Denizin büyük dalgalar halinde kıyıya vurmasına "tsunami" denir. Tsunami, genellikle depremler, volkanik patlamalar ve diğer su altı patlamaları (örneğin insan yapımı patlamalar, su altı heyelanları, buzul parçalanmaları, meteorit çarpması ve diğer yıkıcı unsurlar) etkisiyle çok miktarda suyun yer değiştirmesi sonucu okyanus, deniz ve büyük göllerde meydana gelebilen, sıra dışı yükseklikteki ve uzunluktaki dalgalara verilen isimdir.
Türkiye çevresindeki denizlerde gelgitin az olmasının sebebi, bu denizlerin iç denizler olması ve okyanusla bağlantılarının tek bir noktadan sağlanmasıdır. Gelgit olayı, okyanus kıyılarında kenar denizlere ve iç denizlere göre daha fazladır.
Gelgit (medcezir), Ay ve Güneş'in kütleçekim kuvvetlerinin bir arada etkisi ve Dünya'nın kendi etrafındaki hareketi dolayısıyla deniz seviyelerinin periyodik olarak yükselip alçalmasıdır.
Denizin kıyıya vurmasının birkaç nedeni vardır: Rüzgar etkisi. Gelgit (med-cezir) etkisi. Atmosfer basıncı ve rüzgarlar. Depremler ve tsunami. Yeraltı su hareketleri ve jeolojik değişimler. Ayrıca, denizanalarının kıyıya vurmasının nedenleri arasında güçlü rüzgarlar, deniz akıntıları, sıcaklık değişimleri, kirlilik ve aşırı balıkçılık da bulunur.
{"815d0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://yandex.com.tr/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"answers","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem/","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping/","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance/","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap/","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel/","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel/","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"dialogProps":{"host":"yandex.com.tr","lang":"tr","project":"neurolib","queryParams":{"exp_flags":"skin","preset":"oceania","utm_source":"portal-neurolib"},"retpath":"https%3A%2F%2Fyandex.com.tr%2Fyacevap%2Fc%2Fbilim-ve-egitim%2Fq%2Fdenizde-gelgit-olayi-neden-olur-bulmaca-2345831698%3Flr%3D213%26ncrnd%3D19586","tld":"com.tr","platform":"desktop"},"className":"PortalHeader-User"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Yapay zeka ile bul","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"neurolib_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://yandex.com.tr/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"2992012671758698700","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1758698723574754-4767520605711355455-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-228-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"815dw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"header"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"header"},"815d1":{"state":{"links":[{"id":"main","url":"/yacevap/","title":"Ana Sayfa","target":"_self"},{"id":"technologies","url":"/yacevap/c/teknoloji","title":"Teknoloji","target":"_self"},{"id":"psychology-and-relationships","url":"/yacevap/c/psikoloji-ve-iliskiler","title":"Psikoloji ve İlişkiler","target":"_self"},{"id":"science-and-education","url":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim","title":"Bilim ve Eğitim","target":"_self"},{"id":"food","url":"/yacevap/c/yemek","title":"Yemek","target":"_self"},{"id":"culture-and-art","url":"/yacevap/c/kultur-ve-sanat","title":"Kültür ve Sanat","target":"_self"},{"id":"tv-and-films","url":"/yacevap/c/filmler-ve-diziler","title":"Filmler ve Diziler","target":"_self"},{"id":"economics-and-finance","url":"/yacevap/c/ekonomi-ve-finans","title":"Ekonomi ve Finans","target":"_self"},{"id":"games","url":"/yacevap/c/oyun","title":"Oyun","target":"_self"},{"id":"sport","url":"/yacevap/c/spor","title":"Spor","target":"_self"},{"id":"beauty-and-style","url":"/yacevap/c/guzellik-ve-moda","title":"Güzellik