Deneysel ve deneysel olmayan araştırmalar, bilimsel araştırma yöntemlerinin iki ana kategorisidir. Deneysel araştırmalar, değişkenler arasında neden-sonuç ilişkisini test etmeye yöneliktir. Bu tür araştırmalarda: - Tam deneysel tasarımda, deney ve kontrol gruplarının seçimi tesadüfi yöntemlere göre yapılır. - Yarı deneysel tasarımda, grupların seçimi ön ölçümler ve ölçütlere göre belirlenir. - Tek denekli tasarımda, araştırmaya uygun olan bir veya birkaç kişi ile çalışma yapılır. Deneysel olmayan araştırmalar ise, denekler ve bulundukları ortam üzerinde değişiklik yapmadan, mevcut durumu tanımlamak amacıyla yapılır. Bu kategoride: - Betimsel yöntem, karakterize edilmiş kişi veya grupların sayısal olarak tanımlanmasını içerir. - İlişkisel yöntem, iki veya daha fazla grup veya olgu arasındaki ilişkinin olup olmadığını inceler. - Tarama yöntemi, çok sayıdaki katılımcının veya özelliklerinin belirlenmeye çalışıldığı araştırmalardır.