Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, aile hekimliği alanında uzman bir doktor ve diğer sağlık uzmanlarının katıldığı bilimsel bir sunum formatındadır. Konuşmacılar arasında Doktor Ümit Aktaş ve Canan Hoca gibi uzmanlar bulunmaktadır.
- Video, D vitamini'nin yapısı, sağlığa etkileri ve önemi ile başlayıp, tıbbi beslenme, bağırsak sağlığı, fitoterapi ve modern gıdaların sağlık üzerindeki etkileri üzerine geniş bir yelpazede bilgiler sunmaktadır. Sunumda D vitamini'nin hormon niteliği, sağlık sorunlarıyla ilişkisi, güneşlenme ve beslenme ile ilişkisi detaylı olarak ele alınırken, gluten toleransı, çölyak hastalığı ve diyabet gibi modern hastalıkların beslenme ile ilişkisi de incelenmektedir.
- Videoda ayrıca Hipokrat'ın "ilacınız besiniz olsun" sözü hatırlatılarak beslenmenin sağlığa etkisi vurgulanmakta, bağırsakların "ikinci beyin" olarak nitelendirilmesi, probiyotiklerin önemi ve mevsimsel gıdaların sağlık üzerindeki faydaları anlatılmaktadır. Sunum, Amerikan Diyetisyenler Derneği'nin "sağlıklı beslenme piramidi" ve bunun diyabet ve obezite artışına etkisi hakkındaki eleştirilerle devam etmektedir.
- 00:27D Vitamini Hakkında Genel Bilgiler
- D vitamini aslında bir vitamin değil, vücudumuzun ürettiği bir steroiddir ve her hücrede 2000 reseptörü vardır.
- D vitamini "güneş ışığı vitamini" olarak da adlandırılır çünkü ultraviyole B ışınları ile cildimizde oluşur.
- Cildimizde üretilmesinde cilt rengi, cilt yaşı, güneşlenme süresi ve coğrafi konum (kuzey-güney, deniz kenarı, dağ başı) etkili olur.
- 01:45D Vitamini'nin Biyolojik Özellikleri
- D vitamini kolesterolün, tüm seks hormonlarının ve stres hormonlarının ön maddesidir.
- Tüm vücutta 2000 geni kontrol altına alan bir hormondur ve toksik düzeyi bilinmemektedir.
- Yarı ömrü 48 saat olup, organizmada sürekli kullanılır ve tüketilir.
- 04:01D Vitamini Türleri ve Kaynakları
- Yiyecek ve içeceklerde bulunan veya eklenen D vitamini D2'dir ve bitkisel kaynaklıdır.
- Cildimizde ultraviyole B ile üretilen D vitamini D3'tür ve bu, reseptörlerin çalışmasını sağlayan etkili maddedir.
- D vitamini yağda eriyen bir vitamin olup, doğal sağlıklı yağlar (doğal tereyağı, katı hayvansal yağlar, yağlı balıklar, zeytinyağı) ile tüketilmelidir.
- 06:10D Vitamini Eksikliğinin Sağlık Sorunları
- D vitamini eksikliği insülin direncini artırır ve obezite ile şeker hastalığının nedenlerinden biridir.
- Gebelerde D vitamini eksikliği, gebelik şekeri, solunum sistemi yetersizliği, prematüre doğum, preeklamsi ve çocuklarda otizm hastalıklarının nedeni olarak açıklanmıştır.
- D vitamini düşük olan gebelerin bebeklerinde tip 1 diyabet olabilmektedir çünkü D vitamini vücudun ürettiği en doğal antioksidandır.
- 09:35D Vitamini'nin Sağlık Etkileri
- D vitamini, gebelerde kontrolünün rutinleştirildiği ülkelerde (İngiltere, İskoçya, İsveç, Norveç, Finlandiya) önemli bir konudur.
- D vitamini kanserlerden kalp hastalığına, obezite, diyabet, kısırlığa, artritlere kadar geniş bir yelpazeyi içeren hastalıkların altında yattığı gösterilmiştir.
