Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kalp 360 kliniğinde çalışan bir sağlık uzmanının şeker hastalığı ve özellikle tip 2 diyabetin sebepleri hakkında bilgi verdiği eğitim içeriğidir.
- Video, şeker hastalığının dünya genelindeki yaygınlığı ve Türkiye'deki oranları ile başlayıp, tip 1 ve tip 2 diyabet arasındaki farkları açıklamaktadır. Ardından tip 2 diyabetin yedi temel sebebi (hareketsizlik, karbonhidrat tüketimi, stres, uykusuzluk, toksik yağlar, genetik ve ilaçlar) detaylı olarak anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise bazı ilaçların kan şekerini yükseltebileceği ve şeker hastalığının yönetimi için yaşam tarzı değişikliğinin önemi vurgulanmaktadır.
- Konuşmacı, şeker hastalığının %90 oranında yaşam tarzı hastalığı olduğunu, ilaç kullanımı sadece gerekli olduğu durumlarda olmalı olduğunu ve hastaların çoğunda tamamen ortadan kaldırılabileceğini belirtmektedir. Ayrıca, şeker hastalığının yönetimi çok yönlü olmalı ve ilaç kullanımı sadece gerekli olduğu durumlarda olmalı olduğu vurgulanmaktadır.
- Şeker Hastalığı ve Tipleri
- Şeker hastalığı (diyabet) dünya genelindeki en büyük pandemilerden daha ölümcüldür ve şu anda 530 milyon hastası vardır.
- Diyabetin iki tipi vardır: Tip 1 diyabet (pankreasın otoenflamatuar hasar görmesi ve insülin üretememesi) ve Tip 2 diyabet (insülin direnci zemininde gerçekleşir).
- Tip 1 diyabet gençlerde, Tip 2 diyabet orta yaş ve sonrasında görülür, ancak beslenme bozukluğu nedeniyle çocuklara kadar inmiştir.
- 01:31Türkiye'deki Diyabet Oranı
- Türkiye'deki diyabet oranı %18'dir, yani 18 yaş üstü her beş bireyden birinde şeker hastalığı vardır.
- Beslenme bozuklukları arttıkça diyabet artmaya devam etmektedir.
- 01:45Diyabetin En Sık Nedeni - Hareketsizlik
- Hareketsizlik, diyabetin en sık nedenidir; evden çıkmama, kapalı alanlarda çalışma ve uzun süre bilgisayar başında kalmak kortizol seviyesini yükseltir.
- Hareketsizlik bazal metabolizmayı düşürür, yediklerimizi yakmamamıza neden olur ve kan şekeri yüksekliği ve yağlanma şeklinde ortaya çıkar.
- Hareketsizliği yenmek için uzun yürüyüşler ve egzersiz yapmak gerekir.
- 02:55Karbonhidrat Tüketimi
- Dünya Sağlık Örgütü günlük kalorinin %45'ini karbonhidratlardan alınması gerektiğini söylüyor, ancak burada basit şekerler değil kompleks karbonhidratlar (sebze, meyve, tahıllar) kastedilmektedir.
- Kompleks karbonhidratlar kan şekerini düşürmeye yardımcı olurken, basit karbonhidratlar (pirinç, ekmek, hamur işi, börek, çörek, makarna, pasta) kan şekerini yükseltir.
- Karbonhidrat tüketimini düşürdükçe şeker hastalığını yenebilirsiniz.
- 03:50Stres
- Stres, diyabetin önemli bir nedenidir; stres kortizol seviyesini yükseltir, kortizol yükselince kan şekeri yükselir.
- Kan şekeri yükseldikçe pankreas daha fazla insülin salgılar, fazla insülin hem pankreasta harabiyete hem de dokularda insüline karşı direnç gelişmesine neden olur.
- Hafif, kısa süreli dozunda stres iyidir ama uzun süreli kronik stres maruziyeti vücutta zarar vermediği organ neredeyse yoktur.
- 05:00Uykusuzluk
- Uykusuzluk, şeker hastalığının sık nedenlerinden biridir; akşam 7 saatten az uyuyan bir bireyin gün içerisinde duygusal açlık atakları artar.
- Uykusuzluk bazal metabolizma hızını azaltır, kortizol seviyesini yükseltir ve vücut kendini korumaya alır.
- Uyku kan şekerini düşürmek ve kilo vermek için büyük bir fırsat sunar.
- 06:02Toksik Yağlar
- Toksik yağlar (rafine ayçiçek yağları, kanola yağı, mısırözü yağı) yüksek ısıda kostikler ve ağartıcılar kullanılarak üretilir.
- Bitkisel sıvı yağlar (zeytinyağı harici) omega-6 deposudur ve bu yağları kullandıkça omega-6 seviyesi yükselip omega-3 seviyesi düşmeye başlar.
- Omega-6 omega-3 oranı 10'un üzerine çıkınca vücutta enflamasyon gelişmeye başlar ve bu da kan şekerinde yükselme ve şeker hastalığı olarak belli edebilir.
- 07:08Genetik
- Diyabet %90 oranda yaşam tarzı hastalığıdır, ancak genetik de etkilidir.
- Ailesinde yaygın bir şekilde şeker hastalığı olan bir bireyin kendisini de şeker hastalığını yakalama ihtimali diğer toplumun bireylerine göre daha yüksektir.
- Şeker hastalığında ana mekanizma yaşam tarzını değiştirmektir; yaşam tarzı değişikliğiyle şeker ilacı kullanan hastaların bile şeker hastalığında ciddi gerileme görülmektedir.
- 08:54İlaçlar
- Şeker hastalığında ilaçlar önemsizdir, ancak kullanılmamalıdır.
- Şeker hastalığını yönetmeye ve yaşam tarzını değiştirmeye çalışarak şeker hastalığını yenebilir hale gelebilirsiniz.
- Şeker hastalığının son sırada nedeni ilaçlardır.
- 09:11İlaçların Kan Şekerini Etkisi
- Bazı ilaçlar kan şekerini yükseltebilir: idrar sökücüler, tiyazid grubu, dietikler, bazı kalp ilaçları (beta blokör grubu), astım ilaçları, kortizonlar ve statinler.
- İleri evre kalp yetmezliği veya hipertansiyon olan hastaların gerekli ilaçları kullanması gerekir, ancak şeker hastalığı nedeniyle ilaç kullanımını reddetmemelidir.
- Şeker hastalığının yönetimi çok yönlü olmalıdır ve ilaç değişikliği de yapılabilir.
- 10:00İlaç Değişikliği ve Risk Yönetimi
- Bazı antipsikotikler ve psikiyatrik ilaçlar kan şekerini yükseltebilir, bu durumda psikiyatriden konsültasyon istenebilir.
- Bazı tansiyon ilaçları kan şekerini yükseltebilir, bu durumda ilacın kesilip değiştirilip değiştirilemeyeceği gözden geçirilebilir.
- Şeker hastalığında risk yönetimi yapılır ve bu hastalık önlenebilir, yaşam tarzı değişikliği ile ciddi şekilde yönetilebilir.
- 10:39Şeker Hastalığının Yönetimi
- Hastaların çoğunda şeker hastalığı tamamen ortadan kaldırılabilir bir hastalıktır.
- Hastalar yaşam tarzı değişiklikleriyle ilaçlarını kesecek seviyeye gelebilirler.
- Şeker hastalığından korkmak yerine yaşam tarzını değiştirmekten korkulmalıdır.