ve Moda","target":"_self"},{"id":"useful-tips","url":"/yacevap/c/faydali-ipuclari","title":"Faydalı İpuçları","target":"_self"},{"id":"auto","url":"/yacevap/c/otomobil","title":"Otomobil","target":"_self"},{"id":"law","url":"/yacevap/c/hukuk","title":"Hukuk","target":"_self"},{"id":"travel","url":"/yacevap/c/seyahat","title":"Seyahat","target":"_self"},{"id":"animals-and-nature","url":"/yacevap/c/hayvanlar-ve-doga","title":"Hayvanlar ve doğa","target":"_self"},{"id":"health","url":"/yacevap/c/saglik","title":"Sağlık","target":"_self"},{"id":"other","url":"/yacevap/c/diger","title":"Diğer","target":"_self"}],"activeLinkId":"science-and-education","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"815dw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"header-categories"},"815d2":{"state":{"tld":"com.tr","markdown":"Denizde gelgit olayı, **Ay ve Güneş'in kütleçekim kuvvetlerinin bir arada etkisi ve Dünya'nın kendi etrafındaki hareketi** nedeniyle oluşur [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Gelgit)[```2```](https://evrimagaci.org/gelgit-nedir-sularin-metrelerce-yukselip-metrelerce-cekilmesine-neden-olan-medcezir-nasil-olusur-12041)[```5```](https://www.milliyet.com.tr/egitim/sozluk/gelgit-nedir-tdk-sozluk-anlami-ne-demek-gelgit-olayi-nasil-olusur-6579094). \n\n**Bulmaca cevabı**: **Yerçekimi** [```5```](https://www.milliyet.com.tr/egitim/sozluk/gelgit-nedir-tdk-sozluk-anlami-ne-demek-gelgit-olayi-nasil-olusur-6579094).","sources":[{"sourceId":1,"url":"https://www.bulmacabulmaca.com/kelimeler/sozluk/gelgit/","title":"GELGİT Nedir? Ne Demektir? | Bulmaca Bulmaca","shownUrl":"https://www.bulmacabulmaca.com/kelimeler/sozluk/gelgit/","rel":"nofollow"},{"sourceId":2,"url":"https://www.milliyet.com.tr/egitim/sozluk/gelgit-nedir-tdk-sozluk-anlami-ne-demek-gelgit-olayi-nasil-olusur-6579094","title":"Gelgit Nedir, Tdk Sözlük Anlamı Ne Demek? Gelgit Olayı...","shownUrl":"https://www.milliyet.com.tr/egitim/sozluk/gelgit-nedir-tdk-sozluk-anlami-ne-demek-gelgit-olayi-nasil-olusur-6579094","rel":"nofollow"},{"sourceId":3,"url":"https://egitim.com/gelgitler-sirasinda-deniz-suyu-neden-cekilir","title":"Gelgitler Sırasında Deniz Suyu Neden Çekilir? | Egitim.com","shownUrl":"https://egitim.com/gelgitler-sirasinda-deniz-suyu-neden-cekilir","rel":"nofollow"},{"sourceId":4,"url":"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gelgit","title":"Gelgit - Vikipedi","shownUrl":"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gelgit","rel":"nofollow"},{"sourceId":5,"url":"https://bilgihanem.com/gel-git-med-cezir-olayi-nedir/","title":"Gel-Git (Med-Cezir) Olayı Nedir? Nasıl Oluşur? - Bilgihanem","shownUrl":"https://bilgihanem.com/gel-git-med-cezir-olayi-nedir/","rel":"nofollow"}],"isHermione":false,"headerProps":{"header":"Denizde gelgit olayı neden olur bulmaca?","homeUrl":"/yacevap/","categoryUrl":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim","categoryTitle":"Bilim ve Eğitim","canUseNativeShare":false,"tags":[{"href":"/yacevap/t/bilim","text":"Bilim"},{"href":"/yacevap/t/astronomi","text":"Astronomi"},{"href":"/yacevap/t/gelgit","text":"Gelgit"},{"href":"/yacevap/t/bulmaca","text":"Bulmaca"}],"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"YazekaAnswers","title":"Bu yanıtta yanlış olan ne?","checkBoxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Soruma yanıt verilmedi"},{"value":"Bilgi hataları var"},{"value":"Bilgi yetersiz"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Yanıtta kullanılan kaynaklar güvenilir değil"},{"value":"Bu soru için yanıt gerekmiyor"},{"value":"Diğer"}]}}]},"suggestProps":{"suggestItems":[{"id":0,"text":"Gelgitler kıyıları nasıl