- D vitamini bağışıklık sistemini güçlendirir, kronik inflamasyonu düzeltir, kronik enfeksiyonları tedavi eder ve tip 1 diyabette pankreasın çalışmaya başlamasını sağlar.
- 11:56D Vitamini ve Tip 1 Diyabet
- Harvard Tıp Mektebi'nin çalışmasında, D vitamini düşük olan kadınlar arasında insülin direnci ve tip 1 diyabet riskinin arttığı gösterilmiştir.
- D vitamini seviyesi yükseltilince tip 1 diyabet riski yüzde 55 azalmaktadır.
- Gebelerde, emziren annelerde, bebek ve çocuklarda D vitamini düzeylerinin yüksek olması tip 1 diyabet riskini artırır.
- 12:42D Vitamini'nin Fizyolojik Etkileri
- Ergenlik çağında şeker hastalığı olmazken, yaşlılıkta osteoporoz, demans ve bebeklerde astım, bronşit gibi kronik dejenatif hastalıklar D vitamini eksikliğinden kaynaklanabilir.
- Yüksek doz D vitamini (günlük 50 bin-100 bin ünite) kronik hastalıkları düzeltir ve ağrıları giderir.
- D vitamini toksik etkisi görülmemektedir ve en güçlü antioksidandır.
- 14:04D Vitamini ve Bağışıklık Sistemi
- Yüksek dozlarla D vitamini bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve tüberküloz gibi enfeksiyonların tedavisinde kullanılabilir.
- Tüberküloz hastaları için senatoryumlar (dağlarda kurulmuş, temiz havada güneşlenme imkanı bulunan hastaneler) kullanılmıştır.
- İsviçre'de hala dağlarda yaşlılar için ve kronik hastalıklar için güneş banyosu sanatoryumları bulunmaktadır.
- 15:34D Vitamini Eksikliği Nedenleri
- Crohn hastalığı, ülseratif kolit, çölyak, bariatrik cerrahi geçirenlerde D vitamini absorpsiyonu azalır.
- Yaş ilerledikçe ve obezite vücut kitle indeksi %30-40'ın üstünde olanlarda D vitamini yetersizdir.
- D vitamini yağda eriyen bir vitamindir, vücut yağ doluysa organlara ulaşamaz ve yağ depolarında kalır.
- 16:30D Vitamini'nin Diğer Faydaları
- Atlet ve sporcular için D vitamini çok önemlidir, eksiklikler demans ve Alzheimer hastalığını artırır.
- D vitamini kaşıntı ve ürtikeri azaltır, cerrahi komplikasyonları azaltır.
- Erkeklerde ve kadınlarda kısırlık sebebi olabilir, D vitamini seviyesi yükseltilince tüp bebek merkezleri kapanabilir.
- 17:18D Vitamini ve Kanser
- D vitamini ölümcül kanserleri önler ve kemoterapi komplikasyonlarını azaltır.
- Kaliforniya onkoloji kliniğinde kemoterapi yapılan hastalara D vitamini de verilir.
- Kolon kanseri mortalitesinin %50 azaldığı bildirilmiştir.
- 18:00D Vitamini ve Diğer Sağlık Sorunları
- D vitamini (D3) ve K2 birlikte alınmalıdır, K2 doğal sirke, fermentasyon olmuş peynir, doğal yoğurt ve turşularda bulunur.
- D vitamini eksikliği otoimmün hastalıkları, diş çürüklerini, beyin fonksiyonlarını bozar ve şizofreni riskini ikiye katlar.
- D vitamini eksikliği depresyon ve sinir sistemi sorunlarına neden olur.
- 19:12D Vitamini ve Spor
- 1930'lı yıllardan beri atletler ve sporcular için D vitamini kullanılmaktadır.
- D vitamini adele güçlendirir, egzersizden sonra oksijen kullanımını artırır ve performansı arttırır.
- Demir Perde girişindeki atletler çocukluktan itibaren ultraviyole banyosuna sokulur ve bu sayede altın madalyalar toplardı.
