Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Sağlık Raporu" adlı programda, sunucu ve Baltalimanı Kemik Hastalıkları Hastanesi Başhekimi ve Yöneticisi Doçent Doktor Yavuz Kabukçuoğlu arasında kemik sağlığı ve osteoporoz konusu ele alınmaktadır.
- Program, kemik erimesinin tanımı, nedenleri, risk faktörleri ve teşhis yöntemleri ile başlayıp, osteoporozun önlenmesi, tedavi yöntemleri ve önleyici tedbirler üzerine odaklanmaktadır. İçerik, çocukluk, ergenlik, menopoz öncesi ve sonrası dönemlerde kemik sağlığını korumak için gerekli tedbirleri adım adım ele almaktadır.
- Programın son bölümünde ortopedik engellilerin tanımı yapılarak, toplumun engellilere destek olması gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca, kemik erimesinin özellikle kadınlarda (%80) daha sık görüldüğü, menopozun en büyük nedeni olduğu ve 50 yaşın üzerindeki insanların üçte birinde görüldüğü belirtilmektedir.
- 00:21Kemik Erimesi Hakkında Genel Bilgiler
- Kemik erimesi ağırlıklı olarak yüzde seksen oranında kadınlarda, yüzde yirmi oranında erkeklerde görülüyor.
- Kemik erimesi çağımızın hastalıklarından biri olarak tanımlanabilir.
- Programda Baltalimanı Kemik Hastalıkları Hastanesi Başhekimi Yöneticisi Doçent Doktor Yavuz Kabukçuoğlu konuk olarak yer alıyor.
- 01:35Kemik Erimesinin Tanımı ve Gelişimi
- Kemik erimesi, bir kemiğin doğumundan doksan yaşına kadar bir taraftan kemik yapımı, diğer taraftan kemik yıkımı devam etmesi durumudur.
- Ergenlik çağında kemik yapımı çok daha fazla, yıkım daha azdır; otuzbeş yaşına kadar bu denge halindedir.
- Otuzbeş-elli yaş arasında kemik yapımı ve yıkımı eşit olur, elli yaşından sonra kemik yıkımı daha fazla olmaya başlar.
- 03:38Kemik Erimesinin Nedenleri
- Kemik erimesinin en büyük sebebi menopoz ve hormonal dengenin bozulmasıdır; östrojenin azalması kemiklerde hızlı kalsiyum kaybına yol açar.
- Sigara içmek, çok fazla alkol tüketmek, böbrek hastalıkları, astım, bronşiyal hastalıklar, diyabet ve epilepsi gibi hastalıklar kemik erimesini artırır.
- Kortizon, antepleptik ve diyabetik ilaçlar kemik metabolizmasını etkileyerek osteoporozu artırır.
- 05:34Kemik Erimesinin Toplumda Görülme Oranı
- Elli yaşın üzerindeki insanların yaklaşık üçte birinde osteoporoz görülür, diğer üçte ikisinde klinik belirti vermez.
- Beyazlıkta daha çok görülür, Anadolu'da veya güneş ortamında çalışan, hareketli ve köy yaşamı olanlarda daha az görülür.
- Şehir yaşamında kapalı ortamda, güneş görmeyen, inaktif yaşam aktivitesi olmayan ve ufak yapılı insanlarda daha çok görülür.
- 06:47Risk Faktörleri ve Belirtiler
- Ailede osteoporoz bağlı kalça, kol veya el bileği kırığı geçirmişse bu kişiler risk altında olabilir.
- Kemik erimesinin erken dönem bulguları sırt ağrıları, ayakta durduğunda bacaklara giren kramplar ve eklem ağrılarıdır.
- Menopozdan sonra kemik erimesi konusunda doktora gitmek önemlidir.
- 08:21Teşhis ve Tedavi Süreci
- Sırt ağrısı şüphesi durumunda normal düz grafiler alınır ve altta yatan rahatsızlıklar değerlendirilir.
- Kemik ölçümü (tansimetre) sonucunda eksi birvirgülelli altında ise osteopeni, eksi iki'nin üzerinde ise osteoporoz olarak değerlendirilir.
- İleri derecede kemik erimesi görülen hastalarda ilaç tedavisine başlanır; hastanede yatırarak damarda, kalçada enjeksiyonlarda veya ağızdan tabletlerle tedavi düzenlenir.
