Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, SMA Hastalığı ile Mücadele Derneği tarafından düzenlenen Sema Farkındalık Ayı kapsamında gerçekleştirilen bir seminerin kaydıdır. Konuşmacılar arasında fizyoterapist Cemile Hanım (Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi araştırma görevlisi) ve yoğun bakım deneyimi olan bir anne bulunmaktadır.
- Video, SMA hastalarındaki solunum problemlerini ve bu problemlere yönelik tedavi yöntemlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte öksürük kuvvetinin önemi, akciğer kapasitesini artırmaya yönelik fizyoterapi yöntemleri (air stacking, insentif spirometreler, mekanik ventilatörler), skolyozun akciğer fonksiyonuna etkileri ve rektosu olan çocuklarda mekanik ventilatör kullanımı gibi konular detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca SMA hastalarında solunum sorunlarının değerlendirilmesi, öksürme cihazlarının kullanımı, farklı pozisyonların solunum üzerindeki etkileri ve ailelerin bakım süreçteki rolü hakkında pratik bilgiler sunulmaktadır. Konuşmacılar, her hasta için kişiselleştirilmiş değerlendirme ve uzman kontrolünün önemini vurgulayarak, ailelerin umutsuzluğa kapılmaması gerektiğini belirtmektedir.
- 01:17Sma Hastalığı ve Solunum Sistemi Üzerine Seminer
- Sma Hastalığı ile Mücadele Derneği tarafından düzenlenen Sma farkındalık ayı kapsamında düzenlenen seminerlerin ikincisinde Cemile Hanım'la birlikte solunum konusu ele alınıyor.
- Cemile Hanım, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü'nde araştırma görevlisi olarak çalışmakta ve yaklaşık 2014 yılından itibaren nöromüsküler hastalıklarla ilgili çalışmaktadır.
- Sma hastalarında solunum sistemi, hastalığın ilerleyen aşamalarında hayat kurtaran bir faktör haline gelmektedir.
- 03:36Sma'nın Solunum Sistemi Üzerindeki Etkileri
- Sma, progresif bir hastalık olduğu için zamanla solunum sistemi üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır.
- Hastalığın temel özellikleri arasında solunum kaslarının zayıflaması, özellikle diyafragma başta olmak üzere nefes alıp veren temel kasların güçsüzlüğü bulunmaktadır.
- Öksürme kuvveti, balgamı atmakta önemli olan bir faktördür ve bu kuvvet zamanla azalır, bu da balgamın akciğerlerden atılamamasına neden olur.
- 05:02Solunum Sistemi Problemleri ve Semptomları
- Sma hastalarında yutak çevresi kaslarının zayıflaması sonucu yemek aspirasyonu riski artmaktadır.
- Akciğer kapasitesinin azalması, yeterli nefes alıp verme sorunlarına yol açmaktadır.
- Akciğerlerin dip bölgelerinde havalanamayan alanlar oluşur ve bu bölgeler enfeksiyona maruz kaldığında daha fazla etkilenir.
- 07:54Solunum Sistemi Üzerinde Görülen Semptomlar
- Akciğer kapasitesindeki azalma, özellikle vital kapasite (derin nefes alıp verme) konusunda belirgin bir düşüş yaşanır.
- Yeterli oksijenasyon sağlanamadığında, özellikle sözel iletişim kurabilen çocuklarda uykudan uyanma sonrası baş ağrısı gibi problemler ortaya çıkar.
- Öksürük kuvvetindeki azalma, balgamların akciğerlerden atılamamasına neden olur ve yutak kaslarının zayıflaması aspirasyon pnömoni riskini artırır.
- 09:22Öksürük Kuvvetinin Önemi
- Öksürük, hava yollarına giren cisimleri çıkarmak için önemli bir koruyucu refleks olarak çalışır.
- Sma hastalarında, öksürük kuvveti zayıfladığında akciğerlerde biriken sekresyonların (balgam) atılamaması sorunlarına yol açar.
- Normal bir kişi için kolay olan öksürme hareketi, Sma hastalarında zorlu bir efor gerektirir ve bu efor sağlayamadıklarında balgam atma sorunları yaşanır.