- 21:06D Vitamini ve Yaşlılar
- Menopoz döneminde ve menopoz sonrası kadınların D vitamini ihtiyacı artar.
- Yaşlı kadınların ömrünü uzatır ve mortaliteyi %6 azaltır.
- D vitamini eksikliği dengesizliği ve düşme riskini artırır, osteoporozdan kırık olmaz, düşme sonucu kırık olur.
- 22:29D Vitamini Seviyesi ve Güneşlenme
- Optimum D vitamini seviyesi 100'in üstünde olmalıdır ve hiçbir zaman toksik etkisi görülmemiştir.
- Güneşlenme yaparken cildin hafif kızarması normaldir, ultraviyole A güneş yanığı ve kanser nedenidir.
- Güneşlenme yaparken ultraviyole B koruması alınmalıdır, her gün 25.000 ünite D vitamini vücut üretir.
- 24:22Güneşlenme ve Vitamin D
- Gölgemizin en kısa olduğu öğle zamanında, hava kirliliği yoksa İstanbul'da 20 dakika koruyucu kullanmadan güneşlenmek mümkündür.
- Vücut günlük 25.000 ünite vitamin D üretmekte ve her organın bu vitamina ihtiyacı vardır.
- Erken saatlerde (sabah 10'a kadar) güneşlenildiğinde ultraviyole B gelmez, sadece ultraviyole A gelir; öğle vakti ise ultraviyole B gelir.
- 26:05Kanser ve Vitamin D
- Kanser nedeni değildir, aksine kanseri önlüyor; cildin kızarması ve yanması nedeni ultraviyole A'dır.
- Kanser nedeni aynı zamanda çok fazla şeker tüketmektir.
- 1967 yılına kadar günlük 400 ünite vitamin D yeterli kabul edilirken, günümüzde çevre koşulları değişmiştir.
- 28:08Vitamin D Tedavisi
- Crohn hastalığı gibi hastalıklarda vitamin D tedavisi için önce depoları doldurmak için 10 ampul kalça uygulanır.
- Daha sonra haftada bir vitamin D uygulaması hayat boyu devam eder.
- Vitamin D tedavisinde kandaki ölçüm değerinin normal sınırların üzerinde olması gerekir.
- 30:36Yaşlılarda Vitamin D
- Yaşlılarda en büyük şikayetler halsizlik ve uykuya meyillik olup, mide suyu azalması ve B12 üretimi sorunları yaşanır.
- B12 ikram olarak yapılmalı ve D vitamini ile birlikte verildiğinde daha faydalıdır.
- MK2 veya lahana turşusu da verilebilir.
- 31:08C Vitamini ve Beslenme
- Sincaplar kış uykusunda beyin kan akımlarının %90'ı düşerken, C vitamini düzeyinin %400'ün üzerinde bir artış göstererek beyin dokularını koruduğu gözlenmiş.
- Şeker ve ekmek gibi gıdalar mineralleri hızlı tüketir, bu nedenle beslenme düzenlemesi önemlidir.
- Yüksek şeker tüketimi vücuttaki tüm mineralleri idrarda alıp götürür ve oksidan etki yapar.
- 34:23Tıbbi Beslenme
- Doktorlar fakültede beslenme dersi almamış ve mesleki eğitimlerde de beslenme konusu anlatılmamıştır.
- Tıbbi beslenme sadece protein, yağ, karbonhidrat ve kalori değil, aynı zamanda kateşinler, flavonoidler, vitaminler ve kimyasal katkı maddelerini içerir.
- Fonksiyonel beslenme, hastalığa göre beslenme şekli olarak tanımlanır (diyabet hastası, kalp hastası gibi).
- 36:37Beslenmenin Önemi
- Kronik dejeneratif hastalıklar için nasıl beslenilmesi gerektiği konusunda bilgi verilmiyor.
- Buğdayın içinde protein olduğu, ancak tıp fakültesi mezunları bile beslenme konusunda yeterli bilgiye sahip değiller.
- Hipokrat "İlacınız besiniz olsun" diyerek beslenmenin önemi konusunda 2500 yıl önce doğru bir görüş belirtmiş.
