Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Tüketici Köşesi" adlı bir televizyon programıdır. Programda sunucu Mesut Bey, Kayseri İkinci Sulh Ceza Hakimi Necati Daştan ve Sayın Akçaadırcı yer almaktadır. Necati Daştan, "Soru ve Cevaplarla Dilekçe Örnekli Pratik Hukuk El Kitabı" adlı kitabının yazarıdır.
- Program, tüketici hakları ve bilinçli tüketici olmanın önemi üzerine odaklanmaktadır. Konuşmacılar, ayıplı mal ve hizmet hakları, iade süreçleri, tüketici hakem heyetleri, idari para cezaları ve ticaret müdürlükleri gibi mekanizmaları açıklamaktadır. Ayrıca kredi kartı ücretleri, kapıdan satış yöntemleri ve etiket kullanımı gibi konular da ele alınmaktadır.
- Programda tüketicilerin haklarını savunma yöntemleri, tüketici el kitapları ve bilgilendirme kampanyaları hakkında bilgiler verilmektedir. İzleyiciler canlı telefon bağlantısı ile sorularını sorabileceği ve SMS/e-posta yoluyla sorunlarını iletebileceği belirtilmektedir. Video, reklam arasıyla sona ererken, ikinci bölümde kitap içindeki diğer önemli konuların ele alınacağı belirtilmektedir.
- 00:36Tüketici Köşesi Programı ve Konuk Tanıtımı
- Tüketici Köşesi programında tüketicilerin sorunlarına çare olmaya çalışılacak.
- Kayseri İkinci Sulh Ceza Hakimi Sayın Necati Daştan, tüketici mevzuatına hakim bir isim olarak programın konuğu olarak yer alacak.
- Konuk, tüketici mevzuatına hakim bir hukukçu olmanın yanı sıra iyi bir şair ve yazar olarak da tanınıyor.
- 01:58Tüketici Mevzuatı ve Bilinçlendirme
- Tüketici mevzuatı gelişmiş ülkelerin mevzuatları seviyesinde olsa da toplum tarafından yeterince bilinmiyor.
- Programın amacı tüketicileri bilgilendirmek, bilinçlendirmek ve hak arama noktasında yardımcı olabilmek.
- İzleyiciler canlı telefon bağlantısı, SMS ve mail yoluyla sorunlarını iletebilirler.
- 03:27Necati Daştan'ın Kitabı ve Çalışmaları
- Necati Daştan'ın "Soru ve Cevaplarla Dilekçe Örnekli Pratik Hukuk El Kitabı" adlı önemli bir eseri var.
- Kitapta tüketici hakları, adliye rehberi, bilgi edinme mevzuatı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru ve Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru gibi önemli bilgiler yer alıyor.
- Kitap iki yıllık bir emeğin ürünü olup, on üç yıllık hakimlik tecrübesiyle hazırlanmış.
- 07:26Tüketici Hakları ve Kanunların Önemi
- Eğer insanlar empati kurabilseydi ve esnaf kendini müşteri yerine koysa, kanunlara gerek kalmazdı.
- Tüketici hakları konusunda her yıl tüketici hakem heyetlerine yapılan müracaatlar artıyor, bu da tüketicilerin bilinçlenmesini gösteriyor.
- Tüketiciler esnaflara ve tüccarlara göre daha zayıf konumdalar, bu nedenle kanun tüketicileri koruyor.
- 09:56Tüketici ve Tüccar Arasındaki Risk Farkı
- Tüccar müşteriyle olan ilişkisindeki en büyük risk sahte para veya tahsil edilemeyen veresiye olabilir.
- Tüketici açısından ise aldığı ürün arızalı, sahte, zamanı geçmiş veya tehlikeli olabilir.
- Kanun bu nedenle tüketiciyi koruma altına almış ve tüketici hakem heyetlerinin ve mahkemelerinin tüketiciden yana takdir kullanması gerektiği vurgulanıyor.
- 11:07Tüketici Hakları ve Mevzuat
- Tüketicilerin vermiş olduğu kararlar genellikle yüzde seksen'in üzerinde tüketici lehine çıkıyor.
- Satıcı ve sağlayıcı da aslında tüketici olup, bir ürünün satıcısı olabilirken yüzlerce kalemi tüketiyor.
- Tüketici mevzuatının gelişmesi ve yaygınlaşması rahatsız edici olmamalı, çünkü her tacir ve esnaf da bir tüketici olarak bu mevzuatı sahiplenmesi gerekir.
- 13:12Ayıplı Mal ve Tüketici Hakları
- Ayıplı mal, tahsis veya kullanım amacı yönünde tüketicinin beklediği faydayı tam olarak sağlamayan, hukuki ve ekonomik eksiklikler içeren mallardır.
- Ambalaj, etiket veya reklamlarda tüketiciye bildirilen özelliklerin bulunmadığı mal da ayıplı mal sayılır.
- Ayıplı mal olduğunu anlayan tüketici otuz gün içerisinde ürünü aldığı firma ile görüşmeli ve sorunu çözmesini denemeli.
