Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Konuşmak Gerekiyor" adlı programda sunucu Ramazan Bey, Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi Elektronik Haberleşme Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Tülay Yıldırım ile yapay zeka konusunu ele almaktadır.
- Video, yapay zeka kavramının tanımı, tarihsel gelişimi ve temel prensiplerini açıklayarak başlamakta, ardından yapay öğrenme ve makine öğrenmesi arasındaki farkları anlatmaktadır. Daha sonra yapay zeka, Endüstri 4.0 ve Nesnelerin İnterneti arasındaki ilişkiler, özellikle sağlık ve hukuk alanlarındaki uygulamaları ele alınmaktadır. Son bölümde ise yapay zeka teknolojisinin olumlu ve olumsuz yönleri, gelecekteki potansiyeli ve gençlere yönelik tavsiyeler paylaşılmaktadır.
- Röportajda yapay zekanın insan beynini taklit etme çabaları, yapay sinir ağlarının önemi, derin öğrenme algoritmaları, beyaz kutu ve kara kutu sistemleri gibi teknik konular detaylı olarak açıklanmaktadır. Ayrıca, yapay zekanın sağlık alanında radyoloji ve dermatoloji gibi alanlardaki uygulamaları, hukuk alanında belge yönetimi sistemleri ve yapay zekanın gelecekteki teknolojik gelişimlerdeki rolü de tartışılmaktadır.
- 00:26Program Tanıtımı
- "Konuşmak Lazım" programı onbeş günde bir çarşamba günleri akşam saat onsekiz'de yayınlanacak.
- Her programda konunun uzmanı konuklarla ele alınacak konular enine boyuna konuşulacak ve doğru bilgi doğru kaynaklardan aktarılacak.
- Programın yeni yayın döneminde Kanal Fırat ailesine ve izleyicilere hayırlara vesile olmasını dileniyor.
- 01:43Yapay Zeka Konusunun Önemi
- Yapay zeka konusu son dönemlerde konuşulan en çok konuşulan ve üzerinde durulan konulardan biri.
- 2019 yılında SC dergilerde 28.772 makale, 2020 yılında 32.689 makale, 2021 yılında ise 26.546 makale yayınlanmış.
- Amerika, Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler yapay zeka ile ilgili ciddi bütçeler ayırmış, AR-GE çalışmaları yapmış ve Birleşik Arap Emirlikleri yapay zeka bakanlığı kurmuş.
- 04:50Yapay Zeka Nedir?
- Yapay zeka, insan zekasının içerdiği farklı işlevlerden sadece birini içerir.
- İnsan zekasında hem bilişsel (problem çözme, anlama, kavrama, öğrenme) hem de duygusal işlevler bulunurken, yapay zeka makinaların öğrenmesine odaklanmış bir süreçtir.
- Yapay zeka, insanlardaki bilişsel işlevleri makinalara yaptırmaya çalışarak makinaların öğrenme, problem çözme ve karar verme yeteneklerine sahip olmasına odaklanır.
- 06:08Yapay Zeka Çalışmalarının Tarihi
- Yapay zeka çalışmaları çok eski tarihlere dayanır; antik Yunan, Mısır ve Çin'de insanı anlamaya çalışan ve makinaya dönüştürülebilir mi diye düşünülen çalışmalar yapılmıştır.
- 1950'li yıllarda Alan Turing'in "Makineler Düşünebilir Mi?" makalesi ile yapay zeka çalışmalarına hız verilmiştir.
- Yapay zeka kelimesi ilk defa 1956'da İngiltere'de Dartmut Koleji'nde düzenlenen bir çalıştay sırasında kullanılmıştır.
- 09:48Yapay Zeka ve İnsan Beyni
- Yapay zeka sadece insan beynini değil, karıncaları, kuşları, yarasaları ve ateş böcekleri gibi farklı canlıları da taklit etmeye çalışıyor.
- İnsan beyni projesi (Human Brain Project) başlamış ancak hedefinden çok sapmış ve 2025 yılına kadar hiçbir şey kalmamıştır.
- Yapay zekanın insan beynini taklit eden en önemli algoritması yapay sinir ağlarıdır ve günümüzde en çok kullanılan yapay zeka algoritmalarından biridir.
- 11:54Yapay Sinir Ağları ve Derin Öğrenme
- Yapay sinir ağları, insan beynindeki sinir hücrelerinin nasıl çalıştığını modelleyerek, sinir ağı birleştiğinde neler yaptığını tahmin etmeye çalışır.
- Derin öğrenme modelleri, yüz tanıma ve dil işleme gibi konularda çok yüksek başarılar elde etmektedir.