- 38:09Beslenmenin Canlılık Aktarımı
- Beslenme canlılığın aktarılmasıdır; yiyeceğimiz gıdaların içindeki canlılık vücutımıza aktarılır.
- Vücudumuzda 350 metrekare bağırsak bulunur ve bu bağırsakların etrafında beyinimizdeki kadar çok sinir hücresi vardır.
- Bağırsaklar "ikinci beyin" olarak adlandırılır ve bağışıklık sisteminin %80'ini oluşturur.
- 40:09Probiyotiklerin Önemi
- Probiyotikler vücutta bulunan faydalı bakterilerdir ve vücutta 10 trilyon hücreye karşılık 100 trilyon probiyotik bulunur.
- Probiyotikler bağışıklık sisteminin ilk savunma duvarı, sindirimi düzenler ve K2 vitamini üretir.
- Genom projesine göre insan vücudunda yaklaşık 23 bin protein kodlayan gen varken, probiyotiklerde yaklaşık 8 milyon protein kodlayan gen vardır.
- 41:50Fıtratına Uygun Beslenme
- GDO'lu gıdalar gen yapımıza müdahale eder ve büyük bir tehlike oluşturur.
- Yumurtaların ve sütlerin "doğal" olduğu söylenir ancak fıtratına uygun olup olmadığı önemlidir.
- Modern tarım yöntemleri ile üretilen ürünler (güneş görmeyen tavuklar, yüksek basınç ve ısı ile işlenmiş süt) fıtratına uygun değildir.
- 45:51Beslenmenin Sağlık Üzerindeki Etkisi
- Fitoterapi uzmanı olarak en çok sorulan sorulardan biri kış ve yaz hastalıklarından nasıl korunulacağıdır.
- "Canlılığın aktarılması" prensibi, gıdaların içinde bulundukları ortamın özelliklerini insan vücuduna aktardığını gösterir; kış sebzeleri kış soğuklarına, yaz sebzeleri ise sıcaklara dayanma özelliğine sahiptir.
- Beslenme bağışıklığın temelidir ve hastalıkları iyileştirmenin temeli de beslenmeden başlar; beslenmeyi düzenlemeden hiçbir hastalık tedavi edilemez.
- 48:05Genetiğine müdahale edilmiş gıdalar
- 1943 yılında Norman Borlog önderliğinde Amerika Birleşik Devletleri'nde Sierra Leone Dağları'nda bir buğday ıslah etme enstitüsü kuruldu.
- Dr. Norman Borlog, genetiğine müdahale ederek normal buğdayın 1,5 metrelik saposunu küçültüp kalınlaştırarak cüce buğdayı icat etti.
- Cüce buğday, 30-50 santim boyunda, kalın saplı, büyük başaklı ve verimli bir buğday türüdür.
- 50:05Cüce Buğdayın Etkileri
- Türkiye'de 1950 yılında Demokrat Parti'nin "Her eve beyaz ekmek, her sofraya beyaz ekmek" sloganıyla cüce buğday yayıldı.
- Marshall Yardımı ile gelen en önemli madde cüce buğday oldu ve bugün dünyada olduğu gibi Türkiye'de tarımı yapılan buğdayın %99'u cüce buğdaydır.
- Cüce buğday üretiminin ardından 1953 yılında tarihte ilk kez çölyak hastalığı tanımlandı.
- 52:59Çölyak Hastalığı ve Gluten Intoleransı
- Çölyak, mide-bağırsak sistem rahatsızlıkları, cilt döküntüleri, ağızda ülserler, karın ağrıları ve eklem ağrıları gibi belirtilerle ortaya çıkan, buğdayın içindeki gluten proteini ile ilişkili bir hastalıktır.
- Çölyak doğuştan gelen bir genetik problem değil, buğdaya maruziyet süresine ve miktarına bağlı olarak gelişen bir hastalıktır.
- Çölyak insidansı artan bir hızla gidiyor; 1953'te 10 binlerde bir görülürken, günümüzde %1,5 ila %3,5 arasında değişen çalışmalarda çölyak sıklığı tanımlanıyor.