- 15:23Tüketici Deneyimleri ve Haklar
- Satıcılar tüketicilerden daha bilinçli ve kanunların caydırıcı olduğunu görmüşlerdir.
- Marketlerde reyon fiyatıyla uyuşmuyorsa tüketicinin lehine hangisi ise o uygulanır, uygulanmadığı takdirde ceza hükmü vardır.
- Tüketici hakem heyetlerine veya tüketici mahkemelerine müracaat edilebilir, ayrıca bilim sanayi müdürlüğü veya bakanlık aracılığıyla ceza müjdesi de vardır.
- 17:32Tüketici Hakem Heyetleri ve İdari Mühitler
- Tüketici mağduriyeti giderilemediğinde tüketici hakem heyetleri devreye girer.
- 15 itibarıyla tüm Türkiye'de ticari müdürlükler kurulmuş ve il müdürlüklerine müracaat edildiğinde idari para cezaları uygulanır.
- Etiket, tarife, fiyat listeleri yönetmenliğine veya garanti belgesi mevzuatına aykırılık varsa her birim için ayrı ayrı 245 TL idari para cezası uygulanır.
- 19:40Tüketici Hakları ve Ceza Hukuku
- Tüketiciler şüpheleri varsa cep telefonlarıyla reyon fiyatındaki etiketin görüntüsünü alarak delil oluşturabilirler.
- Tüketici mevzuatının cezaya ulaşan boyutu vardır; satıcıların bazı eylemleri ceza hukuku anlamında ceza gerektirebilir.
- Tüketici hakem heyetini ve mahkemesini aşan durumlar ceza mahkemesini ve soruşturmayı gerektiren alanlara girer.
- 21:20Ceza Hukuku Örnekleri
- Güveni kötüye kullanma suçu, emanet edilen bir şeyi satmak veya başkasına vermek şeklinde olabilir ve bir yılla beş yıl arasında cezai müeyyidesi vardır.
- Ceza kanununda zararlı gıdalarla ilgili bölümler ve küçüklere zararlı ürünler satma suçları bulunmaktadır.
- Bu suçların bilinmesi ve adliye intikal ettirilmesi gerekir, aksi takdirde savcılık soruşturma başlatamaz.
- 22:37Kapıdan Satışlar ve Mağduriyetler
- Kapıdan satışlarla ilgili şok pazarlama yöntemiyle geliştirilmiş elemanlar aldatıcı vaatlerde bulunuyor ve tüketiciyi yanıltıyorlar.
- Bazı satıcılar yedi günlük cayma suresini geçirme bakımından tüketiciyi yanıltarak satışlar yapıyorlar.
- Bazı kapıdan satış yetki belgesi olmayan satıcılar senet veya belge imzalatıyor, ardından tehditler, icralar ve hacizler oluyor.
- 26:13Tüketici Bilinçlenmesi
- Kanunların eksikliği olsa da esas sorun tüketicilerin bilinçlenmesine bağlıdır.
- Tüketicilerin doğru bilgiye ulaşmaları gerekir, yanlış bilgiyle itiraz ederlerse mahcup olurlar ve cesaretleri kırılır.
- Tüketiciler dernek ve sendika kurabilirler, bu sayede bireylere nazaran daha güçlü olabilirler.
- 27:28Etiket Kullanımı ve Şeffaflık
- Tüketiciler etiketli mağazaları ve ürünleri tercih etmelidir, çünkü etiket varsa tüm müşterilere aynı fiyat geçerlidir.
- Etiket kullanmayan firmaların ihbar edilmesi gerekir, etiket firmanın şeffaf olduğunun bir işareti olarak görülür.
- Mevzuatta seyyar satıcılar dahil olmak üzere etiket tarifi ve fiyat listelerinin bulunması, lokantalarda ve kafeteryalarda listelerin bulunma mecburiyeti vardır.
- 29:04Tüketici Hakları ve İade Süreci
- Bazı firmalar etiket yerine "satılan mal geri alınmaz" şeklinde vergi levhası kullanıyor, ancak bu doğru bir mantık değil.
- Satılan ayıplı mal geri alınmaz dönemi bitti, ancak art niyetli kusuru yoksa alınan ürünün iadesi söz konusu değil.
- Alışveriş merkezlerinde değişim kartı verilmesi mevzuatta yok, ancak ayıp ve kusur varsa tüketiciye bu hak tanınıyor.
- 30:01Tüketici Bilinçliliği ve Firma İmkanları
- Bazı satıcılar yedi günlük iade meselesini yerleşmiş sanarak tüketiciye bu hakkı zorunlu kılıyorlar.
- Tüketicilerin bilinçli bir şekilde araştırma yapması, özellikle fiyat noktasında alternatiflerine bakıp ürün alması gerekiyor.
- Bazı firmalar tüketici kanununun ötesine geçerek bir ay içerisinde alınan ürünü koşulsuz değişim imkanı sunuyorlar, ancak bu her firma için geçerli değil.
