Karşıtların birliği ve çelişkisi, diyalektik materyalizmin temel yasalarından biridir 13. Bu yasa, doğada, toplumda ve bilinçte tüm nesneler, olaylar ve süreçlerin içlerinde bir karşıtlık (çelişki) taşıdıklarını ve bu karşıtlığın hem bir birlik hem de bir savaşım içinde olduğunu ifade eder 13.

Karşıtların birliği, şu iki şekilde gerçekleşir:

Karşıtların çelişkisi ise, bu karşıtlıkların hem birbirlerini olumsuzlamaları hem de birbirlerini koşullandırıp türetmeleri anlamına gelir 4. Çelişki, maddenin varlığının evrensel bir koşulu ve zorunlu biçimidir 4.

Bu yasa, devinim ve gelişmenin kendiliğindenliğini dile getirir 1.