçlarla da yapılabilir: Edebiyatta: Şiir veya düzyazıda anlamı kuvvetlendirmek ve söze güzellik katmak amacıyla ayet, hadis veya bunlardan parçalar almak. Hukukta: Bir toplumun, kendisinden farklı olan başka bir toplumun hukuki düşüncelerinden ve yazılarından faydalanmak.