- 10:42Etkin Öksürüğün Yapılışı
- Etkin bir öksürük için öncelikle derin bir nefes alınması gerekir, bu sayede akciğer hacmi artar.
- Derin nefes alındıktan sonra yutak kasları kapanır ve akciğer basıncını arttırır, karın kaslarının kasılmasıyla etkin bir nefes verme gerçekleşir.
- Öksürük, hava yollarında biriken balgamın çıkartılabilmesi için kuvvetli bir akım sağlar.
- 11:20SMA Hastalarında Öksürük Sorunları
- SMA hastalık grubunda derin nefes almak zorlaşır, yetersiz akciğer hacmi ve yutak kaslarının etkin olmaması akciğer içi basıncı arttırmayı zorlaştırır.
- Karın kaslarında zayıflık meydana geldiği için etkin bir kasılma ve nefes verme yapılamaz, bu da öksürük kuvvetinde azalma yaratır.
- Öksürük kuvveti azaldığında balgam birikir, akciğerlerin havalanamamasına neden olur ve semptomların kötüleşmesine katkı sağlar.
- 13:01Öksürük Kuvvetinin Değerlendirilmesi
- Öksürük kuvveti özellikle SMA hastalarında değerlendirilmelidir, hastalık gruplarına göre farklı değerlendirmeler yapılmalıdır.
- Etkin bir öksürük değerlendirmesi için çocuğun iyi iletişim kurabilmesi gerekir, küçük çocuklar için ailelerin gözlemi önemlidir.
- Öksürük akım hızını ölçen pesmetre gibi cihazlar kullanılarak öksürük kuvveti ölçülebilir, 270 litre/dakikanın altında olması yeterli öksürük kuvveti olmadığını gösterir.
- 16:35Akciğer Kapasitesini Artırmaya Yönelik Fizyoterapi Yöntemleri
- Akciğerlere yönelik fizyoterapi yaklaşımları ikiye ayrılır: akciğer kapasitesini artırmaya yönelik ve balgamı çıkartmaya yönelik uygulamalar.
- Nan invaziv mekanik ventilatörler akciğer hacmini artırmak için kullanılır, bazı çocuklar gün boyu veya gece boyu bu cihazlara bağlı yaşarlar.
- Insentif spirometreler ve derin nefes egzersizleri akciğer kapasitesini geliştirmeye yardımcı olur.
- 18:53Air Stacking Uygulaması
- Air stacking uygulaması, ambular kullanılarak nefes egzersizi yapma yöntemidir.
- Bu yöntemde maske ambuya yerleştirilir, çocuk nefes alır, ambu basılır ve nefes tutulur, bu işlem birkaç kez tekrarlanıp toplanan nefes hızlıca verilir.
- Air stacking, akciğer kapasitesini artırmakta ve etkin bir öksürük için gerekli derin nefes almayı desteklemekte etkilidir.
- 21:21Soluk Bırakma Tekniği Uygulaması
- Tedavi yöntemleri hastaya göre olmalı, hastanın ihtiyacı olup olmadığı ve uygulamayı kabul edip etmeyeceği önemlidir.
- Çocuklarda uygulama yapmadan önce değerlendirme yapılması ve çocuğun uygulamayı kabul etmesi gerekmektedir.
- Soluk bırakma tekniği uygulaması için ambu kullanımı, hava basıncının ayarlanması ve çocuğun uygulamayı sevmesi önemlidir.
- 23:22Uygulama Detayları
- Tedavi programlarında bir seansta 3-4 soluk bırakma uygulaması ve ortalama 7-10 tekrar yapılabilir.
- Uygulamalar günlük 2-3 kez yapılabilir, ancak başlangıçta mutlaka bir uzmanla yapılması gerekmektedir.
- Uygulama sırasında çocuk ve fizyoterapistin senkronize çalışması, çocuk nefes verirken fizyoterapistin havayı sıkması önemlidir.
- 25:34Sekresyon Azaltma Yöntemleri
- Sekresyon azaltması için öksürme önemlidir ve bunun için öksürme cihazları kullanılabilmektedir.
- Bazı ülkelerde SMA tanısı alan hastalar için mekanik ventilatör ve öksürme cihazları temin edilebilmekte, ancak Türkiye'de böyle bir sistem yoktur.