etkiler?","url":"/search?text=Gelgitlerin+k%C4%B1y%C4%B1lara+etkisi&promo=force_neuro"},{"id":1,"text":"Met ve cezir ne anlama gelir?","url":"/search?text=Met+ve+cezir+nedir%3F&promo=force_neuro"},{"id":2,"text":"Ay'ın gelgit üzerindeki etkisi nedir?","url":"/search?text=Ay%27%C4%B1n+gelgit+%C3%BCzerindeki+etkisi&promo=force_neuro"},{"id":-1,"url":"/search?text=Denizde+gelgit+olay%C4%B1+neden+olur+bulmaca%3F&promo=force_neuro","text":"Daha fazla bilgi"}]},"feedbackProps":{"feature":"YazekaAnswers","baseProps":{"metaFields":{"yandexuid":"2992012671758698700","reqid":"1758698723574754-4767520605711355455-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-228-BAL"}},"positiveCheckboxLabels":[{"value":"Yanıtı çok beğendim"},{"value":"Yanıtta gerekli bilgiler var"},{"value":"Kolay anlaşılır"},{"value":"Diğer"}],"negativeCheckboxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Soruma yanıt verilmedi"},{"value":"Bilgi hataları var"},{"value":"Bilgi yetersiz"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Yanıtta kullanılan kaynaklar güvenilir değil"},{"value":"Bu soru için yanıt gerekmiyor"},{"value":"Diğer"}]},"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1758698723574754-4767520605711355455-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-228-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"815dw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"question"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"question"},"815d3":{"state":{"relatedMaterials":[{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.mynet.com/tsunami-dalgalarinin-ozellikleri-nelerdir-tsunami-dalgalari-kiyiya-yaklastikca-yukselir-mi-170100273809?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.ntv.com.tr/turkiye/tsunami-nedir-neden-olur-tsunamiden-korunmanin-yollari-nelerdir,VCNSZhZxJU6kZ2zShVl5_A?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.worldofturkiye.com/genel/tsunami-nedir-nasil-olusur-hangi-ulkelerde-gorulur/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.cografyatr.com/haber/dalga-ve-akintilarin-olusturdugu-sekiller?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://bilgiyelpazesi.com/egitim_ogretim/konu_anlatimli_dersler/cografya_dersi_ile_ilgili_konu_anlatimlar/deniz_suyunun_hareketleri_dalgalar_gel_git_akintilar.asp?size=16&stub=1"],"header":"Denizin büyük dalgalar halinde kıyıya vurmasına ne denir?","teaser":"Denizin büyük dalgalar halinde kıyıya vurmasına \"tsunami\" denir. Tsunami, genellikle depremler, volkanik patlamalar ve diğer su altı patlamaları (örneğin insan yapımı patlamalar, su altı heyelanları, buzul parçalanmaları, meteorit çarpması ve diğer yıkıcı unsurlar) etkisiyle çok miktarda suyun yer değiştirmesi sonucu okyanus, deniz ve büyük göllerde meydana gelebilen, sıra dışı yükseklikteki ve uzunluktaki dalgalara verilen isimdir.","href":"/yacevap/c/hayvanlar-ve-doga/q/denizin-buyuk-dalgalar-halinde-kiyiya-vurmasina-ne-denir-1710608552","tags":[{"href":"/yacevap/t/dogaolaylari","text":"DoğaOlayları"},{"href":"/yacevap/t/deniz","text":"Deniz"},{"href":"/yacevap/t/tsunami","text":"Tsunami"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://enpatika.com/soru-cevap/turkiyede-gelgit-olur-mu/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://gelgitlerin-etkileri-ve-sonuclari.nedir.org/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://feeddi.com/turkiyede-neden-gelgit-yok?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/Gelgit?