- Sosyal medya platformlarında, milyonlarca fotoğraf içerisinden kullanıcıları tanıyabilme yeteneği, yapay sinir ağlarının başarısıdır.
- 13:23Yapay Öğrenme ve Makine Öğrenmesi
- Yapay öğrenme ile makine öğrenmesi aynı şeydir, amaç insanların bilişsel işlevlerini makineye yaptırmaktır.
- Makine öğrenimi daha genel dünyada "machine learning" olarak geçerken, Türkiye'de "yapay öğrenme" olarak da kullanılmaya başlanmıştır.
- Derin öğrenme, yapay zeka algoritmalarının yapısal bir farklılığıdır.
- 14:43Yapay Zekanın Kendi Kendine Öğrenme Özelliği
- Yapay zekalı algoritmalar tam anlamıyla kendi kendine öğrenmez, ancak klasik bilgisayar programlarından farklı olarak daha az veri ile eğitilebilir.
- İnsan için basit görünen görme işlemi, yapay zekalı algoritmalar için karmaşık bir süreçtir.
- Doğru verilerle eğitilen bir sistem, hiç görmediği bir fotoğrafı bile tanıyabilir ve öğrenme sürecinin sonucunda benzer yapıları kendisi bulabilir.
- 17:07Yapay Zeka Algoritmalarının Seçimi
- Yapay zeka algoritmaları, çözülecek problemlerle çok ilişkili olmalıdır.
- Yapay zeka çok geniş bir alan olup, sadece eğitilen sistemler değil, kural tabanlı ve bilgi tabanlı sistemler de bulunmaktadır.
- Algoritma seçerken, hangi problemi çözdüğümüzü, elimizde ne tür veri olduğunu ve nasıl bir çıktı istediğimizi bilmek önemlidir.
- 19:24Beyaz Kutu ve Kara Kutu Sistemleri
- Yapay zekada iki tür sistem vardır: beyaz kutu ve kara kutu sistemler.
- Beyaz kutu sistemler, bilgiye, girdiye ve uzman görüşlerine sahip olup, karar alma süreçlerinde kullanılır.
- Kara kutu sistemler (örneğin yapay sinir ağları), daha karmaşık problemleri çözer ve iç yapısı bilinmeyen, öğrenen sistemlerdir.
- 20:34Endüstri 4.0 ve Nesnelerin İnterneti
- Endüstri 4.0 ve nesnelerin interneti ile yapay zeka arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır.
- Endüstri 4.0, Almanların akıllı fabrikalar ve karanlık fabrikalar fikriyle ortaya çıkmış, daha sonra Japonlar 2017'de toplum 5.0 kavramını geliştirmiştir.
- Toplum 5.0 kavramı, yaşlanan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak için sağlık problemlerinin çözülmesi, daha hızlı teşhis yapılması ve robotların günlük hayatta kullanılması gibi alanları kapsamaktadır.
- 22:35Siber-Fiziksel Yapı ve Yapay Zeka
- Endüstri 4.0 ve 5.0'de siber-fiziksel bir yapı ortaya çıkmış, insan odaklı teknolojiler geliştirilmektedir.
- Nesnelerin interneti sayesinde farklı mekanlardaki kişiler arasında iletişim kurulabilmekte ve bir yerdeki robotun başka bir yerdeki kişinin hareketlerini taklit etmesi mümkün hale gelmiştir.
- Yapay zeka, büyük verilerin işlenmesinde büyük kolaylıklar sağlayarak, veri işleme sürecini kolaylaştırmaktadır.
- 25:27Yapay Zekanın Kullanım Alanları
- Yapay zeka çalışmalarında tıp ve hukuk alanları ön plana çıkmaktadır.
- Sağlık alanında yapay zeka, özellikle radyoloji ve dermatoloji gibi alanlarda başarılı sonuçlar vermektedir.
- Yapay zeka, sağlık sektöründe teşhis ve tedavi süreçlerinde hızlandırıcı yöntemler geliştirmekte ve acil servislerdeki hastaların yönlendirilmesi gibi alanlarda çalışmaktadır.
- 30:23Yapay Zeka ve Sağlık Alanındaki Uygulamalar
- Pandemi nedeniyle insanlar doktora gitmek istemiyor, bu nedenle sanal sağlık asistanları geliştirilecek ve bu asistanlar hastaların belirtilerine göre yönlendirme yapacak.
- Yapay zeka, radyologların günde 200-300 radyolojik görüntüyü inceleyip yorumlamasını kolaylaştıracak ve tecrübesiz veya yorgunluk anlarında gözden kaçabilecek durumlarda karar vermeye yardımcı olacak.