- Öksürme cihazları, hastaya yüksek basınç uygulayarak akciğerleri geliştirmek ve negatif basınç uygulayarak sekresyonu koparmakta etkilidir.
- 28:23Öksürme Cihazlarının Kullanımı
- Öksürme cihazları öksürük kuvvetini geliştirmekte etkilidir ve özellikle öksürük kuvveti 160'in altına düştüğünde önerilmektedir.
- Cihazlar maliyetli olduğu için ulaşıma zorluk yaşanabilmektedir.
- Öksürme cihazı olmayan hastalarda, akciğer kapasitesini arttırmayı sağlayan uygulamalar öksürüğe de katkı sağlayabilir.
- 30:02Öksürme Destekleme Teknikleri
- Göğüs kafesinin yanlarından ve karından uygulanan manevralarla destekli öksürme, balgamın takıldığı durumlarda öksürük kuvvetini artırmaya yardımcı olabilir.
- Anne-babalar bazen spontan olarak bu teknikleri uygulayabilirler, ancak doğru uygulanması için fizyoterapistten yardım almak önemlidir.
- Göğüs kafesine uygulanan basıncın uygun olması gerekir, aksi takdirde çocuk "anne beni acıttın" uyarısı verebilir.
- 31:27Fizyoterapi Uygulamaları
- Göğüs fizyoterapisi için eli küçük bir yuva yapıp göğüs üzerine vurma hareketi uygulanabilir, özellikle küçük bebeklerde etkin sonuçlar verebilir.
- Çocuk yaşı büyüdükçe vurma hareketlerinden ziyade derin nefes aldırıp hızlı öksürtme veya kuvvetli öksürmeyi sağlayacak manevralar daha önemlidir.
- Öksürük cihazı kullanırken, cihazı çıkartırken göğüs kafesine veya karnına dışarıdan basınç uygulayarak öksürük kuvvetini daha etkin bir şekilde geliştirebilirsiniz.
- 33:47Öksürük Kuvvetinin Önemi
- Öksürük kuvveti korunması önemlidir, cihaz olmadan da yapılacak yöntemler vardır.
- Öksürük kuvveti azaldığında akciğer kapasitesi azalır ve ilerleyen zamanlarda solunum yetmezliği riski artar.
- Havayolu kolasının çok yoğun olduğu hastalarda öksürtme cihazları etkin kullanılamaz, ancak diğer hastalarda önemli bir rol oynar.
- 36:21Pozisyonların Solunum Üzerine Etkisi
- Ayakta durma, oturma, yan yatma gibi pozisyonlar solunum fizyoterapisi uygulamaları arasında yer alır.
- Akciğer korumaya yönelik yaklaşım olarak gün içerisinde çocukun mümkün olduğunca yatmasını istemeyip oturmasını veya ayakta durmasını öneririz.
- Tek akciğeri etkilenen hastalarda, kapalı olan akciğeri üstte kalacak şekilde yan yatırıp uygulamaları o pozisyonda yapabilirsiniz.
- 39:09Skolyozun Önlenmesi ve Pozisyonlama
- Çocuklarımız çok daha küçük yaşlarda skolyoz geliştirebiliyor, bu nedenle önlemeye yönelik pozisyonlamalar yapılması gerekiyor.
- Kişinin otururken bir tarafa doğru çömelerek oturması istenmeyen bir durum, kalça kemiğinin desteklenerek dik bir şekilde oturması öneriliyor.
- Tekerlekli sandalye kullanan hastaların gövdesi dik pozisyonda durması gerekiyor, çünkü omurga eğriliği akciğer kapasitesini zayıflatıyor.
- 40:11Skolyozun Solunum Sistemi Üzerindeki Etkileri
- Omurga içerisindeki solunum kasları göğüs kafesine ve omurgaya yapıştığı için, omurga eğrildiğinde solunum kaslarında zayıflık meydana geliyor.
- Bir taraftaki solunum kasları uzun pozisyona yerleşirken, diğer taraftakiler kısalıyor ve bu durumda hem uzayan hem kısalan kaslarda zayıflama söz konusu oluyor.