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dpumekatronik.com/gel-git-olayi-en-cok-nerelerde-gorulur/?size=16&stub=1"],"header":"Türkiye çevresindeki denizlerde gelgit neden azdır?","teaser":"Türkiye çevresindeki denizlerde gelgitin az olmasının sebebi, bu denizlerin iç denizler olması ve okyanusla bağlantılarının tek bir noktadan sağlanmasıdır. Gelgit olayı, okyanus kıyılarında kenar denizlere ve iç denizlere göre daha fazladır.","href":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim/q/turkiye-cevresindeki-denizlerde-gelgit-neden-azdir-3015363248","tags":[{"href":"/yacevap/t/dogabilimleri","text":"DoğaBilimleri"},{"href":"/yacevap/t/gelgit","text":"Gelgit"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.milliyet.com.tr/egitim/sozluk/gelgit-nedir-tdk-sozluk-anlami-ne-demek-gelgit-olayi-nasil-olusur-6579094?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.halkansiklopedisi.com/gelgit-olayi-nedir.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.aykutsaritas.com/gel-git-med-cezir-olayi-nedir-nasil-olusur-ozellikleri-ve-cesitleri-nelerdir/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/Gelgit?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1579084?size=16&stub=1"],"header":"Gelgit olayı nedir kısaca?","teaser":"Gelgit (medcezir), Ay ve Güneş'in kütleçekim kuvvetlerinin bir arada etkisi ve Dünya'nın kendi etrafındaki hareketi dolayısıyla deniz seviyelerinin periyodik olarak yükselip alçalmasıdır.","href":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim/q/gelgit-olayi-nedir-kisaca-1599776094","tags":[{"href":"/yacevap/t/doga","text":"Doğa"},{"href":"/yacevap/t/okyanus","text":"Okyanus"},{"href":"/yacevap/t/denizbilimleri","text":"DenizBilimleri"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.orduyorum.com/deniz-analari-neden-kiyiya-vurur-deniz-analarinin-kiyiya-vurmasi-ne-anlama-gelir?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://evrimagaci.org/tsunami-nedir-turkiyede-tsunami-olabilir-mi-eger-olursa-nasil-onlem-almaliyiz-ve-tsunami-sirasinda-neler-yapilmali-9496?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.haberler.com/haberler/deniz-cekilmesi-neden-olur-deniz-cekilmesi-18348466-haberi/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://hayvanlaraleminde.com/kus-turleri-ve-bakimlari/mavi-denizanasi-nedir-zehirli-midir-neden-kiyaya-vurur?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://onedio.com/haber/bilim-insanlari-milyonlarca-denizanasinin-kiyiya-vurarak-olmesindeki-sebebi-kesfetti-1213953?size=16&stub=1"],"header":"Deniz neden kıyıya vurur?","teaser":"Denizin kıyıya vurmasının birkaç nedeni vardır: Rüzgar etkisi. Gelgit (med-cezir) etkisi. Atmosfer basıncı ve rüzgarlar. Depremler ve tsunami. Yeraltı su hareketleri ve jeolojik değişimler. Ayrıca, denizanalarının kıyıya vurmasının nedenleri arasında güçlü rüzgarlar, deniz akıntıları, sıcaklık değişimleri, kirlilik ve aşırı balıkçılık da bulunur.","href":"/yacevap/c/hayvanlar-ve-doga/q/deniz-neden-kiyiya-vurur-364960979","tags":[{"href":"/yacevap/t/doga","text":"Doğa"},{"href":"/yacevap/t/ekoloji","text":"Ekoloji"},{"href":"/yacevap/t/okyanus","text":"Okyanus"},{"href":"/yacevap/t/cevre","text":"Çevre"}]}],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"815dw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"related"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"related"},"815d4":{"state":{"tld":"com.tr","isIos":false,"isQuestionPage":true,"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"815dw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"ask_question"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"ask_question"},"815d5":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"disclaimer":"Seçili sitelerdeki metinlere göre Yazeka tarafından oluşturulan yanıtlardır. Hatalar içerebilir. Önemli bilgileri kontrol ediniz.","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"815dw06-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"footer"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"footer"}}