Osmanlı Devleti'nin yükselme ve duraklama dönemleri arasındaki temel farklar şunlardır: Yükselme Dönemi (1453-1579): Toprak Genişlemesi: Osmanlı, kara ve deniz ticaret yollarını kontrol altına almak amacıyla genişlemeler yaptı; Kırım, Amasra, Sinop ve Trabzon gibi yerler alındı. Askeri ve Deniz Gücü: Donanma güçlendi, Preveze Zaferi ile Doğu Akdeniz Türk gölü haline geldi. Toprak Sistemi: Tımar sistemi etkindi ve askeri düzen sağlamdı. Duraklama Dönemi (1579-1699): Toprak Kayıpları: Bu dönemde büyük toprak kayıpları yaşandı; özellikle Avusturya ve İran ile yapılan uzun savaşlar sonucunda Zitvatoruk ve Karlofça antlaşmaları imzalandı. Merkezi Yönetim ve Askeri Bozulma: Merkezi yönetim zayıfladı, ordu ve donanmada bozulmalar oldu, tımar sistemi bozuldu. Ekonomik ve Sosyal Sorunlar: Coğrafi keşifler nedeniyle ticaret yollarının önem kaybetmesi ve hızlı nüfus artışı gibi faktörler ekonomiyi zorladı. Islahatlar: Savaşlardaki başarısızlıklar ve isyanlar nedeniyle ilk ıslahatlar bu dönemde yapıldı.