- 31:44Tüketici Bilgilenmesi ve Destek Sistemleri
- Tüketici doğru bilgiye vakıf olursa satıcılar karşısında haklarını ararken mahcubiyet yaşamazlar ve cesaretleri kırılmaz.
- Tüketicilerin el kitapları ve sanayi müdürlüğünün çıkarmış olduğu broşürleri okumaları, anlamadıkları hususlarda yardım almaları gerekir.
- Bakanlık 24 saat hizmet veren bir telefon sistemi (174) ve internet ortamında mail yoluyla bilgi verme imkanı sunuyor.
- 32:52Bilgilendirme Kampanyaları ve Hakem Heyetleri
- Tüketici el kitapları hazırlanmış ve Cumhuriyet Meydanı'nda dağıtılmış, ancak bazı tüketiciler kitapçıkları çöp kutusuna atmış.
- Bakanlık 2004 yılında bilgilendirme kampanyası düzenlemiş ve Kayseri'de televizyonlarda sürekli tanıtım yapılmış.
- Hakem heyetleri tüketicilerin sıkıntılarının giderilmesi noktasında hiçbir beklenti olmadan çalışıyor ve yeni yasa ile taslakla ilgili düzenlemeler yapılacak.
- 34:43Bilgi Eksikliğinin Sonuçları
- Adrese dayalı nüfus sisteminde adres değiştirildiğinde 20 gün içerisinde nüfus müdürlüğüne bildirilmezse 300 lira idari para cezası uygulanıyor.
- İnsanların bilgi eksikliği nedeniyle para kaybına neden oluyor, bu nedenle vatandaşların ülkenin gerekli bilgilerini öğrenmeleri gerekiyor.
- Okullarda tüketici mevzuatıyla ilgili dersler var, ancak istenilen düzeyde değil; ilkokul ve ilköğretim velisiye temel hukuk bilgilerini içeren bir dersin konulması öneriliyor.
- 36:47İtirazlar ve Ayıplı Hizmet
- Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi ile ilgili itirazlar lehte ve aleyhte sonuçlanıyor, itiraz edenin haklı bir mazereti varsa kabul ediliyor.
- Ayıplı hizmet, satış sonrası verilen servis hizmetiyle kaynaklanan sıkıntıları ifade ediyor.
- 38:37Hizmet Bölümü ve Tüketici Hakları
- Mal satışları dışındaki her şey hizmet bölümüne girer, örneğin oteldeki konforlu uyku, hijyenik yemekler ve tüm otel imkanları hizmet sunar.
- Ayıplı hizmet durumunda tüketici dört seçimlik hak kullanabilir: sözleşmeden dönme, hizmetin yenilenmesini talep etme, ayıp oranında indirim isteme veya zarar görürse tazminat talep etme.
- Bu haklar ayıplı mal için de geçerlidir.
- 40:35Kredi Kartı Kullanım Ücreti Sorunu
- Kredi kartı kullanım ücreti konusunda vatandaşlar zaman sürecinin uzaması ve sonuçların geç intikal etmesi nedeniyle sıkıntı yaşıyor.
- Kredi kartı kullanım ücretinin iadesi ve kullanılan kredilerden kesilen bazı ücretlerin yeniden iadesi sıkça konuşulan konulardır.
- Bu konuda hukukta bir boşluk var ve farklı mahkemelerden farklı tüketici hakem heyetleri farklı görüşler ortaya çıkıyor.
- 41:56Kredi Kartı Üyelik Aidatı Hakkı
- Kredi kartı alırken üyelik aidatı ile ilgili müzakere yapılmışsa ve tüketici bunu kabul etmişse itiraz edemez.
- Müzakere edilmeden formel sözleşme imzalanmışsa, tüketici itiraz edebilir.
- Bankalar genellikle itiraz eden az sayıda üyeyi zorluk çıkarmadan üyelik aidatından kurtarıyor.
- 43:23Kanun ve Yargı Kararları
- Yeni tasarıda kredi kartları ile ilgili diğer masrafların alınamayacağı konusunda madde konmuş.
- Danıştay 13. Dairesi'nin kararlarına göre, sözleşme 12 punto olmaması ve müzakere ispatlanamaması durumunda tüketici lehine kararlar alınıyor.
- Bakanlık da hakem heyetlerinde alınacak kararlarla ilgili genelgesi var ve tüketici dengesizliğe neden oluyorsa tüketici lehine karar veriliyor.
- 45:15Bilinçli Tüketici Hareketi
- Bilinçli tüketicilerin başvuruları neticesinde kredi kartı aidat ücretinin vatandaşla müzakeresi sağlanıyor.
- Daha önce kredi kartı sözleşmeleri sayfalar dolusu olup, tüketici bunları okuyup anlayamıyordu.
- Bilinçlenme süreci yavaş yavaş oturmuş, vatandaşlar bankaların yolunu, tüketici hakemlerinin yolunu ve uzlaşı sağlanamaması durumunda mahkemelerin yolunu tutarak haklarını aramaya başlamışlar.