- Skolyozun uzun zamanda olması için ailelerin çocuğun pozisyonunu sürekli kontrol etmesi gerekiyor.
- 41:25Skolyoz Korseleri ve Nefes Egzersizleri
- Skolyoz oluştuğunda, eğriliği arttırmak için korse takılması gerekebilir, ancak korseyi çıkarmak akciğer kapasitesi azalması nedeniyle zor olabilir.
- Omurganın erimesi geri dönüşsüz bir problem olduğundan, skolyoz korselerini takmak gerekiyor.
- Skolyoz korseleri içerisinde nefes egzersizleri yapılabilir, gün içerisinde saat başı iki saatte bir on tekrarlı havalanma egzersizi yapılabilir.
- 42:40Korse Kullanımı ve Akciğer Kapasitesi
- Korse çıkarılıp tedavi yapıldıktan sonra tekrar takılabilir, ancak ekip tarafından belirlenen süre sabit tutulmalı.
- Korse takmak akciğer kapasitesini azaltabilir, ancak takmamak da omurga eğriliğini neden olabilir ve bu da akciğer kapasitesini etkileyebilir.
- Skolyoz öncesinde ve sonrasında akciğer kapasitesi değerlendirilerek kar-zarar ilişkisi değerlendirilmeli, bu kişiye özel bir değerlendirme gerektiriyor.
- 44:11Hasta Değerlendirmesi ve Ekip Çalışması
- Tüm konuşmalarda vurgulanan iki nokta: her şey hastaya özel ve mutlaka bir uzman kontrolü olması gerekiyor.
- Deneyim paylaşımları önemli olsa da, her çocuk farklı bir birey olduğu için kendi içinde değerlendirilmeli.
- Farklı hastalarda farklı durumlar görülebiliyor, bu nedenle iki-üç aylık vizitler şeklinde değerlendirmeler yapılması gerekiyor.
- 46:35Öksürtme Cihazlarının Kullanımı
- Hacettepe Üniversitesi'nin çocuk yoğun bakımında öksürtme cihazı alınmış, ancak erişkin hastanelerinde daha yaygın kullanılıyor.
- Öksürtme cihazını uygulayan firmalar tanıtımlar yapıyor, ancak cihazın alınması ve uygulayacak kişinin olması gerekiyor.
- Fizyoterapistlerle görüşülerek veya fizyoterapi bölümlerine konsültasyon yapılabilir, yoğun bakımlarda birebir çalışan fizyoterapistlerden destek alınabilir.
- 48:54Mekanik Ventilatör Ayarlarının Kontrolü
- Bazı ilaçların etkisiyle rektosu olan çocuklar zaman içinde belirli saatlerde ventilatörden ayrılabilme durumları oluşmuştur.
- Mekanik ventilatör ayarlarının göğüs hastalıkları uzmanları veya çocuk doktorları tarafından bilinçli bir şekilde yapılması gerekir.
- Ailelerin ventilatör ayarlarıyla oynamaması ve ayarların çocuğa iyi gelip gelmediği belirli bir süreç içerisinde kontrol edilmesi önemlidir.
- 50:13Ventilatörden Ayrılma Süreci
- Doktorun talimatına göre kontrollü bir şekilde ventilatörden ayrılma süresi artırılabilir ve bu süreçte saturasyon ve nefes durumu gözlemlenmelidir.
- Ventilatörlerin SD kartları sayesinde solunum kapasitesi ve nefes alım verimleri gibi veriler okunabilir.
- Çocuğun göğüs kafesinde aşırı inip kalkma veya içe çökmeler gibi solunum zorluğunu gösteren belirtiler gözlemlenmelidir.
- 51:43Uzman Görüşü ve Aile Rolü
- Solunum konusunda küçük bir hata farklı sonuçlara yol açabileceği için bu süreçlerin mutlaka uzman görüşü altında yapılması önemlidir.
- Bazı durumlarda ağızdan beslenmemesi gereken çocuklar olabilir, aksi takdirde aspirasyon riski vardır.
- Bu süreçler zorlu olsa da karamsar olmamak, eldeki imkanlarla en iyi şekilde müdahale etmek ve ailelerin önemli rolüne dikkat etmek gerekir.