- 09:38Kemik Sağlığı ve Koruyucu Tedbirler
- Kemik erimesi 50 yaşından sonra kaçınılmaz olduğundan koruyucu tedbirler çok önemlidir.
- Kemiklerimizi güçlendirmeye ve beşikten mezara kadar kemik sağlığımızı korumak bizim elimizdedir.
- Çocukluk, ergenlik, doğum sonrası, doğum öncesi ve menopoz öncesi dönemlerde kemik sağlığı için dikkatli olunmalıdır.
- 10:13Hareket ve Sporun Önemi
- Çocukların sokaklarda koşturması ve oynaması, hareket aktivitesi artması önemlidir.
- Ergenlik çağındaki 18-20 yaş arası en hızlı gelişme dönemidir, bu dönemde kemik yapıları daha hızlı gelişir ve kütlesi artar.
- 35 yaşına kadar günde, haftada en az üç defa birer saat yürüyüş yapmak gerekir.
- 11:21Spor ve Kemik Sağlığı
- Her çocuk kendine uygun sporu yapabilir, yüzme, futbol, tenis, basketbol gibi aktiviteler yararlıdır.
- Koşma esnasında ayağın yere çarpmasıyla vücut karşı kuvvet gelir, bu kemik sarsılır ve kemiğin güçlenmesini sağlar.
- Kilo, kemik erimesini geciktiren bir faktör olsa da çok az önemli bir faktördür ve fazla kilolar kalp, ciğer ve bel sağlığı için rahatsızlıktır.
- 12:58Menopoz Dönemi ve Kemik Sağlığı
- Kadınlar ağırlıklı olarak 50'li yaşlara doğru menopoza girme sürecine başlarlar ve menopoz döneminde kemiklerde ağrı gibi belirtiler görülür.
- Menopoz döneminde de menopozdan önce başlamak gerekir, karşı kuvvet veren sporlar, ağırlıklarla hareket etmek ve haftada üç gün bir saat yürüyüş yapmak önemlidir.
- Bu tedbirler osteoporoz için şarttır ve osteoporoz çok daha hafif atlatılır.
- 14:01Kalsiyum Kaynakları ve Dozları
- Kemik sağlığı için süt, süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, badem, ceviz, fıstık, tahin ve pekmez gibi kalsiyum içeren gıdalara ağırlık verilmelidir.
- Bir bardak sütte 200-300 miligram kalsiyum vardır ancak sadece 70-80 miligramı emilmekte, normal çocukluk döneminde 1000 miligram kalsiyum ihtiyacı vardır.
- Çocuklarda günlük kalsiyum ihtiyacı 1000 miligram, 35-50 yaş arasında 1000-1200 miligram, osteoporoz dönemi geldiğinde 1200-1500 miligram arasında olmalıdır.
- 16:15Pratik Kalsiyum Kaynakları
- Bir bardak süt için kibrit kutusundan büyük bir peynir yiyebilirsiniz, günlük yaklaşık 400 mg kalsiyum taşır.
- Her evde her hafta birkaç defa yeşil sebze yenmeli, maydanoz, roka, ıspanak gibi yeşillikler kalsiyum açısından zengindir.
- Ceviz, fındık, fıstık gibi kuru gıdalarda da bol miktarda kalsiyum bulunmaktadır ve tahin-pekmez karışımı da kalsiyum açısından zengindir.
- 17:14Süt ve Güneş Işığı
- Süt ve ilerleyen yaşlarda rahatsızlık veriyorsa, yeşillikler, asma yaprağı, yaprak sarması gibi kalsiyum kaynakları tercih edilmelidir.
- Güneş ışığından alacağımız D vitamini dönüşümünde güneş ışığının çok önemli bir rolü vardır.
- Kollarımız açık şekilde güneşte 15 dakika dolaşırsak ihtiyacımız olan D vitamini dönüşmesinde yeterli olur, yeterli değilse D vitamini karışımı tabletler kullanılabilir.
- 19:38Osteoporozun Etkileri
- Osteoporozda kemikler proje olur, en ufak travmayla kırılabilir.
- Osteoporoz hastalarında el bileği kırıkları, kalça kırıkları, omurga kırıkları sık görülür.