- 54:31Gluten Intoleransının Diğer Etkileri
- Non-çölyak gluten intoleransı eklem romatizması ve kısırlık gibi hastalıklara neden olabilir.
- Glutenin yağ emilimini bozması, özellikle D vitamini emilimini engelleyerek kısırlık meydana gelebilir.
- Çölyakla ilgili yapılan testlerin hiçbirisi %100 doğru sonuç vermez; en güvenilir olanda bile %30-40 yalancı negatif sonuç vardır.
- Çölyak hastalığını ispatlamak için tek yolu, glutensiz diyet uygulaması 6-8 hafta (kısırlık için 12 ay) yapıp şikayetlerin düzelip düzelmediğini görmektedir.
- 55:43Gluten Intoleransı ve Hastalık İlişkileri
- Gluten intoleransı, karaciğer yetmezlikleri, otoimmün hepatitler, anemiler, migren, depresyon, fibromiyalji, kronik yorgunluk, şizofreni, reflü gibi çeşitli hastalıklarla ilişkilidir.
- Gluten intoleransı D vitamini emilimini bozarak tüm emilimleri etkiler ve karakteristik belirtisi olan dermatiti serptiformis gibi cilt döküntüleri meydana getirir.
- Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı tanı konulan hastaların çoğunluğu aslında gluten intoleransından muzdariptir, ancak genellikle glutensiz diyet verilmez.
- 56:52Beslenme Piramidi ve Diyabet Artışı
- 1985 yılında Amerikalılar ıslah edilmiş buğdayın insan sağlığı üzerine etkisi hakkında hiçbir bilimsel veri yayınlamadılar.
- Amerikan Diyabet Cemiyeti 1985 yılında "sağlıklı beslenme piramidi" çıkardı ve günlük kaderin %60'ını tam tahıldan almak gerektiğini belirtti.
- Bu diyetin uygulandığı 30 yıl içinde Amerika Birleşik Devletleri'nde diyabet ve obezite oranı dört kat artarak 2009'da %24'üne ulaştı.
- 59:05Türkiye'deki Diyabet Durumu
- Türkiye'de 1998'de yapılan TURDEP-1 çalışmasında diyabet insidansı %7,20, prediyabet insidansı %6,71 olarak belirlenmiş ve 2030'da %9,69 olacağını öngörülmüştü.
- 2010'da tamamlanan TURDEP-2 çalışmasında diyabet insidansı %13,70, prediyabet insidansı %28,70 olarak tespit edildi, öngörülen 2030 hedefini 13 sene içinde geçti.
- Türkiye'de diyabet insidansı %7,20'den %13,70'e, prediyabet insidansı ise %6,71'den %28,70'e yükseldi.
- 1:01:33Diyabet Tedavisi ve Glutensiz Beslenme
- Tıp kitaplarında belirtildiği gibi tip 2 diyabet beslenmenin düzenlenmesiyle iyileşebilir, ancak bu durumun gerçekleştirmesi zorlanmaktadır.
- Tip 2 diyabetin iyileşmesinin ana şartı glutensiz beslenmedir ve diyabet ve çölyak hastalığı arasında çapraz ilişki vardır.
- Çölyak olanlar 10 kat daha fazla diyabet olma riskine, diyabet olanlar da 10 kat daha fazla çölyak olma riskine sahiptir.
- 1:02:40İlaç Firmalarının Etkisi
- Hakim tıp görüşünü şekillendiren ilaç firmalarıdır ve bu durum günümüzün sağlık durumunu etkilemiştir.
- BMG'nin Temmuz 2023 sayısında yayınlanan meta-analiz, son 20 sene içinde yayınlanmış diyabet ilaçlarının etkinliği hakkında %94'ünün ilaç firmaları tarafından finanse edildiğini göstermiştir.
- İlaç firmalarının finansmanı altında yapılan çalışmalar, sonuçları firmaların lehine çıkarsa yayınlanırken, aleyhine çıkarsa yayınlanmamaktadır.