- Yapay zeka, genetik hastalıklarla ilgili önemli çalışmalar yaparak gen dizilimlerinin kolay incelenmesini sağlayacak ve aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarında moleküler araştırmaları daha kısa sürede analiz edilebilir hale getirecek.
- 32:55Yapay Zeka ve Salgın Hastalıklar
- Yapay zeka, salgın benzeri durumlarda hastalığın seyrinin nasıl gideceği veya nereye yayılacağına dair bilgiler sağlayacak.
- Pandeminin ilk çıktığı sıralarda Çin'den ilk nereye yayılabileceğine dair bir araştırma yapılmış ve bu araştırma, Çin'den en çok uçuş yapılan bölgeleri inceleyerek hastalığın yayılma yönünü tahmin etmiş.
- Genetik yatkınlığı olup olmadığının incelenmesi ve buna göre sonuçların nasıl etkileneceğinin incelenmesi ilerleyen dönemlerde sağlık alanına önemli katkılarda bulunacaktır.
- 33:44Yapay Zeka ve Hukuk Alanı
- Hukukta yapay zeka, hukuki hizmetlerin yapılması sırasında avukat veya hakimin yerine sanal robot veya fiziksel robot gelme çalışmaları yapılıyor.
- Yapay zeka, belge yönetimi sistemleri ile hukuksal süreçleri hızlandıracak ve mağdurlar veya avukatlar eldeki belgeleri sisteme girerek örnek kararlar çıkartabilecekler.
- Yapay zekalı sistemlerde yanlış teşhis durumunda kimin suçlu olacağı gibi hukuki süreçlerin yeniden düzenlenmesi gerekiyor.
- 35:49Yapay Zeka'nın Gelecekteki Etkileri
- Yapay zeka, gelecekteki teknolojilerin içerisinde çok önemli bir yer tutacak ve özellikle karmaşık alanlarda problem çözümlerini hızlandıracak.
- Yapay zeka, aşı geliştirme veya ilaç geliştirme gibi biyolojik olaylarda entegre edildiğinde süreçleri hızlandıracak.
- Yapay zeka, önümüzdeki otuz yılın teknolojilerinden biri olacak ve formatik, uzay çalışmaları, savunma, sağlık ve hukuk gibi pek çok alana girerek disiplinlerarası çalışma yapılmasına sebep olacak.
- 38:47Yapay Zeka'nın İnsanlık İçin Tehdidi
- Yapay zekanın insanlığın sonu olabileceği veya insanlık açısından ciddi tehditler oluşturabileceği görüşleri var.
- Konuşmacı, yapay zekanın insanlığı tehdit eden bir teknoloji değil, insanlığa faydalı olacak bir teknoloji olarak görüyor.
- Her şeyin zararlı olabileceği gibi, yapay zeka da zararlı olabilir, ancak konuşmacı bunun insanlığı tehdit edecek bir tehlike oluşturmayacağını düşünüyor.
- 39:38Yapay Zekanın Faydaları ve Tehlikeleri
- Yapay zeka doğru kullanıldığı ve doğru kişiler tarafından geliştirildiği sürece insanlığın faydası olacaktır.
- İnsanlar kendileri geliştirdikleri teknolojileri durdurmayı da bilebilirler, filmlerden esinlenerek geliştirilebilecek teknolojilerin tehlikelerini de önleyebilirler.
- Yapay zekanın karanlık tarafları vardır; ırk veya cinsiyet ayrımı yapabilecek şekilde programlanabilir ve doğru veriyle eğitilmezse bu tür ayrım yapabilir.
- 41:53Yapay Zekanın Ekonomik ve Siyasi Avantajları
- Yapay zeka teknolojisi ekonomik avantajlar sağlar; e-ticaret ve sosyal medya gibi alanlarda herkesin elinin altında olan teknolojilerdir.
- Savunma sanayinde ve sağlık sektöründe yapay zeka kullanımı, bu teknolojilere sahip ülkelerin birkaç adım öne çıkmasını sağlar.
- Teknolojinin arkasında kalmamak önemlidir, özellikle gençler sosyal medya gibi alanlarda çok fazla zaman harcarken.
- 43:42Yapay Zeka Çalışmak İsteyen Gençlere Öneriler
- Yapay zeka konusunda doğrudan bir güvenlik problemi yoktur, doğru ellerde kullanılırsa fark eden bir şey olmayacaktır.
- Yapay zeka çok daha geniş bir alan olup, derin öğrenme sadece yapay zekanın bir parçasıdır.
- Yapay zeka çalışmak isteyenlere, hangi problemi çözmeye çalıştıklarını belirlemeleri ve ilgili algoritmaları öğrenmeleri önerilmektedir.