- Kalça kırığı geçiren insanların yüzde otuzu ilk bir sene içerisinde yaşamını kaybeder, bu nedenle koruyucu tedbirler en güzelidir.
- 20:59Osteoporoz Tedavisi ve İlaçlar
- Osteoporoz hastaları için ilaçlar tedavi için en etkili yöntemdir, özellikle kalsitonin grubu ilaçlar bel-sırt bölgesindeki ağrılarda etkilidir.
- Hastaların ilaçlardan şifa bulamaması durumunda, ilaçların düzgün kullanılmadığı, kontrollerin yapılmadığı veya doktorun gözünden kaçan bir olay olabileceği düşünülebilir.
- Erkeklerde osteoporoz daha az görülür ancak testosteron hormonu seviyesinin düşmesi, sigara, alkol ve aktivitenin kısıtlanması gibi faktörler etkili olabilir.
- 24:38Kalsiyum Seviyesi ve Osteoporoz
- Vücudumuzda kalsiyumun %99'u kemiklerde, %1'i ise kanda dolaşır; osteoporoz geliştiğinde kemiklerden kalsiyum salımı arttığı için kandaki kalsiyum seviyesi yükselir.
- Kalsiyum seviyesi yükselmesine bağlı olarak bacaklarda kramplar gelişebilir, ancak tedaviye başlandığında kandaki kalsiyum seviyesi süratle azalacaktır.
- Osteoporozda kalsiyum seviyesinin yüksek olması normal değildir, ancak dışarıdan kalsiyum takviyesi yapılması gerekir.
- 25:44Erkeklerde Osteoporoz ve Boy Kısalması
- Erkeklerdeki hormonal değişiklikler sigara ve alkol kadar yüksek değildir, ortalama yaş süresi erkeklerde kadınlara göre beş yıl daha fazladır.
- Erkeklerdeki osteoporoz zaman olarak daha kısa olur ve o kadar ileri olmaz, ayrıca vücut aktiviteleri osteoporozun ileri derece olmasını engeller.
- Kemik erimesi başladığında uzun kemiklerde incelme olur ve bu nedenle boy kısalması daha fazla görülür, ancak spor yapan ve beslenmesine dikkat eden kişilerde boy kısalması görülmez.
- 27:15Osteoporozun Önlenmesi
- Kemik erimesi bir kader değildir, gerekli tedbirler alınarak (hareket, spor, beslenme) kemik erimesinden doğacak rahatsızlıklara yakalanmaz.
- Yaşınız yetmiş veya seksen olsun fark etmez, koruyucu tedbirlerle osteoporozun önüne geçilebilir.
- Osteoporoz hastaları için ev ortamını düzenlemek, ayaklarını takılca halıları kaldırmak, tutamaklar yapmak ve gece yatarken yanlarında el fener bulundurmak önemlidir.
- 32:35Ortopedik Engelliler Hakkında Bilgi
- Ortopedik engelli, eğitimde, çalışma döneminde performansını ve yaşam kalitesini etkileyen kol bacaktaki rahatsızlıkların oluşturduğu kişilere verilen isimdir.
- Ortopedik engelliler edinsel olabilir (iş kazaları, trafik kazaları sonucu) veya doğuştan olabilir (hamileliğin ilk üç ayındaki ateşli hastalıklarla).
- Türkiye'de son yıllarda engelliler için büyük bir destek bulunmaktadır.
- 33:15Toplumun Ortopedik Engellilere Destek Olması
- Toplumun desteği, belediye otobüslerinde engellilere uygun sistemlerin kurulması ve kaldırımlarda tekerlekli sandalye geçişlerinin düzenlenmesi gibi alanlarda önemlidir.
- Empati kurmak, engellilerin sorunlarını çözmek için büyük bir adımdır.
- Ortopedik engellilerin sloganı "Duyarlıyız" ve "Sevginin yapamayacağı şey yok" şeklindedir.
- 34:04Toplumun Sorumluluğu
- Toplumdaki şartların ve dışarıdaki çevrenin şartlarının engellilere göre düzenlenmesi gerekmektedir.
- Ortopedik engellilik oranları azımsanmayacak seviyededir ve bu toplumun sorunu olarak kabul edilmelidir.
- Empati kurmak, yardımcı olmak ve hassasiyet göstermek önemlidir çünkü herkes için bir gün ortopedik engelli olma ihtimali vardır.